DOI article:
Sołtys, Angela: Pomniki Antoniego Madeyskiego na tle procesu restauracji katedry krakowskiej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.19897#0164
1. Antoni Madeyski, sarkofag królowej Jadwigi w katedrze na Wawelu (fot. S. Michta)
go dzieła Jacopo delia Quercia — sarkofagu Ila-
rii del Carrefrto w Lukce 20.
Madeyski stawał przed zadaniem całkowicie
dla siebie nowym, przy tym świadom był tego,
że wypadnie powrócić mu do archaicznej koncep-
cji gotycyzującego nagrobka tumbowego. Podjął
się tym samym realizacji dzieła bez precedensu
na gruncie polskim ze względu na wagę przed-
sięwzięcia i treści ideowe, które wiązano z nim
od początku. W liście z 4 sierpnia 1900 roku
Marian Sokołowski, odgrywający w całej akcji
rolę rzeczoznawcy, przybliżył artyście idee, któ-
rych wyrażenia oczekiwano: „Jadwigę współcześni
czcili jak świętą, mowa była o jej kanonizacji,
wiernych i pewnych jej podobizn nie posiadamy,
w figurze jej zatem wcielić się powinien ten
ideał, jaki naród z jej pamięcią wiąże [...] Cho-
dzi [...] o wyraz wyrzeczenia, wdzięku i prostoty,
który by przemówił i wdzięczność poruszył [...]
Najważniejsza rzecz, powtarzam — to koncepcja
ogólna i piękna, czysta postać kobiety o szlache-
tnych rysach, na której śmierć piętno snu wie-
cznego położyła" 21.
Pierwszy szkic do pomnika powstał zapewne
w sierpniu 1900 roku w rzymskiej pracowni arty-
sty. Potwierdzeniem tego domysłu jest gipsowy
model nagrobka znajdujący się w zbiorach Kurii
Metropolitalnej w Krakowie (14X25X11 cm; fig. 2
i 3). Wstępny model dawał tylko ogólne wyobra-
żenie o koncepcji sarkofagu. W układzie figury
nawiązał Madeyski — zgodnie z sugestiami — do
nagrobka Ilarii del Carretto. Niemniej podobień-
stwa są tak ogólne, że pierwszy projekt rzeźbia-
rza należy łączyć z powszechnym we Włoszech
typem kobiecej płyty nagrobnej. Dekoracja tumby
opracowana została bardziej szczegółowo, jednak-
że przedstawiona przez artystę koncepcja, pomimo
wskazywanej mu konieczności posłużenia się wzo-
rami wczesnorenesansowej rzeźby włoskiej, jest
eklektyczną mieszaniną elementów architektoni-
cznych i motywów dekoracyjnych zaczerpniętych
z różnych środowisk artystycznych i różnych
epok.
20 Ibidem, nr 3766/31/89.
21 Ibidem, nr 3769/34/89.
160
go dzieła Jacopo delia Quercia — sarkofagu Ila-
rii del Carrefrto w Lukce 20.
Madeyski stawał przed zadaniem całkowicie
dla siebie nowym, przy tym świadom był tego,
że wypadnie powrócić mu do archaicznej koncep-
cji gotycyzującego nagrobka tumbowego. Podjął
się tym samym realizacji dzieła bez precedensu
na gruncie polskim ze względu na wagę przed-
sięwzięcia i treści ideowe, które wiązano z nim
od początku. W liście z 4 sierpnia 1900 roku
Marian Sokołowski, odgrywający w całej akcji
rolę rzeczoznawcy, przybliżył artyście idee, któ-
rych wyrażenia oczekiwano: „Jadwigę współcześni
czcili jak świętą, mowa była o jej kanonizacji,
wiernych i pewnych jej podobizn nie posiadamy,
w figurze jej zatem wcielić się powinien ten
ideał, jaki naród z jej pamięcią wiąże [...] Cho-
dzi [...] o wyraz wyrzeczenia, wdzięku i prostoty,
który by przemówił i wdzięczność poruszył [...]
Najważniejsza rzecz, powtarzam — to koncepcja
ogólna i piękna, czysta postać kobiety o szlache-
tnych rysach, na której śmierć piętno snu wie-
cznego położyła" 21.
Pierwszy szkic do pomnika powstał zapewne
w sierpniu 1900 roku w rzymskiej pracowni arty-
sty. Potwierdzeniem tego domysłu jest gipsowy
model nagrobka znajdujący się w zbiorach Kurii
Metropolitalnej w Krakowie (14X25X11 cm; fig. 2
i 3). Wstępny model dawał tylko ogólne wyobra-
żenie o koncepcji sarkofagu. W układzie figury
nawiązał Madeyski — zgodnie z sugestiami — do
nagrobka Ilarii del Carretto. Niemniej podobień-
stwa są tak ogólne, że pierwszy projekt rzeźbia-
rza należy łączyć z powszechnym we Włoszech
typem kobiecej płyty nagrobnej. Dekoracja tumby
opracowana została bardziej szczegółowo, jednak-
że przedstawiona przez artystę koncepcja, pomimo
wskazywanej mu konieczności posłużenia się wzo-
rami wczesnorenesansowej rzeźby włoskiej, jest
eklektyczną mieszaniną elementów architektoni-
cznych i motywów dekoracyjnych zaczerpniętych
z różnych środowisk artystycznych i różnych
epok.
20 Ibidem, nr 3766/31/89.
21 Ibidem, nr 3769/34/89.
160