Studia Waweliana (3.1994)

Studia Waweliana
Tom III, 1994
PL ISSN 1230—3275

ANTONI FRANASZEK

ROBOTY KONSERWATORSKIE PRZY KAPLICY ZYGMUNTOWSKIEJ

W LATACH 1891—1894

PRZYGOTOWANIA DO RESTAURACJI

Opracowane i opublikowane przez ks. prof. Bo-
lesława Przybyszewskiego XVIII-wieczne mate-
riały źródłowe 1 ukazują procesy zniszczeń zacho-
dzące w wawelskiej świątyni, w poszczególnych
kaplicach oraz partiach zewnętrznych. Równocze-
śnie dowiadujemy się z nich o podejmowanych
Przez Kapitułę robotach restauratorskich przy
najbardziej zagrożonych ruiną kaplicach. Miały
one jednak charakter sporadyczny i problem peł-
nej restauracji pozostawał wciąż aktualny. Po-
dobna sytuacja trwała również w wieku XIX.
Stosunkowo nieliczne zapisy z tego czasu, zacho-
wane w aktach archiwalnych Kapituły, wspomi-
nają o wydatkach „przy reparacji w grobach kró-
lewskich" 2, przy „reparacji dachów"3 świątyni,
»restauracji capellae Tilicianae"4 (Świętej Trój-
cy), o przebudowie dawnego kapitularza na kapli-
ce. Czartoryskich3, o kosztach restauracji kaplicy
Batorego 6, o naprawie belkowania przy dzwonach
i usuwaniu innych zniszczeń 7, o odnawianiu ka-
plicy Marii Magdaleny 8 (Zebrzydowskiego). W do-
kumentach jest również mowa o kaplicy Zygmun-
cie j. Zachował się list (z 12 lipca 1885) Sławo-
mira Odrzywolskiego do Józefa Łepkowskiego9,
w którym autor informuje o przeprowadzonej za
zgodą Kapituły lustracji latarni kaplicy. Po szcze-
gółowym opisie dostrzeżonych uszkodzeń, Odrzy-
wolski stwierdza: „uważam niezwłoczną restau-
racją latarni za bardzo pożądaną". Te i inne uwagi
dotyczące rujnacji katedry10 skłoniły ówczesne-
go biskupa krakowskiego Albina Dunajewskiego
do podjęcia inicjatywy przystąpienia do general-
nej restauracji katedry na Wawelu. Dla omówie-

1 Fabrica ecclesiae Cracoviensis. Materiały źródło-
We do dziejów katedry krakowskiej w XVIII wieku.
Z archiwaliów kapitulnych i kurialnych krakowskich,
wyd. i oprać. B. Przybyszewski, Kraków 1993
(Źródła DW 14: 1).

2 Zob. Aneks I.

3 Zob. Aneks II.

4 Zob. Aneks III.

nia tak ważnego problemu ksiądz biskup zapro-
sił 7 kwietnia 1886 roku do pałacu biskupiego
liczne grono wybitnych osobistości tak duchow-
nych, jak i świeckich: „przybyli kanonicy: Gaw-
roński i Midowicz, reprezentanci władz miejsco-
wych [...] hr. Badeni, prezydent miasta [...] Szlach-
towski, rektor uniwersytetu [...] Łepkowski, dy-
rektor Szkoły Sztuk Pięknych Matejko, budowni-
czowie: Matula, Niedziałkowski, ks. Skrochowski,
Panowie: książę August Czartoryski, hr. Dębi-
cki [...] hr. Sierakowski, Marian Sokołowski,
hr. Stanisław Tarnowski, podkustoszy kościoła
katedralnego, ks. Ignacy Polkowski" n. Obecni na
tym spotkaniu powołali Komitet Główny Restau-
racji Katedry, z którego wyłoniono „komitet ści-
ślejszy" do realizacji konkretnych zadań. Miał on
przeprowadzić wstępne badania archeologiczne
i architektoniczne. W trakcie spotkania ksiądz bi-
skup Dunajewski przedstawił w ogólnych zary-
sach zakres i kolejność prac, które należało wy-
konać. Poruszył również istotny dla całego przed-
sięwzięcia problem środków finansowych. Liczył
przede wszystkim na ofiarność społeczeństwa. To
pierwsze spotkanie w sprawie robót restauracyj-
nych przy katedrze oraz wytyczone działania były
wzorcowe dla późniejszych czynności, jakie pod-
jęto przy restauracji kaplicy Zygmuntowskiej.

MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE DOTYCZĄCE PRZEBIEGU
ROBÓT

Wykonania zadań zleconych przez Komitet na
spotkaniu 7 kwietnia 1886 roku podjął się Sławo-
mir Odrzywolski. Wyniki swoich prac przedsta-
wił na posiedzeniu Komitetu Głównego 20 stycz-
na 1887 roku12. Niestety, brak funduszów nie

5 Zob. Aneks IV.

0 Zob. Aneks V.

1 Zob. Aneks VI.
8 Zob. Aneks VII.

« Zob. Aneks VIII.

10 Zob. inne teksty źródłowe aneksów.

11 Zob. Aneks IX.

12 Zob. Aneks X.

149