DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.55687#0311
Rosyjscy artyści w Goetheanum (Margarita Sabasznikowa)
307
II. 4. Margarita Sabasznikowa, Ostatnia Wieczerza,
lata 30. XX wieku, własność prywatna
II. 5. Margarita Sabasznikowa, Archanioł Michael,
lata 30. XX wieku, własność prywatna
łów. Jezus, według gnostyckiej Ewangelii Judasza,
przyszedł do ludzi jako nauczyciel i wybawiciel;
przekazywał im gnozę, nauczał o królestwie ducha
i ostatecznej pełni. Gnoza miała być wybawieniem.
Uczniowie, z wyjątkiem Judasza, nie zrozumieli
przesłania Jezusa, który to właśnie jemu powierzył
największe sekrety wiedzy i trudne zadanie wyda-
nia go arcykapłanom. W ten sposób Judasz stał się
wybrańcem, wtajemniczonym, który nie zdradził
Jezusa, ale podjął z nim współpracę. Według gnozy
był on symbolem wiernego ucznia posiadającego
wiedzę tajemną. Właśnie dlatego jego postać wy-
różnia się na obrazie - jest odsunięty od pozosta-
łych apostołów, którzy go nienawidzą i przeklinają.
Ale tylko on należy do Pokolenia,31 które ostatecz-
nie zwycięży. W tym zwycięstwie rola Judasza jest
znacząca, ponieważ ma on wydać Jezusa nie dla
zarobku, lecz aby dokonać chwalebnego - z punk-
tu widzenia gnostyka - czynu: wypełnienia misji.
Wydaje.się, że tak właśnie można zinterpretować
obraz Sabasznikowej Ostatnia wieczerza.
Wpływ antropozofii widać także w cyklu por-
tretów archaniołów: Michaela, Gabriela, Rafaela,
Uriela. Znamienne jest w nich przedstawienie istot
boskich jako androgynicznych postaci o pięknych
twarzach i długich jasnych włosach. Steiner pod-
czas swoich wykładów niejednokrotnie przywoły-
wał tych czterech archaniołów, zwracając uwagę na
31 W Ewangelii Judasza, podobnie jak w innych tekstach
gnostyckich, podkreślane jest rozróżnienie pomiędzy pokole-
niami ludzkimi, a „tym świętym Pokoleniem”. Jest to Poko-
lenie Seta, czyli wyznawców gnozy, którzy znają prawdziwą
naturę Jezusa.
ich rolę w rozwoju cywilizacji.32 W traktacie Misja
Archanioła Michaela twierdził, że rozkwit kultury
w dobie Renesansu był inspirowany energią funda-
mentalnych idei Odrodzenia, przekazywaną przez
archanioła Gabriela, natomiast epoką współczesną
(tj. od 1879 roku) kieruje archanioł Słońca - Mi-
chael. Jego misja ma na celu zwrot ludzkości od
materialistycznego sposobu myślenia oraz kon-
sumpcyjnego stylu życia ku duchowym sferom
egzystencji i odnowienie pierwotnej więzi z Zie-
mią, czyli postawom zapomnianym w poprzedniej
epoce.
Właśnie dlatego namalowany przez Sabaszni-
kową Michael lewą ręką wskazuje drogę ku niebu,
a trzymanym w prawej ognistym mieczem zabija
smoka-szatana (ił. 5). Warto zwrócić uwagę tak-
że na niespotykane w innych wizerunkach archa-
niołów niebieskie skrzydła, będące symbolem po-
słannictwa oraz uwolnienia od tego, co ziemskie.
Zadaniem archanioła Michaela jest wprowadzenie
ludzkości do Nowej Jerozolimy, poznanie natury
i ducha. W nowej michaelicznej epoce ludzkość sta-
nie pod znakiem Paruzji, czyli ponownego przyjścia
Chrystusa, które losom społeczeństw nada całko-
wicie nowy kierunek. Znamienne, że ikonografia
archanioła Michaela33 w ujęciu Sabasznikowej ko-
responduje z typowymi ujęciami malarskimi Chry-
32 W 1908 roku Steiner wygłosił trzynaście wykładów na
temat wpływu istot duchowych na człowieka, zob.: Штайнер
(2002).
33 W tekstach mistycznych i okultystycznych archanioł
Michael utożsamiany jest często z Duchem Świętym, Logo-
sem, Bogiem, Metatronem. Nazywany jest także „Księciem
Światłości”.
307
II. 4. Margarita Sabasznikowa, Ostatnia Wieczerza,
lata 30. XX wieku, własność prywatna
II. 5. Margarita Sabasznikowa, Archanioł Michael,
lata 30. XX wieku, własność prywatna
łów. Jezus, według gnostyckiej Ewangelii Judasza,
przyszedł do ludzi jako nauczyciel i wybawiciel;
przekazywał im gnozę, nauczał o królestwie ducha
i ostatecznej pełni. Gnoza miała być wybawieniem.
Uczniowie, z wyjątkiem Judasza, nie zrozumieli
przesłania Jezusa, który to właśnie jemu powierzył
największe sekrety wiedzy i trudne zadanie wyda-
nia go arcykapłanom. W ten sposób Judasz stał się
wybrańcem, wtajemniczonym, który nie zdradził
Jezusa, ale podjął z nim współpracę. Według gnozy
był on symbolem wiernego ucznia posiadającego
wiedzę tajemną. Właśnie dlatego jego postać wy-
różnia się na obrazie - jest odsunięty od pozosta-
łych apostołów, którzy go nienawidzą i przeklinają.
Ale tylko on należy do Pokolenia,31 które ostatecz-
nie zwycięży. W tym zwycięstwie rola Judasza jest
znacząca, ponieważ ma on wydać Jezusa nie dla
zarobku, lecz aby dokonać chwalebnego - z punk-
tu widzenia gnostyka - czynu: wypełnienia misji.
Wydaje.się, że tak właśnie można zinterpretować
obraz Sabasznikowej Ostatnia wieczerza.
Wpływ antropozofii widać także w cyklu por-
tretów archaniołów: Michaela, Gabriela, Rafaela,
Uriela. Znamienne jest w nich przedstawienie istot
boskich jako androgynicznych postaci o pięknych
twarzach i długich jasnych włosach. Steiner pod-
czas swoich wykładów niejednokrotnie przywoły-
wał tych czterech archaniołów, zwracając uwagę na
31 W Ewangelii Judasza, podobnie jak w innych tekstach
gnostyckich, podkreślane jest rozróżnienie pomiędzy pokole-
niami ludzkimi, a „tym świętym Pokoleniem”. Jest to Poko-
lenie Seta, czyli wyznawców gnozy, którzy znają prawdziwą
naturę Jezusa.
ich rolę w rozwoju cywilizacji.32 W traktacie Misja
Archanioła Michaela twierdził, że rozkwit kultury
w dobie Renesansu był inspirowany energią funda-
mentalnych idei Odrodzenia, przekazywaną przez
archanioła Gabriela, natomiast epoką współczesną
(tj. od 1879 roku) kieruje archanioł Słońca - Mi-
chael. Jego misja ma na celu zwrot ludzkości od
materialistycznego sposobu myślenia oraz kon-
sumpcyjnego stylu życia ku duchowym sferom
egzystencji i odnowienie pierwotnej więzi z Zie-
mią, czyli postawom zapomnianym w poprzedniej
epoce.
Właśnie dlatego namalowany przez Sabaszni-
kową Michael lewą ręką wskazuje drogę ku niebu,
a trzymanym w prawej ognistym mieczem zabija
smoka-szatana (ił. 5). Warto zwrócić uwagę tak-
że na niespotykane w innych wizerunkach archa-
niołów niebieskie skrzydła, będące symbolem po-
słannictwa oraz uwolnienia od tego, co ziemskie.
Zadaniem archanioła Michaela jest wprowadzenie
ludzkości do Nowej Jerozolimy, poznanie natury
i ducha. W nowej michaelicznej epoce ludzkość sta-
nie pod znakiem Paruzji, czyli ponownego przyjścia
Chrystusa, które losom społeczeństw nada całko-
wicie nowy kierunek. Znamienne, że ikonografia
archanioła Michaela33 w ujęciu Sabasznikowej ko-
responduje z typowymi ujęciami malarskimi Chry-
32 W 1908 roku Steiner wygłosił trzynaście wykładów na
temat wpływu istot duchowych na człowieka, zob.: Штайнер
(2002).
33 W tekstach mistycznych i okultystycznych archanioł
Michael utożsamiany jest często z Duchem Świętym, Logo-
sem, Bogiem, Metatronem. Nazywany jest także „Księciem
Światłości”.