DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Rozprawy
DOI article:Drecka, Wanda: Polskie Cranachiana
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.38029#0040
WANDA DRECKA
wiotkich i bezkostnych aktów
kobiecych72. Daje im jak tancer-
kom do rąk muślinowe gazy, ob-
wiesza je klejnotami, ubiera w
aksamitne kapelusze z piórami,
co jeszcze bardziej podkreśla ich
nagość. Tendencje do poprawnej
budowy anatomicznej możemy
zaobserwować w krótkim okresie
po podróży do Niderlandów. Z
czasem akty Cranacha sztywnie-
ją w nienaturalnych pozach, w
czym Glaser widzi nawrót do
twórczości Mistrza E. S.73.
Adam i Ewa z Galerii Muze-
um Narodowego w Warszawie,
(il. 10) z lat 1510-1274 jest jednym
z lepszych przykładów pierw-
szych tendencji — obraz ten wią-
że się zresztą z analogicznym
przedstawieniem Durera z 1507 ro-
ku (Madryt—Prado). O powodze-
niu tego rodzaju dzieł świadczy
fakt, że hiszpański ambasador na-
bywa dla Filipa IV obraz Crana-
cha •— Adama i Ewę do Prado75.
II. 19. Fragment il. 15 (Fot. S. Kolowca)
uzbrojonego rycerstwa. Friedlander uważa, że szcze-
gólnie od roku 1520 Cranach w biblii, w historii rzym-
skiej czy mitologii szuka tematów do malowania
Być może z warsztatem wit-
tenberskim miały coś wspólnego
obrazy krakowianina — Melchio-
ra Czyżewskiego, zmarłego w
1542 r. ...„Tabula Judith et Hero-
diadis ex utraque parte depicta“
lub obrazy rajcy krakowskiego
Jana Pavioli, spisane w r. 165576,
skoro tytuły ich „Betsabe, kąpią-
ca się“, „Judyta” są tematami
biblijnymi tak często powtarza-
nymi przez Cranacha. Przypom-
nijmy sobie jeszcze utyskiwania
dr Sebastiana Petrycego na stan
mieszczański, który w swych no-
wozbudowanych domostwach „o-
brazów drogich nastawia”, przed-
stawiających Wulkany, Jowisze,
Marsy, Wenery i Kupidyny77. Mimo woli znów
myśli się o twórczości wittenberskiego mistrza, który
w owym czasie, częściej niż każdy inny artysta tema-
72 Friedlander M. J. u. Rosenberg J., jw., s. 18.
73 Glaser C., jw., s. 192.
74 Friedlander M. J. u. Rosenberg J., poz. 40,
s. 37. Obraz poprzednio w Muzeum Sztuki we Wroc-
ławiu, por. Schlesisches Museum der bildenden Kunste,
Katalog, Breslau 1928, poz. 1309; Muller C., Deutsche
Malerei des 16. Jahrhunderts in Schlesien. Ein Lber-
blick mit ausschliessendem Katalog, Schlesiche Hei-
matpflege I (1935), s. 204, 216; Lucas Cranach d. A.
und Lucas Cranach d. J. Ausstellung, jw., poz. 19, s.
21; Posse H., Lucas Cranach d. A., Wien 1942, s. 26,
tabl. 32.
75 Taylor F. H., The Taste of Angels, London 1948,
s. 305.
76 Grabowski A., jw., s. 176. Tak samo jak z na-
zwiskiem Cranacha mogą się wiązać takie tematy jak
„konterfekt Chrystiana króla duńskiego”, „księcia
saskiego” itd.
77 Grabowski A., jw., s. 131.
26
wiotkich i bezkostnych aktów
kobiecych72. Daje im jak tancer-
kom do rąk muślinowe gazy, ob-
wiesza je klejnotami, ubiera w
aksamitne kapelusze z piórami,
co jeszcze bardziej podkreśla ich
nagość. Tendencje do poprawnej
budowy anatomicznej możemy
zaobserwować w krótkim okresie
po podróży do Niderlandów. Z
czasem akty Cranacha sztywnie-
ją w nienaturalnych pozach, w
czym Glaser widzi nawrót do
twórczości Mistrza E. S.73.
Adam i Ewa z Galerii Muze-
um Narodowego w Warszawie,
(il. 10) z lat 1510-1274 jest jednym
z lepszych przykładów pierw-
szych tendencji — obraz ten wią-
że się zresztą z analogicznym
przedstawieniem Durera z 1507 ro-
ku (Madryt—Prado). O powodze-
niu tego rodzaju dzieł świadczy
fakt, że hiszpański ambasador na-
bywa dla Filipa IV obraz Crana-
cha •— Adama i Ewę do Prado75.
II. 19. Fragment il. 15 (Fot. S. Kolowca)
uzbrojonego rycerstwa. Friedlander uważa, że szcze-
gólnie od roku 1520 Cranach w biblii, w historii rzym-
skiej czy mitologii szuka tematów do malowania
Być może z warsztatem wit-
tenberskim miały coś wspólnego
obrazy krakowianina — Melchio-
ra Czyżewskiego, zmarłego w
1542 r. ...„Tabula Judith et Hero-
diadis ex utraque parte depicta“
lub obrazy rajcy krakowskiego
Jana Pavioli, spisane w r. 165576,
skoro tytuły ich „Betsabe, kąpią-
ca się“, „Judyta” są tematami
biblijnymi tak często powtarza-
nymi przez Cranacha. Przypom-
nijmy sobie jeszcze utyskiwania
dr Sebastiana Petrycego na stan
mieszczański, który w swych no-
wozbudowanych domostwach „o-
brazów drogich nastawia”, przed-
stawiających Wulkany, Jowisze,
Marsy, Wenery i Kupidyny77. Mimo woli znów
myśli się o twórczości wittenberskiego mistrza, który
w owym czasie, częściej niż każdy inny artysta tema-
72 Friedlander M. J. u. Rosenberg J., jw., s. 18.
73 Glaser C., jw., s. 192.
74 Friedlander M. J. u. Rosenberg J., poz. 40,
s. 37. Obraz poprzednio w Muzeum Sztuki we Wroc-
ławiu, por. Schlesisches Museum der bildenden Kunste,
Katalog, Breslau 1928, poz. 1309; Muller C., Deutsche
Malerei des 16. Jahrhunderts in Schlesien. Ein Lber-
blick mit ausschliessendem Katalog, Schlesiche Hei-
matpflege I (1935), s. 204, 216; Lucas Cranach d. A.
und Lucas Cranach d. J. Ausstellung, jw., poz. 19, s.
21; Posse H., Lucas Cranach d. A., Wien 1942, s. 26,
tabl. 32.
75 Taylor F. H., The Taste of Angels, London 1948,
s. 305.
76 Grabowski A., jw., s. 176. Tak samo jak z na-
zwiskiem Cranacha mogą się wiązać takie tematy jak
„konterfekt Chrystiana króla duńskiego”, „księcia
saskiego” itd.
77 Grabowski A., jw., s. 131.
26