DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.55687#0362
358
Monika Szczygieł-Gajewska
II. 1.
Widok Centrum Topolskiego
w Londynie,
fot. J. W. Sienkiewicz
„Autobiografia"
Wstępem do Pamiętników Topolskiego jest część
autobiograficzna, poświęcona najważniejszym wy-
darzeniom z życia artysty. Stanowi ją seria połączo-
nych obrazów, flankowanych po obu stronach wyż-
szymi panelami. Pierwszy, o formie wydłużonego,
stojącego prostokąta, utrzymany jest w tonacjach
szaro-liliowo-czerwonych. Pośrodku dominuje po-
stać kobiety. Jest to portret Stanisławy Drutowskiej
- matki artysty. Topolski rzuca snop światła na jej
figurę, która staje się tłem do projekcji kolejnych
epizodów z jego życia.
Wydarzenia ukazane na tle matczynej sylwety są
niejasne i zamazane. Trzeba się dokładnie przyjrzeć,
aby dostrzec je w plątaninie zawiłych kresek. Pro-
jekcja ukazuje artystę od czasów poczęcia, poprzez
młodzieńcze lata, aż do późnego, starczego wieku.
Jasna postać matki ujęta w kunsztownym geście
kontrastuje z ciepłym, nasyconym tłem. Koloryt sy-
gnalizuje duchową naturę kobiety, wskazując, iż nie
ma jej w realnym świecie. Z tyłu jej sylwety, po lewej
stronie, na wysokości ramion umieszczona została
druga, o wiele mniejsza postać. To dziadek Topol-
skiego. Na dole kompozycji upamiętniony został
moment otrzymania doktoratu na Uniwersytecie
Jagiellońskim w Krakowie.
W tej onirycznej wizji zaburzone zostały nie tyl-
ko proporcje postaci, ale także czas, albowiem doj-
rzały artysta spotyka tu nie tylko siebie z różnych
okresów, ale także swoich dawno zmarłych bliskich.
Kolejny, niższy panel zawiera inny epizod z ży-
cia Topolskiego, który rozegrał się w czasie I wojny
światowej. Jako trzynastolatek, bawiąc się bronią,
śmiertelnie postrzelił swoją o rok starszą kuzynkę
Zosię (il. 2 - zob. panel widoczny po lewej stronie
w oddali). To traumatyczne wydarzenie długo ar-
tysta utrzymywał w sekrecie. Namalował je dopiero
kilka dni przed śmiercią. Postacie umieszczone jed-
na u góry, druga na dole, są niewyraźne, zatopione
we mgle, jakby owiane zapomnieniem. Ciemna, po-
nura kolorystyka podkreśla tragizm sytuacji.
Dalsza część Pamiętnika ma bardziej optymi-
styczny klimat. Symultanicznie przenikają się w niej
kolejne wspomnienia artysty. Po stronie lewej, tro-
chę powyżej połowy wysokości obrazu, sportreto-
wał swojego ojca - aktora Edwarda Topolskiego.
Ukazał go na scenie w roli Napoleona Bonaparte
ze sztuki Bernarda Shawa Mąż przeznaczenia. Jego
zielonkawa sylweta na jasnym, różowym tle jest
silnie rozświetlona w stosunku do reszty obrazu.
Monotonna kolorystyka sprawia, że postać ojca
w rezultacie sprowadzona została do rangi cienia.
Jest wyalienowana i jakby wyjęta z kontekstu.
Tuż poniżej, na zielono-brązowej płaszczyźnie
umieszczony został sam artysta. Na obrazie jest on
małym chłopcem, spoglądającym z przejęciem przez
dziurkę od klucza. Po drugiej stronie drzwi można
dostrzec, zarysowaną kilkoma liniami, kobiecą po-
stać o ładnej twarzy. W autobiografii5 Topolski wy-
5 Topolski (1988: nlb).
Monika Szczygieł-Gajewska
II. 1.
Widok Centrum Topolskiego
w Londynie,
fot. J. W. Sienkiewicz
„Autobiografia"
Wstępem do Pamiętników Topolskiego jest część
autobiograficzna, poświęcona najważniejszym wy-
darzeniom z życia artysty. Stanowi ją seria połączo-
nych obrazów, flankowanych po obu stronach wyż-
szymi panelami. Pierwszy, o formie wydłużonego,
stojącego prostokąta, utrzymany jest w tonacjach
szaro-liliowo-czerwonych. Pośrodku dominuje po-
stać kobiety. Jest to portret Stanisławy Drutowskiej
- matki artysty. Topolski rzuca snop światła na jej
figurę, która staje się tłem do projekcji kolejnych
epizodów z jego życia.
Wydarzenia ukazane na tle matczynej sylwety są
niejasne i zamazane. Trzeba się dokładnie przyjrzeć,
aby dostrzec je w plątaninie zawiłych kresek. Pro-
jekcja ukazuje artystę od czasów poczęcia, poprzez
młodzieńcze lata, aż do późnego, starczego wieku.
Jasna postać matki ujęta w kunsztownym geście
kontrastuje z ciepłym, nasyconym tłem. Koloryt sy-
gnalizuje duchową naturę kobiety, wskazując, iż nie
ma jej w realnym świecie. Z tyłu jej sylwety, po lewej
stronie, na wysokości ramion umieszczona została
druga, o wiele mniejsza postać. To dziadek Topol-
skiego. Na dole kompozycji upamiętniony został
moment otrzymania doktoratu na Uniwersytecie
Jagiellońskim w Krakowie.
W tej onirycznej wizji zaburzone zostały nie tyl-
ko proporcje postaci, ale także czas, albowiem doj-
rzały artysta spotyka tu nie tylko siebie z różnych
okresów, ale także swoich dawno zmarłych bliskich.
Kolejny, niższy panel zawiera inny epizod z ży-
cia Topolskiego, który rozegrał się w czasie I wojny
światowej. Jako trzynastolatek, bawiąc się bronią,
śmiertelnie postrzelił swoją o rok starszą kuzynkę
Zosię (il. 2 - zob. panel widoczny po lewej stronie
w oddali). To traumatyczne wydarzenie długo ar-
tysta utrzymywał w sekrecie. Namalował je dopiero
kilka dni przed śmiercią. Postacie umieszczone jed-
na u góry, druga na dole, są niewyraźne, zatopione
we mgle, jakby owiane zapomnieniem. Ciemna, po-
nura kolorystyka podkreśla tragizm sytuacji.
Dalsza część Pamiętnika ma bardziej optymi-
styczny klimat. Symultanicznie przenikają się w niej
kolejne wspomnienia artysty. Po stronie lewej, tro-
chę powyżej połowy wysokości obrazu, sportreto-
wał swojego ojca - aktora Edwarda Topolskiego.
Ukazał go na scenie w roli Napoleona Bonaparte
ze sztuki Bernarda Shawa Mąż przeznaczenia. Jego
zielonkawa sylweta na jasnym, różowym tle jest
silnie rozświetlona w stosunku do reszty obrazu.
Monotonna kolorystyka sprawia, że postać ojca
w rezultacie sprowadzona została do rangi cienia.
Jest wyalienowana i jakby wyjęta z kontekstu.
Tuż poniżej, na zielono-brązowej płaszczyźnie
umieszczony został sam artysta. Na obrazie jest on
małym chłopcem, spoglądającym z przejęciem przez
dziurkę od klucza. Po drugiej stronie drzwi można
dostrzec, zarysowaną kilkoma liniami, kobiecą po-
stać o ładnej twarzy. W autobiografii5 Topolski wy-
5 Topolski (1988: nlb).