DOI issue:
Część I. Museum / Part I. The Museum
DOI article:Ignatowicz-Woźniakowska, Dorota: Losy Bitwy pod Grunwaldem Jana Matejki w latach 1999 - 2012
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.45361#0065
Dorota Ignatowicz-Woźniakowska Losy Bitwy pod Grunwaldem Jana Matejki...
61
etyki zawodowej”30. A wreszcie, że „powinny unikać sytuacji, które będą postrzegane jako
zachowanie naganne”31.
Z powodu odmowy Głównego Konserwatora wypożyczenia obrazu do Krakowa i Berlina
rozważano możliwość przeprowadzenia konserwacji w Zamku Królewskim na Wawelu, z po-
minięciem własnego zespołu konserwatorskiego. Cała sprawa odbiła się szerokim echem
w prasie, telewizji i radiu. Społeczeństwo żywo reagowało, interesując się na bieżąco prze-
biegiem wypadków.
W związku z istniejącym sporem między dyrektorem a zespołem konserwatorów, który
w międzyczasie przybrał wymiar publiczny, dyrektor Piotrowski powołał niezależną komisję
konserwatorską dotyczącą wypożyczenia Bitwy na wystawy do Krakowa i Berlina. Otwierając
obrady, wyraził pogląd, że „dyrektor instytucji narodowej powinien rozważyć partykularny
interes Muzeum w stosunku do interesu publicznego [...] [dlatego] w takim wydarzeniu jak
wystawa krakowska dotycząca tematyki wojen polsko-krzyżackich nie może zabraknąć Bitwy,
wystawa berlińska, ma szansę stać się niebywałym wydarzeniem, dotyczy tysiąca lat historii
polsko-niemieckiej pokazanej poprzez sztukę. Pokazanie obrazów [w tym Hołdu pruskiego]
leży w interesie kultury narodowej. Ostatnio oba obrazy wystawiane były razem w 1882 r.”32.
Uzależnił podjęcie ostatecznej decyzji o wypożyczeniu od wyników obrad konserwatorów,
którzy mieli ustalić „jaki jest stan faktyczny obrazu Bitwa pod Grunwaldem, a także, co trzeba
zrobić i jakie prace należy przeprowadzić, by obraz mógł pojechać do Krakowa oraz do Berlina
oraz jakie wstępnie będą koszty konserwacji obrazu”33.
Komisja wydała odpowiedni dokument odnoszący się do tej kwestii 27 stycznia 2010 roku.
Konsylium „jednogłośnie potwierdziło słuszność diagnozy stanu zachowania obiektu wydanej
przez zespół konserwatorów MNW oraz postanowiło, że projekt konserwatorski dotyczący
Bitwy pod Grunwaldem wymaga weryfikacji planów wystawowych i nowego podejścia na polu
muzeologii. Obraz [...] w zbliżających się wystawach bardzo znaczących społecznie, będzie
mógł wypełnić wyznaczoną mu rolę. W ramach projektu, roboczo nazwanego Matejko XXI,
Konsylium sugeruje natychmiastowe podjęcie starań, w zakresie opieki konserwatorsko-
-kuratoryjnej i najnowszych rozwiązań ekspozycyjnych. Konsylium stwierdza, że dzieło Jana
Matejki dla kultury polskiej jest bezcenne i nie można go narażać na zniszczenia, transportu-
jąc obiekt w obecnym stanie. Na złą kondycję obrazu złożyły się 3,5 letnie ukrywanie w ziemi
przed nazistami oraz 32 podróże tego kolosa, w tym 17 jeszcze za życia autora. 60 lat, które
upłynęło od jego konserwacji, stanowi ważny powód do podjęcia pilnych, kompleksowych
działań konserwatorskich zgodnych ze współczesnym stanem wiedzy. Realizacja niezbęd-
nego projektu konserwatorsko-kuratoryjnego wymaga około 18-miesięcznej pracy. Zespół
konserwatorski Muzeum Narodowego w Warszawie, kontynuując autorski projekt profesora
Bohdana Marconiego z lat 1945-1949, jest w stanie podjąć się realizacji tak złożonego zadania
30 Ibidem, 8.2.
31 Ibidem, 8.1.
32 W skład komisji wchodzili przedstawiciele Zamku Królewskiego na Wawelu (dr Ewa Wiłkojć - Główny
Konserwator, Beata Nowak - zastępca Głównego Konserwatora), Zamku Królewskiego w Warszawie (Tomasz
Buźniak - Główny Konserwator, Maria Szczypek - zastępca Głównego Konserwatora, Regina Dmowska - konserwa-
tor), Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (prof. Iwona Szmelter), Muzeum Narodowego w Warszawie
(Dorota Ignatowicz-Woźniakowska - Główny Konserwator, konserwatorzy Pracowni Konserwacji Malarstwa na
Płótnie: Dorota Pliś - kierownik, Anna Lewandowska - starszy konserwator). Protokół z Komisji Konserwatorskiej
dotyczącej wypożyczenia obrazu Bitwa pod Grunwaldem Jana Matejki na wystawy do Krakowa i Berlina, z dnia 27 stycz-
nia 2010.
33 Ibidem.
61
etyki zawodowej”30. A wreszcie, że „powinny unikać sytuacji, które będą postrzegane jako
zachowanie naganne”31.
Z powodu odmowy Głównego Konserwatora wypożyczenia obrazu do Krakowa i Berlina
rozważano możliwość przeprowadzenia konserwacji w Zamku Królewskim na Wawelu, z po-
minięciem własnego zespołu konserwatorskiego. Cała sprawa odbiła się szerokim echem
w prasie, telewizji i radiu. Społeczeństwo żywo reagowało, interesując się na bieżąco prze-
biegiem wypadków.
W związku z istniejącym sporem między dyrektorem a zespołem konserwatorów, który
w międzyczasie przybrał wymiar publiczny, dyrektor Piotrowski powołał niezależną komisję
konserwatorską dotyczącą wypożyczenia Bitwy na wystawy do Krakowa i Berlina. Otwierając
obrady, wyraził pogląd, że „dyrektor instytucji narodowej powinien rozważyć partykularny
interes Muzeum w stosunku do interesu publicznego [...] [dlatego] w takim wydarzeniu jak
wystawa krakowska dotycząca tematyki wojen polsko-krzyżackich nie może zabraknąć Bitwy,
wystawa berlińska, ma szansę stać się niebywałym wydarzeniem, dotyczy tysiąca lat historii
polsko-niemieckiej pokazanej poprzez sztukę. Pokazanie obrazów [w tym Hołdu pruskiego]
leży w interesie kultury narodowej. Ostatnio oba obrazy wystawiane były razem w 1882 r.”32.
Uzależnił podjęcie ostatecznej decyzji o wypożyczeniu od wyników obrad konserwatorów,
którzy mieli ustalić „jaki jest stan faktyczny obrazu Bitwa pod Grunwaldem, a także, co trzeba
zrobić i jakie prace należy przeprowadzić, by obraz mógł pojechać do Krakowa oraz do Berlina
oraz jakie wstępnie będą koszty konserwacji obrazu”33.
Komisja wydała odpowiedni dokument odnoszący się do tej kwestii 27 stycznia 2010 roku.
Konsylium „jednogłośnie potwierdziło słuszność diagnozy stanu zachowania obiektu wydanej
przez zespół konserwatorów MNW oraz postanowiło, że projekt konserwatorski dotyczący
Bitwy pod Grunwaldem wymaga weryfikacji planów wystawowych i nowego podejścia na polu
muzeologii. Obraz [...] w zbliżających się wystawach bardzo znaczących społecznie, będzie
mógł wypełnić wyznaczoną mu rolę. W ramach projektu, roboczo nazwanego Matejko XXI,
Konsylium sugeruje natychmiastowe podjęcie starań, w zakresie opieki konserwatorsko-
-kuratoryjnej i najnowszych rozwiązań ekspozycyjnych. Konsylium stwierdza, że dzieło Jana
Matejki dla kultury polskiej jest bezcenne i nie można go narażać na zniszczenia, transportu-
jąc obiekt w obecnym stanie. Na złą kondycję obrazu złożyły się 3,5 letnie ukrywanie w ziemi
przed nazistami oraz 32 podróże tego kolosa, w tym 17 jeszcze za życia autora. 60 lat, które
upłynęło od jego konserwacji, stanowi ważny powód do podjęcia pilnych, kompleksowych
działań konserwatorskich zgodnych ze współczesnym stanem wiedzy. Realizacja niezbęd-
nego projektu konserwatorsko-kuratoryjnego wymaga około 18-miesięcznej pracy. Zespół
konserwatorski Muzeum Narodowego w Warszawie, kontynuując autorski projekt profesora
Bohdana Marconiego z lat 1945-1949, jest w stanie podjąć się realizacji tak złożonego zadania
30 Ibidem, 8.2.
31 Ibidem, 8.1.
32 W skład komisji wchodzili przedstawiciele Zamku Królewskiego na Wawelu (dr Ewa Wiłkojć - Główny
Konserwator, Beata Nowak - zastępca Głównego Konserwatora), Zamku Królewskiego w Warszawie (Tomasz
Buźniak - Główny Konserwator, Maria Szczypek - zastępca Głównego Konserwatora, Regina Dmowska - konserwa-
tor), Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (prof. Iwona Szmelter), Muzeum Narodowego w Warszawie
(Dorota Ignatowicz-Woźniakowska - Główny Konserwator, konserwatorzy Pracowni Konserwacji Malarstwa na
Płótnie: Dorota Pliś - kierownik, Anna Lewandowska - starszy konserwator). Protokół z Komisji Konserwatorskiej
dotyczącej wypożyczenia obrazu Bitwa pod Grunwaldem Jana Matejki na wystawy do Krakowa i Berlina, z dnia 27 stycz-
nia 2010.
33 Ibidem.