DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3576#0010
£*x.w*aMBM
t* r- J. .'»- ■' — -
x P R A E F A T 1 O
Ncque vero me ab hoc opere fufcipiendo deterruit, quod v'ir CI. Philippus de Stofeh mihi
xisPBar°Pdépraeìverit in defcribendis Antiquorum Sealptorum commentario {in opere quod infiréitur
Gemmae Ant. ) Nam primo quidem illuftri co viro e vivis fublato non paucae repertae
flint gemmae Artificum nomine infignitae, quarum plurimae prò genuinis haberì dtbent,
aliae vero merito refpuendae funt. Deinde ille fibi propofuit, ut veterumy qui in gemmis imi-
dendis praejìiterunt, nomina immort alitate donar et, quae fine Uierarum atque hiftoriae prae-
fidio omnino periiffent. Nimirum id fecutus vìdetur, quod immort alis Vitru vius ( de Archit.
Praef. lib. VII ) tantopere commendavit, Majores, inquit, cum fapienter, tum etiam uti-
lità- inftituerunt per eommentariorum relationes cogitata tradere pofteris, uti ea non in-
terirent, fed fmgulis aetatibus crefeentia voluminibus edita gradatim pervenirent vetufta-
tibus ad fummam doftrinarum utilitatem. Itaque non mediocres, fed infinitae funt his
agendae gratiae, quod non invidiofe filentes praetermiferunt, fed omnium generum fen-
fus confcriptionibus memoriae tradendos curaverunt. Namque fi ita non fecillent, non
potuilTemus feire, quae resiri Troja fuiilent geftae; nec quid Thales, Democritus, Ana-
xagoras, Xenophanes, reliqui Phyiìci fenfillent de Rerum Natura, quafque Socrates,
Plato, AriftoteJes, Zenon, Epicurus, aliique Philofophi hominibus agendae vitae termi-
nationes finivKrent; feu Croefus, Alexander, Darius, caeterique Reges, quas res, aut qui-
bus rationibus egiflènt, fuilìènt notae: nifi majores praeceptorum comparationibus omnium
memoriae ad pofterkatem commentariis extuliiTent. Id igitur quoad antiquo* gemmarumfial-
ptores praejììtit Stofeh quamquam abfit invidia verbo, non omui ex parte quod ob oculos
habuh exequutus efi, atque perfecit. Etenim faepius de operibus eorum, de quibus ve/ maxi-
me fermone:n habere deberet, minime habet, eaque filentio praetermittit, quae ad inflitti-
tum opus yel maxime pertinere videbantur ; cujus equidem rei caufam prorjus ignoro. Cae~
terum eius eruditioue, quoties datam efl, profìcere <£r ipfe ftudui, quin & aliquando iis
ufus etiam fum, quae ille ad gemmas explicandas affert. Attamen e a omnia multo magis
amplificare contendi, ut & amoeniorem, & utiliorem operis mei letfionem ejficerem; quod
ér prueft are idem Stofeh in animo habuit; ah enim {Praef. pag. 20.) Ad explicanda au-
tem gemmarum, quas exhibemus, argumenta addidimus commentarla, fed non ea eru-
Addlta ope-ditioae, ac eloquentia relerta quae in hujufmodi fcriptis requiri nunc foient. Itaque ut
Stofeh. quod Stofeh Jeerat fupplerem de omnibus fcalptoribus, quorum occurrit mentio, agere volui,
meafque de fin*--uhs conjec7uras, ubi poflulet res ipfa, propouere, cum de materia agatur,
in qua veteres fcriptores nullam nobis lucem fuppeditant. Neque vero dubitavi eliorum An-
tiqnartorum errores aliquando modefte corrigere.
Haud equidem nego, fed potius aperte praedico, me fcriptorum omnium in meis expli-
tioneXGem- cationibus profecijfe doclriua; neque umquam quod alienimi ejì, tamquam meum venditare
«ìarum. aujìts fum; quod fiWinkelmannum non femel praeftitijj'e dixero, nemo me profedo calum-
nìae aut mendacii arguet (5).
Rem
non vìdet. Non potefl facile afjignarì ratio propter quam tttm effe . Id autem e-o mirandum efl magis, quod earum
antiqui tum Sculptores , tum Gemmarum Scalptores in ho- rerum omnium expreljlo non parum, praecipue in trucibus
minai» oculis efformandìs & pupillas, & palpebras, & ac ferocibus vultibus, ad imitatìonem naturae conferrevi-
fttpercilia praelermittere confueverint. Ea de re quondam deretur, Sane protoma Caracallae Famejìana, & fatua,
a me interrogatus Raphael Mengs, vir ille ad pulchrarum quae vulgo dicitur /'Arrotino in Magni Ducis noftri Mtijeu,
artium gloriam rejlituendam natus, qui potiffimum ex cum rebus bifee non care ant, truces ita exbibent vultus ,
antiquis monumenti} > & ex miraculis Raphaelis Sanciti ut magis ad vivum efìngi minime potuerìnt.
diurna noclumaque per multos annos dìligentia confideratis,
phigendi artìs prodigium evafit, ingenue faffus efl, ratio- (5) Unum hoc loco, ut magis cautos lettores meos efficiam,
nem, qua veteres moverentur artifices, Jibì quidem igno- exemplnm proferam errorum , in quos Antiquarii facili
la-
S'°»ejp
gemme „,
tra|tfci3f
Kr e
Pai
rt%
:'tt
t* r- J. .'»- ■' — -
x P R A E F A T 1 O
Ncque vero me ab hoc opere fufcipiendo deterruit, quod v'ir CI. Philippus de Stofeh mihi
xisPBar°Pdépraeìverit in defcribendis Antiquorum Sealptorum commentario {in opere quod infiréitur
Gemmae Ant. ) Nam primo quidem illuftri co viro e vivis fublato non paucae repertae
flint gemmae Artificum nomine infignitae, quarum plurimae prò genuinis haberì dtbent,
aliae vero merito refpuendae funt. Deinde ille fibi propofuit, ut veterumy qui in gemmis imi-
dendis praejìiterunt, nomina immort alitate donar et, quae fine Uierarum atque hiftoriae prae-
fidio omnino periiffent. Nimirum id fecutus vìdetur, quod immort alis Vitru vius ( de Archit.
Praef. lib. VII ) tantopere commendavit, Majores, inquit, cum fapienter, tum etiam uti-
lità- inftituerunt per eommentariorum relationes cogitata tradere pofteris, uti ea non in-
terirent, fed fmgulis aetatibus crefeentia voluminibus edita gradatim pervenirent vetufta-
tibus ad fummam doftrinarum utilitatem. Itaque non mediocres, fed infinitae funt his
agendae gratiae, quod non invidiofe filentes praetermiferunt, fed omnium generum fen-
fus confcriptionibus memoriae tradendos curaverunt. Namque fi ita non fecillent, non
potuilTemus feire, quae resiri Troja fuiilent geftae; nec quid Thales, Democritus, Ana-
xagoras, Xenophanes, reliqui Phyiìci fenfillent de Rerum Natura, quafque Socrates,
Plato, AriftoteJes, Zenon, Epicurus, aliique Philofophi hominibus agendae vitae termi-
nationes finivKrent; feu Croefus, Alexander, Darius, caeterique Reges, quas res, aut qui-
bus rationibus egiflènt, fuilìènt notae: nifi majores praeceptorum comparationibus omnium
memoriae ad pofterkatem commentariis extuliiTent. Id igitur quoad antiquo* gemmarumfial-
ptores praejììtit Stofeh quamquam abfit invidia verbo, non omui ex parte quod ob oculos
habuh exequutus efi, atque perfecit. Etenim faepius de operibus eorum, de quibus ve/ maxi-
me fermone:n habere deberet, minime habet, eaque filentio praetermittit, quae ad inflitti-
tum opus yel maxime pertinere videbantur ; cujus equidem rei caufam prorjus ignoro. Cae~
terum eius eruditioue, quoties datam efl, profìcere <£r ipfe ftudui, quin & aliquando iis
ufus etiam fum, quae ille ad gemmas explicandas affert. Attamen e a omnia multo magis
amplificare contendi, ut & amoeniorem, & utiliorem operis mei letfionem ejficerem; quod
ér prueft are idem Stofeh in animo habuit; ah enim {Praef. pag. 20.) Ad explicanda au-
tem gemmarum, quas exhibemus, argumenta addidimus commentarla, fed non ea eru-
Addlta ope-ditioae, ac eloquentia relerta quae in hujufmodi fcriptis requiri nunc foient. Itaque ut
Stofeh. quod Stofeh Jeerat fupplerem de omnibus fcalptoribus, quorum occurrit mentio, agere volui,
meafque de fin*--uhs conjec7uras, ubi poflulet res ipfa, propouere, cum de materia agatur,
in qua veteres fcriptores nullam nobis lucem fuppeditant. Neque vero dubitavi eliorum An-
tiqnartorum errores aliquando modefte corrigere.
Haud equidem nego, fed potius aperte praedico, me fcriptorum omnium in meis expli-
tioneXGem- cationibus profecijfe doclriua; neque umquam quod alienimi ejì, tamquam meum venditare
«ìarum. aujìts fum; quod fiWinkelmannum non femel praeftitijj'e dixero, nemo me profedo calum-
nìae aut mendacii arguet (5).
Rem
non vìdet. Non potefl facile afjignarì ratio propter quam tttm effe . Id autem e-o mirandum efl magis, quod earum
antiqui tum Sculptores , tum Gemmarum Scalptores in ho- rerum omnium expreljlo non parum, praecipue in trucibus
minai» oculis efformandìs & pupillas, & palpebras, & ac ferocibus vultibus, ad imitatìonem naturae conferrevi-
fttpercilia praelermittere confueverint. Ea de re quondam deretur, Sane protoma Caracallae Famejìana, & fatua,
a me interrogatus Raphael Mengs, vir ille ad pulchrarum quae vulgo dicitur /'Arrotino in Magni Ducis noftri Mtijeu,
artium gloriam rejlituendam natus, qui potiffimum ex cum rebus bifee non care ant, truces ita exbibent vultus ,
antiquis monumenti} > & ex miraculis Raphaelis Sanciti ut magis ad vivum efìngi minime potuerìnt.
diurna noclumaque per multos annos dìligentia confideratis,
phigendi artìs prodigium evafit, ingenue faffus efl, ratio- (5) Unum hoc loco, ut magis cautos lettores meos efficiam,
nem, qua veteres moverentur artifices, Jibì quidem igno- exemplnm proferam errorum , in quos Antiquarii facili
la-
S'°»ejp
gemme „,
tra|tfci3f
Kr e
Pai
rt%
:'tt