DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Rozprawy
DOI Artikel:Drecka, Wanda: Polskie Cranachiana
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.38029#0049
POLSKIE CRANACHIANA
coś wspólnego, musi podzielić los innych
obrazów Jana, podziwianych jako prace
Łukasza St.
Rok 1525 jako rok powstania Sulmie-
rzyckiego obrazu ma najwięcej szans
prawdopodobieństwa, biorąc pod uwagę
kształt sygnatury i krajobraz (il. 24),
charakterystyczny dla Cranacha w tym
okresie (np. Pokutujący św. Hieronim
z Innsbruku; il. 27)m.
Na Wystawie Maryańskiej w 1905 r.
w Warszawie wystawiony był obraz Łu-
kasza Cranacha St. przedstawiający „Po-
kłon pasterzy" (il. 28), pochodzący z pol-
skich zbiorów prywatnych Joanny z Mo-
rawskich Zahorowskiej z Mchówka (pow.
kaliski)132, obecnie w Muzeum Narodo-
wym w Poznaniu (nr inw. 1524, deska, ol.
temp., wym. 113 X 84 cm; sygn. żmijką
z leżącym skrzydłem ptaka). Obraz ten
wydaje się pracą warsztatową ze wzglę-
du na szablonowo ujęty krajobraz, twar-
dy rysunek, pewne usterki perspekty-
wiczne i słabsze opracowanie techniczne,
tym niemniej zasługuje na uwagę ze
względu na realistycznie ujętą grupę pa-
sterzy (il. 29), przedstawiającą chłopów
o zatroskanych obliczach, którzy w kor-
nej postawie przyklękli u wejścia. Kolo-
ryt jest dość monotonny, szaro-oliwko-
wy z mocniejszymi akcentami błękitu,
czerwieni oraz gdzieniegdzie drobnymi
plamami cytrynowej żółci. Obraz jest da-
leką reminiscencją małej tablicy mistrza
z 1515 r., przedstawiającej Boże Narodze-
nie (ostatnio w Galerii Drezdeńskiej), spe-
cjalnie ciekawej ze względu na wprowa-
dzenie sztucznego światła. Analogiczny
temat z Muzeum w Erfurcie z okresu po
1537 r. jest bliżej związany z naszym ma-
lowidłem z Mchówka.
Z obrazów religijnych Łukasza Cra-
nacha St. znajdujących się w polskich
zbiorach, należałoby jeszcze wymienić
Rzeź niewiniątek (il. 30—31) z Galerii
Malarstwa Obcego w Muzeum Narodo-
wym w Warszawie133. Obraz ten z tru-
dem utrzyma się w powyższej klasyfika-
cji, ponieważ jest raczej reminiscencją turniejów
dworskich wielokrotnie rytych przez mistrza w drze-
wie, gdzie jak w wypadku turnieju na rynku z 1506 r.
Fragment il. 28 (Fot. Muz. Narodowe w Poznaniu)
Cranach utrwalił życie miasta. Obrazy batalistyczne,
które jak wiemy Cranach malował, nie zacho-
wały się134.
131 Jw., poz, 144. 133 Drecka W., jw.
132 Album Wystawy Maryańskiej w Warszawie, 134 Glaser C., jw., s. 177.
z. II, Warszawa 1905, s. 22, il. 23.
35
coś wspólnego, musi podzielić los innych
obrazów Jana, podziwianych jako prace
Łukasza St.
Rok 1525 jako rok powstania Sulmie-
rzyckiego obrazu ma najwięcej szans
prawdopodobieństwa, biorąc pod uwagę
kształt sygnatury i krajobraz (il. 24),
charakterystyczny dla Cranacha w tym
okresie (np. Pokutujący św. Hieronim
z Innsbruku; il. 27)m.
Na Wystawie Maryańskiej w 1905 r.
w Warszawie wystawiony był obraz Łu-
kasza Cranacha St. przedstawiający „Po-
kłon pasterzy" (il. 28), pochodzący z pol-
skich zbiorów prywatnych Joanny z Mo-
rawskich Zahorowskiej z Mchówka (pow.
kaliski)132, obecnie w Muzeum Narodo-
wym w Poznaniu (nr inw. 1524, deska, ol.
temp., wym. 113 X 84 cm; sygn. żmijką
z leżącym skrzydłem ptaka). Obraz ten
wydaje się pracą warsztatową ze wzglę-
du na szablonowo ujęty krajobraz, twar-
dy rysunek, pewne usterki perspekty-
wiczne i słabsze opracowanie techniczne,
tym niemniej zasługuje na uwagę ze
względu na realistycznie ujętą grupę pa-
sterzy (il. 29), przedstawiającą chłopów
o zatroskanych obliczach, którzy w kor-
nej postawie przyklękli u wejścia. Kolo-
ryt jest dość monotonny, szaro-oliwko-
wy z mocniejszymi akcentami błękitu,
czerwieni oraz gdzieniegdzie drobnymi
plamami cytrynowej żółci. Obraz jest da-
leką reminiscencją małej tablicy mistrza
z 1515 r., przedstawiającej Boże Narodze-
nie (ostatnio w Galerii Drezdeńskiej), spe-
cjalnie ciekawej ze względu na wprowa-
dzenie sztucznego światła. Analogiczny
temat z Muzeum w Erfurcie z okresu po
1537 r. jest bliżej związany z naszym ma-
lowidłem z Mchówka.
Z obrazów religijnych Łukasza Cra-
nacha St. znajdujących się w polskich
zbiorach, należałoby jeszcze wymienić
Rzeź niewiniątek (il. 30—31) z Galerii
Malarstwa Obcego w Muzeum Narodo-
wym w Warszawie133. Obraz ten z tru-
dem utrzyma się w powyższej klasyfika-
cji, ponieważ jest raczej reminiscencją turniejów
dworskich wielokrotnie rytych przez mistrza w drze-
wie, gdzie jak w wypadku turnieju na rynku z 1506 r.
Fragment il. 28 (Fot. Muz. Narodowe w Poznaniu)
Cranach utrwalił życie miasta. Obrazy batalistyczne,
które jak wiemy Cranach malował, nie zacho-
wały się134.
131 Jw., poz, 144. 133 Drecka W., jw.
132 Album Wystawy Maryańskiej w Warszawie, 134 Glaser C., jw., s. 177.
z. II, Warszawa 1905, s. 22, il. 23.
35