DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Rozprawy
DOI Artikel:Walicki, Michał: Lastmaniana
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38029#0497
LASTM ANIAN A
II. 8. Jan Simonsz Pynas (?), Rodzina Lota. Muz. Narodowe w Warszawie. (Fot. J. Mierzecka)
ryż) oraz „Wskrzeszenia Łazarza" z 1609 r. (Aschaffen-
burg). Przysadziste postacie aniołów o tak charaktery-
stycznych przykrótkich, niemal że mechanicznie wy-
czutych skrzydłach — motyw ElsheimerowskiS5,
wspólny jednako Lastmanowi i Pynasowi —- napoty-
kamy na jednym ze sztychów P. Lastmana wykona-
nym wg obrazu Pynasa. Odpowiednikiem w pewnej
mierze postaci Lota jest postać Izmaela (?) wypędza-
jącego Hagar (Akwizgran, 1613), zaś co ważniejsza, in-
terpretacja łuku otwierającego się na płonące miasto
w obrazie warszawskim przypomina żywo gatunkiem
swej laserunkowej, przecieranej faktury podobne efek-
ty, jakie możemy obserwować na obrazie Pynasa
z 1615 r. ze zb. Johnsona w Filadelfii.
Przypisując zatem anonimowy jak dotąd obraz war-
szawskiego muzeum autorstwu Pynasa, wzbogacamy
35 Weizsacker H., Adam Elsheimer — der Maler
von Frankfurt, Berlin 1936, I, passim (tablice). Por.
rysunki Lastmana z berlińskiego Gabinetu Rycin, pu-
blikowane przez Bocka E. i Rosenberga J., Die nie der -
ldndischen Meister, Berlin 1930, II, s. 121.
niewiele nasz stan posiadania w dziedzinie holender-
skiej sztuki. Omówienie tego obrazu zdawało mi się
konieczne z uwagi na tytuł artykułu obejmujący, istot-
ne bądź domniemane, Lastmaniana polskie. Wspania-
łym obrońcą potrzeby tych omówień jest sam Rem-
brandt, niejednokrotnie czerpiący na równi z Brame-
rem z doświadczeń Lastmana, by przypomnieć tutaj
tylko skrupulatny zarys wykonany przez van Rij-
na z lastmanowego rysunku „Ukamienowanie św.
Szczepana". Należy żałować, że nie doszedł był do rąk
polskich inny oryginalny rysunek przynależący praw-
nie do zasobów polskiego muzealnictwa; mam tu na
myśli jego lawowany szkic rysunkowy „Jeroboam
przed złotym cielcem" ze zbiorów Muzeum Gdańskie-
go, tak silnie związany z obrazem „Ofiary Junony"
sztokholmskiego Muzeum 3G.
36 Seeker H. F., Rembrandt und sein Kreis. Un~
veroffentliche Handzeichnungen aus Danziger Kabi-
nett, Leipzig 1919 (odbitka z Ausstellung der Kunst-
forschenden Gesellschaft im Danziger Stadtmuseum),
rye. 1—2.
443
II. 8. Jan Simonsz Pynas (?), Rodzina Lota. Muz. Narodowe w Warszawie. (Fot. J. Mierzecka)
ryż) oraz „Wskrzeszenia Łazarza" z 1609 r. (Aschaffen-
burg). Przysadziste postacie aniołów o tak charaktery-
stycznych przykrótkich, niemal że mechanicznie wy-
czutych skrzydłach — motyw ElsheimerowskiS5,
wspólny jednako Lastmanowi i Pynasowi —- napoty-
kamy na jednym ze sztychów P. Lastmana wykona-
nym wg obrazu Pynasa. Odpowiednikiem w pewnej
mierze postaci Lota jest postać Izmaela (?) wypędza-
jącego Hagar (Akwizgran, 1613), zaś co ważniejsza, in-
terpretacja łuku otwierającego się na płonące miasto
w obrazie warszawskim przypomina żywo gatunkiem
swej laserunkowej, przecieranej faktury podobne efek-
ty, jakie możemy obserwować na obrazie Pynasa
z 1615 r. ze zb. Johnsona w Filadelfii.
Przypisując zatem anonimowy jak dotąd obraz war-
szawskiego muzeum autorstwu Pynasa, wzbogacamy
35 Weizsacker H., Adam Elsheimer — der Maler
von Frankfurt, Berlin 1936, I, passim (tablice). Por.
rysunki Lastmana z berlińskiego Gabinetu Rycin, pu-
blikowane przez Bocka E. i Rosenberga J., Die nie der -
ldndischen Meister, Berlin 1930, II, s. 121.
niewiele nasz stan posiadania w dziedzinie holender-
skiej sztuki. Omówienie tego obrazu zdawało mi się
konieczne z uwagi na tytuł artykułu obejmujący, istot-
ne bądź domniemane, Lastmaniana polskie. Wspania-
łym obrońcą potrzeby tych omówień jest sam Rem-
brandt, niejednokrotnie czerpiący na równi z Brame-
rem z doświadczeń Lastmana, by przypomnieć tutaj
tylko skrupulatny zarys wykonany przez van Rij-
na z lastmanowego rysunku „Ukamienowanie św.
Szczepana". Należy żałować, że nie doszedł był do rąk
polskich inny oryginalny rysunek przynależący praw-
nie do zasobów polskiego muzealnictwa; mam tu na
myśli jego lawowany szkic rysunkowy „Jeroboam
przed złotym cielcem" ze zbiorów Muzeum Gdańskie-
go, tak silnie związany z obrazem „Ofiary Junony"
sztokholmskiego Muzeum 3G.
36 Seeker H. F., Rembrandt und sein Kreis. Un~
veroffentliche Handzeichnungen aus Danziger Kabi-
nett, Leipzig 1919 (odbitka z Ausstellung der Kunst-
forschenden Gesellschaft im Danziger Stadtmuseum),
rye. 1—2.
443