Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (76.2014)

721

JERZY ŻELAZOWSKI
Warszawa, Instytut Archeologii UW
Delphine Burlot, „ Fabriquer I ’antique. Les contrefaęons
de peinture murale antique au XVI1F siecle ”,
avec une preface de Franęois Baratte et une postface d’Helene Eristov, Naples 2012,
ss. 347, ill., Centre Jean Berard, Memoires et documents sur Rome et VItalie
meridionale, n.s. 7

Delphine Burlot

FABRIQUER L’ANTIQUE
iks contrkfaqjns nr. fi-intuiu. murai.f. antiqul
AO XWF MfiCLE

CNRS CENTRE JEAN B&RARD £p'R


Prezentowana praca dotyczy zjawiska fałszo-
wania antycznych malowideł ściennych
w XVIII stuleciu we Włoszech. Do jego roz-
powszechnienia przyczyniły się odkrycia w Herku-

1 Por. Fałszerstwa i manipulacje w przeszłości i wobec
przeszłości, red. Justyna OLKO, Warszawa 2012; Falsyfi-
katy dzieł sztuki w zbiorach polskich, red. Jerzy MIZIO-

lanum i Pompejach, które wzbudziły ogromne emo-
cje w oświeceniowej Europie. Książka wpisuje się
we współczesne badania fałszerstw dzieł sztuki, tak-
że antycznej, koncentrujące się już nie tylko na nie-
wdzięcznym, czasami dokonywanym w atmosferze
skandalu, zadaniu ich identyfikacji, lecz także na
analizie fałszerstw jako ważnego zjawiska kultury
wiele mówiącego o epoce, w której powstawały.
W konsekwencji falsyfikaty z przedmiotów wstydli-
wie ukrywanych w magazynach muzealnych i w pry-
watnych kolekcjach, usuwanych z katalogów i ska-
zanych na zapomnienie, stały się obecnie ważnymi
świadectwami różnych aspektów dziejów kultury,
historii sztuki i archeologii klasycznej, analizowa-
nymi także w Polsce1.
Punktem wyjścia poszukiwań Delphine Burlot
stała się Scena egiptyzująca z Luwru, publikowana
i długo eksponowana jako oryginał pochodzący
z Willi Hadriana w Tivoli. Już w latach 80. XX w.
Mariette de Vos zwróciła uwagę na podobieństwo
przedstawionych na malowidle postaci do ryciny
opublikowanej w 1719 r. przez Bernarda de Mont-
faucon i stwierdziła, że fałszerzem mógł być pocho-
dzący z Wenecji malarz Giuseppe Guerra (1709-
-1761). Dopiero jednak analizy chemiczne pigmen-
tu i prześwietlenia tynku różnego rodzaju promie-
niami wykonane przez Burlot, która jest konserwa-
torem zabytków, potwierdziły z całą pewnością
nieautentyczność dzieła.
Szybko okazało się, że Giuseppe Guerra „wypro-
dukował” znacznie więcej „antycznych” malowideł,
LEK, Mieczysław MORKA, Warszawa 2001; Falsifica-
tions in Polish collections and abroad, red. Jerzy MIZIO-
ŁEK, Warsaw 2001.