Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (76.2014)

502

Maciej Dariusz Kossowski


4. Antoon van Dyck,
Portret konny cesarza Karola V.
Wg http://
commons, wikimedia. org/wiki/
File: Anthony_van_Dyck_
Portrait_of_Charles_F_on_Horseback

Roentgena ujawniły ślady jeźdźca w zbroi, więc dzieło jest traktowane, jako wstępne stu-
dium portretowe lub wcześniejsza wersja portretu konnego Karola V. We wczesnym okre-
sie istnienia obrazu górna jego partia została odcięta, aby przystosować rozmiar płótna do
studium konia bez jeźdźca. Rumak ma warkoczyki w rozpuszczonej grzywie i czerwony
czaprak na grzbiecie, podwiązany pod brzuchem. Tło jest odmienne. Zamiast morza rysu-
je się w oddali przestrzeń z jasno oświetlonym castellum i ciemnymi górami w tle. Roz-
kład cieni pod nogami wierzchowca i barwa nieba na styku z horyzontem są zbliżone do
obrazu z jeźdźcem polskim z pałacu w Schleissheim. I w tym wypadku koń ukazany zo-
stał na skraju opadającej w dół skarpy o cynamonowo-zielonkawej tonacji z ciemniejszy-
mi brązowo-ochrowymi cieniami.
Mniejsza wersja podobnie ujętej kompozycji, znana pod nazwą Siwek (A Grey Horse)
znajduje się w Dulwich Picture Gallery10 (ił. 6). Wierzchowiec jest bez jeźdźca. Ma na
grzbiecie krótki czaprak pod siodło. Długa grzywa opada na pierś. Zawiewa ją podmuch
powietrza wskazujący na wyhamowanie zwierzęcia przy przejściu z galopu w kłus
(o czym świadczyłyby zadnie nogi jak w galopie i układ przednich w kłusie). Także ten
10 Londyn, Dulwich Picture Gallery, nr inw. DPG 073. Olej na papierze i na desce: 47,6 x 43,6 cm. Datowany przed
1641 r. Zob.: Richard BERESFORD, Dulwich Picture Gallery, London 1998, s. 101, nr 73.