DOI article:
Skowron, Ryszard: Wawel w okresie Wolnego Miasta Krakowa
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19897#0047
£h. *]■ *Z . 'Th
2. Wawel, dziedziniec zewnętrzny. Ryzalit dobudowany przez Austriaków w latach 1803—1806 do budynku kuchni
królewskich z zachowaną ścianą wschodnią Grodu, rysunek Józefa Brodowskiego, około 1821
MHMK (fot. S. Kołowca)
na Wawelu, pod kierunkiem kapitana Gawłow-
skiego a według projektów Jana Mehlera, prowa-
dzono prace przy rozbudowie fortyfikacji29.
Stan Grodu tuż przed jego wyburzeniem opi-
sał Kazimierz Girtler: „Dachu już nie było, belki
pozapadane, ale mury jak skała, mury, które by
jeszcze dziesięć wieków stać imogły; poczerniałe
od starości, nie naruszone zębem czasu, sterczały
blankami ciosem pokrytymi wysoko, choć tylko
dom ten o jednym był piętrze. Okna były wiel-
kie, których od frontu było pięć, piękne futryny
ciosowe zdobiły je zupełnie podobne do tych, co
Dyły w oknach pałacu królewskiego. Wielkie
drzwi, też w pięknej ciosowej ramie, nie były
wjezdne, lecz szerokie wchodne, przed nimi dwa
stopnie kamienne. Pokoje były wysokie, bo nad
nimi piętra nie było. Dom był z małym podwór-
kiem, a od zachodniej strony nie wiem, jak wy-
glądał, bo już były mury nadwyrężone, ale mury
główne stały opoką" 30.
Pomimo informacji zawartej we wspomnianej
już uchwale Senatu z marca 1817 roku, nie moż-
na precyzyjnie określić daty wyburzenia tej ka-
mienicy. Oto bowiem Wydział Spraw Wewnętrz-
nych zwrócił się w październiku 1820 roku do
Senatu o przyznanie środków finansowych na
wybranie materiału budowlanego ze zburzonego
Grodu oraz na usunięcie rumowiska i rozplanto-
wanie terenu31. W następnym miesiącu Senat
przeznaczył na te prace 500 złp i polecił, aby roz-
plantowanie rumowiska wykonali mieszkańcy Do-
mu Schronienia Towarzystwa Dobroczynności.
Ostatecznie teren ten uporządkowano dopiero w
czerwcu 1821 roku. Jak wynika z rysunku Jó-
zefa Brodowskiego32 przedstawiającego katedrę
i jej otoczenie od strony południowej i zachod-
niej, z dawnego Grodu zachowała się ściana
wschodnia. Stanowiła ona ścianę zachodnią nie-
wielkiego ryzalitu wzniesionego przez Austriaków
zapewne w czasie przybudowy budynku kuchni
29 P i a n o w s k i, o. c, s. 115—119.
30 Girtler, o. c, 1, s. 235.
31 AP Kraków: WMK V-73.
32 B a n a c h, o. c, 2, s. 6—7.
43
2. Wawel, dziedziniec zewnętrzny. Ryzalit dobudowany przez Austriaków w latach 1803—1806 do budynku kuchni
królewskich z zachowaną ścianą wschodnią Grodu, rysunek Józefa Brodowskiego, około 1821
MHMK (fot. S. Kołowca)
na Wawelu, pod kierunkiem kapitana Gawłow-
skiego a według projektów Jana Mehlera, prowa-
dzono prace przy rozbudowie fortyfikacji29.
Stan Grodu tuż przed jego wyburzeniem opi-
sał Kazimierz Girtler: „Dachu już nie było, belki
pozapadane, ale mury jak skała, mury, które by
jeszcze dziesięć wieków stać imogły; poczerniałe
od starości, nie naruszone zębem czasu, sterczały
blankami ciosem pokrytymi wysoko, choć tylko
dom ten o jednym był piętrze. Okna były wiel-
kie, których od frontu było pięć, piękne futryny
ciosowe zdobiły je zupełnie podobne do tych, co
Dyły w oknach pałacu królewskiego. Wielkie
drzwi, też w pięknej ciosowej ramie, nie były
wjezdne, lecz szerokie wchodne, przed nimi dwa
stopnie kamienne. Pokoje były wysokie, bo nad
nimi piętra nie było. Dom był z małym podwór-
kiem, a od zachodniej strony nie wiem, jak wy-
glądał, bo już były mury nadwyrężone, ale mury
główne stały opoką" 30.
Pomimo informacji zawartej we wspomnianej
już uchwale Senatu z marca 1817 roku, nie moż-
na precyzyjnie określić daty wyburzenia tej ka-
mienicy. Oto bowiem Wydział Spraw Wewnętrz-
nych zwrócił się w październiku 1820 roku do
Senatu o przyznanie środków finansowych na
wybranie materiału budowlanego ze zburzonego
Grodu oraz na usunięcie rumowiska i rozplanto-
wanie terenu31. W następnym miesiącu Senat
przeznaczył na te prace 500 złp i polecił, aby roz-
plantowanie rumowiska wykonali mieszkańcy Do-
mu Schronienia Towarzystwa Dobroczynności.
Ostatecznie teren ten uporządkowano dopiero w
czerwcu 1821 roku. Jak wynika z rysunku Jó-
zefa Brodowskiego32 przedstawiającego katedrę
i jej otoczenie od strony południowej i zachod-
niej, z dawnego Grodu zachowała się ściana
wschodnia. Stanowiła ona ścianę zachodnią nie-
wielkiego ryzalitu wzniesionego przez Austriaków
zapewne w czasie przybudowy budynku kuchni
29 P i a n o w s k i, o. c, s. 115—119.
30 Girtler, o. c, 1, s. 235.
31 AP Kraków: WMK V-73.
32 B a n a c h, o. c, 2, s. 6—7.
43