Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Dürer, Albrecht; Rupprich, Hans [Hrsg.]
Schriftlicher Nachlaß (Band 2): Die Anfänge der theoretischen Studien ; das Lehrbuch der Malerei: von der Maß der Menschen, der Pferde, der Gebäude ; von der Perspektive ; von Farben ; ein Unterricht alle Maß zu ändern — Berlin, 1966

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.29732#0065

DWork-Logo
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
C. STUDIEN ZUR ARCHITEKTUR NR. i

Dy oberen 2 pew sind sellten gmacht worden, wan
man hat sich nit woll dorin rüren mugen.

Dy tritten, Diastilos5, sind dy gepew als vnden
20 stett, do dy gepew 3 seüll dick von ein ander stett.
Dy seylen sollen hoch sein ein 8 teill vnd ein halben.
Diastilos.

Dy sewllen sten 3 sewlen weit von ein ander.

[208b] Dy firten werden geheisen Ewstili6. Hatt
25 man gewonlich gemacht, als vnden stet. Dy haben
felte7 zwischen zweyen sellen 2 sewll dick vnd ein
4 teill einer sewll.

Item dy sewlen des gpews söllen hoch sein 9 moll jr
dicken vnd ein halbs.

30 Ewstily.

Dy sewlen sten von ein ander 2 sewll dick vnd ein
4 teill einer sevll.

21. halben] danach ein oder zwei Worte gestrichen jn sfstilis?
25. Dy] danach heissen gestrichen.

Aber daz forder vnd hindere sewlberg8 am gepew,
als vnden stett, treyen sol9 weit10.

Vnd wen man macht, daz forn 4 sewll jm paw 35
stenn, so teill dy selb wieten11 jn 10 teill ein hal-
ben12.

Wiltw daz aber machen mit 6 sewlen, so teill dy
weit jn 19 teill.

Wiltus aber machen von 8 sewllen, so teill daz felt 40
jn 25 teill vnd ein halben.

Forn. Hinden.

Vnd aws den teillen, es sey 4, 6 oder 8 teill, der sel-
ben teill ein nym zw der sewll dicken.

Aber dy pew, dy do heisen Aresyli13, sollen dy 45
sewll dick sein ein 8 teill, als vnden stat.

Arestili.

36. stenn] aus sten korrigiert; jn] danach 2 gestrichen. 39.
jn] danach zwei Ziffern gestrichen 4? 41. jn] danach eine

Ziffer gestrichen 4 ?

ANMERKUNGEN

1 Vgl. Vitruv III 3, 1-7: „1. Species autem aedium sunt
quinque, quarum ea sunt vocabula: pycnostylos, id est
crebis columnis, systylos paulo remissioribus, diastylos
amplius quam oportet inter se diductis, araeostylos spa-
tiis intercolumniorum patentibus rare, eustylos inter-
vallorum iusta distributione.

2. Ergo pycnostylos est, cuius intercolumnio unius et
dimidiatae columnae crassitudo interponi potest, quem-
admodum est divi Julii et in Caesaris foro Veneris et
si quae aliae sic sunt compositae.

3. Item systylos est, in qua duarum columnarum crassi-
tudo in intercolumnio poterit conlocari, et spirarum
plinthides aeque magnae sint ei spatio, quod fuerit inter
duas plinthides, quemadmodum est Fortunae Equestris
ad theatrum lapideum reliquaeque, quae eisdem rationi-
bus sunt compositae. Haec utraque genera vitiosum
habent usum. Matres enim familiarum cum ad supplica-
tionem gradibus ascendunt, ne possunt per intercolumnia
amplexae adire, nisi ordines fecerint; item valvarum
aspectus abstruditur columnarum crebritate ipsaque
signa obscurantur; item circa aedem propter angustias
inpediuntur ambulationes.

4. Diastyli autem haec erit compositio, cum trium colum-
narum crassitudinem intercolumnio interponere possu-
mus, tamquam est Apollinis et Dianae aedis. Haec dispo-
sitio hanc habet difficultatem, quod epistylia propter
intervallorum magnitudinem franguntur.

5. In araeostylis autemnec lapideis necmarmoreis episty-
liis uti datur, sed imponendae de materia trabes per-
petuae. Et ipsarum aedium species sunt varicae, baryce-
phalae, humiles, latae, ornanturque signis fictilibus aut

aereis inauratis earum fastigia tuscanico more, uti est ad
Circum Maximum Cereris et Herculis Pompeiani, item
Capitolii.

6. Reddenda nunc est eustyli ratio, quae maxime proba-
bilis et ad usum et ad speciem et ad firmitatem rationes
habet explicatas. Namque facienda sunt in intervallis
spatia duarum columnarum et quartae partis columnae
crassitudinis, mediumque intercolumnium unum, quod
erit in fronte, alterum, quod in postico, trium columna-
rum crassitudine. Sic enim habebit et figurationis aspec-
tum venustum et aditus usumsine impeditionibus et circa
cellam ambulatio auctoritatem.

7. Huius autem rei ratio explicabitur sic. Frons loci quae
in aede constituta fuerit, si tetrastylos facienda fuerit,
dividatur in partes XIs praeter crepidines et proiecturas
spirarum; si sex erit columnarum, in partes XVIII; si
octastylos constituetur, dividatur in XXIV et semissem.
Item ex his partibus sive tetrastyli sive hexastyli sive
octastyli una pars sumatur, eaque erit modulus. Cuius
moduli unus erit crassitudinis columnarum. Intercolum-
niasingula, praeter media, modulorum duorum et moduli
quartae partis; mediana in fronte et postico singula
ternum modulorum. Ipsarum columnarum altitudo mo-
dulorum VIIII et dimidiae moduli partis. Ita ex ea divi-
sione intercolumnia altitudinesque columnarum habe-
bunt justam rationem.“ Ed. F. Krohn (Leipzig 1912),
S. 64 f.

2 Pyknostylos, der dicht-, engsäulige Tempel.

Die Tempel-Skizzen stammen vermutlich aus der Vor-
lage (Handschrift oder Druck), aus welcher der Auszug
übersetzt wurde oder entnommen ist.

61
 
Annotationen