DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.55687#0042
38
Marcin Goch
II. 1. Aleksander Swiedomski, Ulica w Pompejach, 1882, Galeria
Trietiakowska w Moskwie, nr inw. 1843, fot. M. Goch
II. 2. Wilhelm Kotarbiński, Uliczka w Rzymie, ok. 1880, obraz
wylicytowany w warszawskim Domu Aukcyjnym Agra Art
(14.10.2012), wg http://www.agraart.pl/cgi-bin/obiekt.
cgi?act=l&qt=1412337274&nr=16988, dostęp: 15.03.2013
Przełom nastąpił w 1875 roku, kiedy to bra-
cia wyjechali do Rzymu. W krótkim czasie wokół
nich zawiązała się rosyjska kolonia artystyczna.
Każdy młody malarz-rodak musiał trafić do ich
mieszkania przy via Margutta - tętniącego życiem
i nieustającymi dyskusjami.6 * Sami Swiedomscy, za-
chwyceni kolebką świata antycznego, błyskawicznie
zaczęli utrwalać ten stan na swoich obrazach.
Rzymski okres twórczości Kotarbińskiego oraz
braci Swiedomskich determinowała fascynacja pra-
cami Siemiradzkiego. Podstawą ich działań był ko-
smopolityzm, odwołujący się do jedności śródziem-
nomorskiej tradycji kulturalnej. Artyści skłaniali
się ku sztuce historyczno-rodzajowej, z uwzględ-
nieniem zarówno intelektualnego, jak i materialne-
go tła epoki antyku, a także współczesnego Rzymu.
W zbiorach Galerii Trietiakowskiej w Moskwie
znajduje się jedno z najbardziej znanych dzieł star-
szego z braci Swiedomskich - Ulica w Pompejach
(il. 1). Pochodzące z 1882 roku przedstawienie
rodzajowe poprzez wielobarwność pejzażu (bu-
dynków) i strojów stało się okazją do malarskiego
popisu. Ten niewielki wycinek życia codziennego
swą dekoracyjnością i kolorytem niewątpliwie od-
powiadał gustom epoki. Według wspomnień prof.
Adriana Prachowa (kierującego pracami nad deko-
racją soboru św. Włodzimierza w Kijowie) obraz
ten był efektem kolektywnej pracy braci Aleksan-
dra i Pawła. Jest też pierwszym znanym przykładem
współpracy z Kotarbińskim, gdyż w dalszej części
wspomnień Prachow przekonuje, że polski malarz
miał również wkład w tym dziele (!) - „namalował
postacie w prawej części obrazu”.8 9
U Kotarbińskiego godne zauważenia pozostają
prace realistyczne o charakterze rodzajowym. Kon-
templacyjnemu przedstawieniu W klasztornej ci-
szy4 przeciwstawiony jest, rzadko spotykany w jego
dorobku, miejski pejzaż Uliczka w Rzymie (il. 2).10
Niewielkich rozmiarów praca jest szkicem, niemal-
że impresją. Wrażeniowości kolorystycznej podpo-
rządkowane są treść i układ kompozycji. Dbałość
o barwy oraz swobodna technika przypominają, że
współcześni Kotarbińskiemu krytycy sztuki wielo-
6 Леонов (1971: 453-454, 458).
Malinowski (1987: 62).
8 Брук, Иовлева (2006: 290).
9 Obraz wylicytowany w warszawskim Domu Aukcyjnym
Agra Art (08.12.1996) za 11,5 tys. zl. Olej, płótno; 102,5 x
61 cm.
111 Obraz wylicytowany w warszawskim Domu Aukcyjnym
Agra Art (14.10.2012) za 40 tys. zł. Olej, deska; 28,5 x 18 cm.
Marcin Goch
II. 1. Aleksander Swiedomski, Ulica w Pompejach, 1882, Galeria
Trietiakowska w Moskwie, nr inw. 1843, fot. M. Goch
II. 2. Wilhelm Kotarbiński, Uliczka w Rzymie, ok. 1880, obraz
wylicytowany w warszawskim Domu Aukcyjnym Agra Art
(14.10.2012), wg http://www.agraart.pl/cgi-bin/obiekt.
cgi?act=l&qt=1412337274&nr=16988, dostęp: 15.03.2013
Przełom nastąpił w 1875 roku, kiedy to bra-
cia wyjechali do Rzymu. W krótkim czasie wokół
nich zawiązała się rosyjska kolonia artystyczna.
Każdy młody malarz-rodak musiał trafić do ich
mieszkania przy via Margutta - tętniącego życiem
i nieustającymi dyskusjami.6 * Sami Swiedomscy, za-
chwyceni kolebką świata antycznego, błyskawicznie
zaczęli utrwalać ten stan na swoich obrazach.
Rzymski okres twórczości Kotarbińskiego oraz
braci Swiedomskich determinowała fascynacja pra-
cami Siemiradzkiego. Podstawą ich działań był ko-
smopolityzm, odwołujący się do jedności śródziem-
nomorskiej tradycji kulturalnej. Artyści skłaniali
się ku sztuce historyczno-rodzajowej, z uwzględ-
nieniem zarówno intelektualnego, jak i materialne-
go tła epoki antyku, a także współczesnego Rzymu.
W zbiorach Galerii Trietiakowskiej w Moskwie
znajduje się jedno z najbardziej znanych dzieł star-
szego z braci Swiedomskich - Ulica w Pompejach
(il. 1). Pochodzące z 1882 roku przedstawienie
rodzajowe poprzez wielobarwność pejzażu (bu-
dynków) i strojów stało się okazją do malarskiego
popisu. Ten niewielki wycinek życia codziennego
swą dekoracyjnością i kolorytem niewątpliwie od-
powiadał gustom epoki. Według wspomnień prof.
Adriana Prachowa (kierującego pracami nad deko-
racją soboru św. Włodzimierza w Kijowie) obraz
ten był efektem kolektywnej pracy braci Aleksan-
dra i Pawła. Jest też pierwszym znanym przykładem
współpracy z Kotarbińskim, gdyż w dalszej części
wspomnień Prachow przekonuje, że polski malarz
miał również wkład w tym dziele (!) - „namalował
postacie w prawej części obrazu”.8 9
U Kotarbińskiego godne zauważenia pozostają
prace realistyczne o charakterze rodzajowym. Kon-
templacyjnemu przedstawieniu W klasztornej ci-
szy4 przeciwstawiony jest, rzadko spotykany w jego
dorobku, miejski pejzaż Uliczka w Rzymie (il. 2).10
Niewielkich rozmiarów praca jest szkicem, niemal-
że impresją. Wrażeniowości kolorystycznej podpo-
rządkowane są treść i układ kompozycji. Dbałość
o barwy oraz swobodna technika przypominają, że
współcześni Kotarbińskiemu krytycy sztuki wielo-
6 Леонов (1971: 453-454, 458).
Malinowski (1987: 62).
8 Брук, Иовлева (2006: 290).
9 Obraz wylicytowany w warszawskim Domu Aukcyjnym
Agra Art (08.12.1996) za 11,5 tys. zl. Olej, płótno; 102,5 x
61 cm.
111 Obraz wylicytowany w warszawskim Domu Aukcyjnym
Agra Art (14.10.2012) za 40 tys. zł. Olej, deska; 28,5 x 18 cm.