Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (16.1954)

NIEZNANE RYSUNKI ANDRZEJA LE BRUN

bowskich Krasickiej, córki generałowej
Grabowskiej. Opis figur i części tego
pomnika znajduje się w katalogu rzeźb
królewskich, a uzupełnia go pokwitowa-
nie z odbioru ich przez brata zmarłej, Mi-
chała Grabowskiego, któremu król pole-
cił przekazać figury pomnika przy likwi-
dacji swego zbioru w r. 17 9 5 40. O tym, że
Le Brun robił projekty pomników, świad-
czy choćby wykonanie w kościele w Bia-
łymstoku nagrobka dla Branickiego41.
Wśród omawianych rysunków są jed-
nak szkice, które nie tylko znalazły reali-
zację, ale i rzeźby te się zachowały.
W zbiorze T. P. N. znajdują się dwa
niepodpisane rysunki piórem, z lekka la-
wowane bistrem, przedstawiające alego-
rie pór roku: Wiosny (nr 23, il. 26) i Lata
(nr 24, il. 28). Figura wyobrażająca Wio-
snę trzyma girlandę kwiatów, atrybutem
alegorii Lata jest snop zboża. Przy pierw-
szej z nich jest napis w języku francu-
skim „le Printemps“. Są to projekty figur
alegorycznych zdobiących fasadę pałacu
Łazienkowskiego i do dziś zachowanych
(il. 27 i 29). Oczywiście na rysunku posta-
cie są wiotkie i wysmukłe. Inaczej wyo-
braża je zdjęcie z dołu. Niemniej i z ta-
kiego zestawienia widać jak wiernie szkic
został w rzeźbie odtworzony.


Cztery figury na balustradzie fasady
wyobrażają pory roku i są dziełem Le
Bruna. Dwa odnalezione rysunki, stwier-
dzające mirpo braku podpisu autorstwo
Le Bruna, są dla nas zarówno dokumen-
tem, jak i ważnym ogniwem, gdyż fak-
tura ich — wielka swoboda linii piórem kreślonej
i plam narzucanych pędzlem dla „uplastycznienia"
rysunku, styl tych figur swobodnie rzuconych na
papier, jako szkic do rzeźby wolno stojącej —

II. 20. G. B. Pittoni, Komunia Apostołów. Wg sztychu
Pietra Monaco w Muzeum w Belluno. (Repr. wg Pittoni L.,
Dei Pittoni)

bez żadnego tła — wykazują wszystkie cechy rę-
ki i oka rzeźbiarza. Rysunki te są bardzo bliskie ry-
sunkom z Biblioteki Jagiellońskiej, opublikowanym
przez J. Kieszkowskiego według dawnej ich atrybueji

40 Opis we wzmiankowanym katalogu brzmi: „Une
figure de femme en basrelief qui ete faite pour le
mausolee de la defunte Ctsse Alexandra Krasicka, la
tete est le portrait de sa mere M-e Generale Grabow-
ska". W pokwitowaniu z odbioru rzeźby M. Grabowski
określa ją jako „un grand basrelief en oval represen-
tant une figure couchee, un medaillon en marbre et la
main qui le tient". Teksty te podaję wg Mańkowskiego
T. Rzeźby zbioru, jw., s. 77. Archiwum Gł. Akt Dawn,
w czasie przygotowywania niniejszej pracy było niedo-
stępne wskutek przeprowadzki. Okazało się następnie,
że materiały z Jabłonny zastały przemieszane w czasie
wojny i przenosin późniejszych, tak że cytowane przez
T. Mańkowskiego sygnatury dziś nie odpowiadają rze-

czywistości. Nie sporządzono zaś żadnej konkordancji
z dawną numeracją. Obecnie 2 vol. korespondencji
Stan. Augusta z Bacciarellim oznaczono: K. St. A. 5a
i 5b. W. Tatarkiewicz w aneksie do cz. V Pięciu stud-
jów o Łazienkach Stanisława Augusta, Lwów — War-
szawa 1925, podaje w brzmieniu oryginalnym tekst in-
strukcji, wydanej przez króla Bacciarellemu w grud-
niu 1795 r., uzupełniony adnotacjami Bacciarellego ze
stycznia r. 1797, poz. 21: „Il faut remettre a Michel
Grabowski la figure qui devait servir au Mausole de
la defunte Krasicka et son Profil en marbre ou en
platre s’il se trouve" (jw., s. 163), vol. K. St. A. 5a, jw.,
pod datą 18 grudnia 1795 r.
41 Wiadomości tej udzielił mi uprzejmie p. J. Glin-
ka.

s

81