DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3576#0130
9 8 CO M MENTA RIA PE ANTIQUiS SCA LPTOVIB US
Inter Antiqua monumenta borimi certamìnum in Capitola atrio praeftantijjìnwm extat Graecae ficul-
pturae fymplegma Leonis Equimi dificerpentis, feci Equi temporum injuria labefaitati, caput & pedes
.ab eximìo artifice r e/li futi flint. Cuius artifkium Michael-Angelus miraculofum ufque ad coelos
Jaudibus extollere fuevic tefte Boiflard, u; Richardfon teftatum reliquit (ó).
Quanto autem, & apud antiquos fingulare illud opificium in pretto ftt habitum, ex eo perfpicue li-
quet, quod nobilis antiquus caelator id exemplar fibi propofuit, quod arte mira, & confummatijjima
omnium partium confenfione perfecit, idemque in Iaj'pidis fcalptura octtlis objecit. Rane ideo gemmam
in erudiioruni gratiàm pub liei juris faciendam duxi (*), quam Medie us Nobilis Anglus Meighan Romae
camparavit. Quidam ad augendum pretium gemniae recenti manti nomen Alili infcribendum curavit.
L'iterulae quidem eleganter incifae , & quamvis Adi nomen fit Hypobolimaeum, Aulo tamen ficai-
pturam Ulani non indignam putabunt aequi rerum aefimatores.
Elephantorum (7), Rhinocerotum, Leonum ec. Spe&acitla in deliciis fuiffe veteribus band mirandum,
funi belhiae iflae magnimi aliquid carpare , feritate & ingerito demonftrent. Sed tantopere Gallo-
rum certaminibus (8) fuijfe obleclatos vix credibile videri pojfet, nifi monumentis veterumque ipforum
ftutloritate probaretur.
In Mufeo clariffimi viri Ioachimi Rendorp (**) adfervatttr non vulgaris artificii gemma, in qua pit-
gnacium gallarum Genii duo fpectatores confpiciuntitr, quorum alter maerorem praefetert ob galli fui
calamitai e ni, alter bilaris & ridens palmam porrigtt gallo vittori alacritate (fi laetitia confpicuo. Ne-
que hoc artis figmentum cenferi debet ,fed buie animanti id natura voluit effe peculiare ; ut ab Aeliano (9)
animadverfium eft: Quod fi cum altero pugnans vincatur, ideirco non canit, quod ex illa mala
pugna fpiritus frafti il lì vocem fupprimant, cuius offeniionis verecundia fé fé occulta:. At li ex
certaraìne vi&oriam reportarit, fuperbus eli, & cervice erefta fimul, & cantus contentione info-
lenter eifertur, & triumphanti fimilis eft. Id quoque a Phile Poeta Gracco notatimi (io). Sìmiliter in-
quit Cicero {De Divinai, lib. 2. cap. z6, pag. 8(5. ); Galli vifti lilere folent, canere vicìores,
;« Foro, & in Amphiteatrh cottfeSa fuerant Jieftinrum cìv
fiter trìti millia & quingenta. lu/iiis Capìtolinus in vita
Gordiani femori} ( voi- i. pag. 8 i. ) in qui t, quod cot/cejfip
populo Cervos palmatos ducentos , Equos [eros XXX Oves
feras C. Alces X Tauros Cypriacos C, flruthìones Mauros
miniato! CCC , Ouagros XXX., Apros CL. , lbices CC,,.
Dumas CC In Probi vita Flavius Vopifcus ( voi 2. p. 674, )
haec habet . Immilli per omnes aditus Struthiones mille,
mille Ceryi, mille Apri, mille Damae, lbices , Oves ferae , &
caetera herbatica ammalia , quanta vel ali potuerunt, vel
inveniri, Addidit alia die in Ampbiteatro una miMione
centun jubatos Leones, qui rugitibus fuìs ronirrua cxcita-
bant , qui omnes conrificjis interempti funf. Editi deinde
pentum Leopardi Lybici, centum deinde Syriaci , centurri
Leaenae, & Urli fimul trecenti, Qjiarum omnium fera-
rum magnum magis conftat fpeftaculum fuiffe, quam già-
tutn. Edita praeterca gladiatorum paria tr.ecenta , Malori
pompa é" fumptu faeculares ìndi A. V. C M. celebrati funt
Philipp') feniorìs Imperi' anno 11. ut ajjerìt Julius Capitoli-
mts (voi. 1. pa%. 13-) in quibtis metnorantur Elepliantt
XXXII. Alces X. , Tygres X. , Leones manfueti LX., Leo-
pardi manfueti XXX, Hyaenae X. Gladiatorum fifcalium
pana mille ; Hippopotamus & Rhinoceros unus , Archo-
leontes X. , Camelopardali X. , Onagri XX. , Equi feri XL.
Horum fpeltaculorum memoriam in tiummis a Mediobarba re-
latis ( numifm. Imp. Rotti, pag. 348- ) aetemavit Pbilippus ,
in quibtis Alces , Elephauti , Hìppopntami , lbices , Cervi, Leo-
nes , Hyaenae inveniuntur . Hi/ce de fpeclaculis confule lui,
Capital, in vita Antonini Pii (voi. 1. pag. 274. )
Exi-
(6) Richardfon Traiti de la peinturs voi, 1. pag. 175.
(*) Tab. X. N. II.
(7) De Elepbantis funat/ibu/ìs, corumque novo ludicroqus
fpe'Haculo loquuntur HìjìoTÌcì . Svetonius in vita Neronìs e. 11.
inquìt, quod Notiflìmus eques Roma»us l-lephanto fuper-
fedens per Caradromum decucurrit & in Ga/ba cap. 6.
Praetor commiifione ludorum Floralium novum fpeftaculi
genus, Elephantos funambulos edidit & Xtphìl. lib. 6\,
parr. 696 de Nerone ait , Ludos maximos 6c magnificen-
tiffimos in honorem mafris fecit, Quo tempore ElephaS
introduftus in Theatrum in fummum eius forniccm con-
feendit, atque inde vehens hominem in fune ambulavi! .
Plitlius quoque lib. 8. cap 3. Elephantos mirum maxime
adverfis funibus fubire , fed regredì magis utique pronis,
& lib. S. cap. 2. poftea & per funes incc-fTere . Seneca de-
tti qtie E-pift. 85.pag. 55;. Elephantem mimus Aethiops jn-
bet fubfidere in genua , & ambulare per funem . Quìfquis
libramenti genera noverit, Elephantos per unicum funem in-
cedere abfotium putabit, quare eqttidem cotsjicio duos prne-
craffos funes fimul adhìbitos fuiffe ncque Inter fé di/iunUas ,
idque erti p°jje videtur ex fupratnetnoratis verbis Plinti : per
funes iucefere , & adverfìs funibus fubire ■
(8) Vide lonflonium ; de Coturnic, pag. 48. di Gallìs pugnac,
pag. 58.
(**) Tab. X. N. IH,
(r>) Aelian. de Nat. Animai, lib. 4, cap. 19.
(io) Phile de Animai, propria, cap, u. Ludi. fat. 8, Plin-
Uh. io, cap. 21.
V
0{
I flOi
P*Iirere un
;^n3 certa perfor
e coi
•\f"
pjttociò i veri air
*«*■ ., r
;,irfi Elefanti ec.
all'ingegno; ma
J,fenonfolì
del Ghiarifli
1 nella quale
[_■.:anello, e peni
jBioodì palma al fi
laons dell'ar
io (9) • Che
■'^/ff peli'infeliu
m$ ne npo
e' ffilmile a «
^Gceroae (De
! :;-i
"hrvffi:
^ °kfP«tacc
, 'So, ebr9t> icic
'fitti .„ l v°l- :
'0.
'0. pj
K
•C,. e'vi t
V-^i 'fi
II. . ^1'
. «1
\
X
,
Inter Antiqua monumenta borimi certamìnum in Capitola atrio praeftantijjìnwm extat Graecae ficul-
pturae fymplegma Leonis Equimi dificerpentis, feci Equi temporum injuria labefaitati, caput & pedes
.ab eximìo artifice r e/li futi flint. Cuius artifkium Michael-Angelus miraculofum ufque ad coelos
Jaudibus extollere fuevic tefte Boiflard, u; Richardfon teftatum reliquit (ó).
Quanto autem, & apud antiquos fingulare illud opificium in pretto ftt habitum, ex eo perfpicue li-
quet, quod nobilis antiquus caelator id exemplar fibi propofuit, quod arte mira, & confummatijjima
omnium partium confenfione perfecit, idemque in Iaj'pidis fcalptura octtlis objecit. Rane ideo gemmam
in erudiioruni gratiàm pub liei juris faciendam duxi (*), quam Medie us Nobilis Anglus Meighan Romae
camparavit. Quidam ad augendum pretium gemniae recenti manti nomen Alili infcribendum curavit.
L'iterulae quidem eleganter incifae , & quamvis Adi nomen fit Hypobolimaeum, Aulo tamen ficai-
pturam Ulani non indignam putabunt aequi rerum aefimatores.
Elephantorum (7), Rhinocerotum, Leonum ec. Spe&acitla in deliciis fuiffe veteribus band mirandum,
funi belhiae iflae magnimi aliquid carpare , feritate & ingerito demonftrent. Sed tantopere Gallo-
rum certaminibus (8) fuijfe obleclatos vix credibile videri pojfet, nifi monumentis veterumque ipforum
ftutloritate probaretur.
In Mufeo clariffimi viri Ioachimi Rendorp (**) adfervatttr non vulgaris artificii gemma, in qua pit-
gnacium gallarum Genii duo fpectatores confpiciuntitr, quorum alter maerorem praefetert ob galli fui
calamitai e ni, alter bilaris & ridens palmam porrigtt gallo vittori alacritate (fi laetitia confpicuo. Ne-
que hoc artis figmentum cenferi debet ,fed buie animanti id natura voluit effe peculiare ; ut ab Aeliano (9)
animadverfium eft: Quod fi cum altero pugnans vincatur, ideirco non canit, quod ex illa mala
pugna fpiritus frafti il lì vocem fupprimant, cuius offeniionis verecundia fé fé occulta:. At li ex
certaraìne vi&oriam reportarit, fuperbus eli, & cervice erefta fimul, & cantus contentione info-
lenter eifertur, & triumphanti fimilis eft. Id quoque a Phile Poeta Gracco notatimi (io). Sìmiliter in-
quit Cicero {De Divinai, lib. 2. cap. z6, pag. 8(5. ); Galli vifti lilere folent, canere vicìores,
;« Foro, & in Amphiteatrh cottfeSa fuerant Jieftinrum cìv
fiter trìti millia & quingenta. lu/iiis Capìtolinus in vita
Gordiani femori} ( voi- i. pag. 8 i. ) in qui t, quod cot/cejfip
populo Cervos palmatos ducentos , Equos [eros XXX Oves
feras C. Alces X Tauros Cypriacos C, flruthìones Mauros
miniato! CCC , Ouagros XXX., Apros CL. , lbices CC,,.
Dumas CC In Probi vita Flavius Vopifcus ( voi 2. p. 674, )
haec habet . Immilli per omnes aditus Struthiones mille,
mille Ceryi, mille Apri, mille Damae, lbices , Oves ferae , &
caetera herbatica ammalia , quanta vel ali potuerunt, vel
inveniri, Addidit alia die in Ampbiteatro una miMione
centun jubatos Leones, qui rugitibus fuìs ronirrua cxcita-
bant , qui omnes conrificjis interempti funf. Editi deinde
pentum Leopardi Lybici, centum deinde Syriaci , centurri
Leaenae, & Urli fimul trecenti, Qjiarum omnium fera-
rum magnum magis conftat fpeftaculum fuiffe, quam già-
tutn. Edita praeterca gladiatorum paria tr.ecenta , Malori
pompa é" fumptu faeculares ìndi A. V. C M. celebrati funt
Philipp') feniorìs Imperi' anno 11. ut ajjerìt Julius Capitoli-
mts (voi. 1. pa%. 13-) in quibtis metnorantur Elepliantt
XXXII. Alces X. , Tygres X. , Leones manfueti LX., Leo-
pardi manfueti XXX, Hyaenae X. Gladiatorum fifcalium
pana mille ; Hippopotamus & Rhinoceros unus , Archo-
leontes X. , Camelopardali X. , Onagri XX. , Equi feri XL.
Horum fpeltaculorum memoriam in tiummis a Mediobarba re-
latis ( numifm. Imp. Rotti, pag. 348- ) aetemavit Pbilippus ,
in quibtis Alces , Elephauti , Hìppopntami , lbices , Cervi, Leo-
nes , Hyaenae inveniuntur . Hi/ce de fpeclaculis confule lui,
Capital, in vita Antonini Pii (voi. 1. pag. 274. )
Exi-
(6) Richardfon Traiti de la peinturs voi, 1. pag. 175.
(*) Tab. X. N. II.
(7) De Elepbantis funat/ibu/ìs, corumque novo ludicroqus
fpe'Haculo loquuntur HìjìoTÌcì . Svetonius in vita Neronìs e. 11.
inquìt, quod Notiflìmus eques Roma»us l-lephanto fuper-
fedens per Caradromum decucurrit & in Ga/ba cap. 6.
Praetor commiifione ludorum Floralium novum fpeftaculi
genus, Elephantos funambulos edidit & Xtphìl. lib. 6\,
parr. 696 de Nerone ait , Ludos maximos 6c magnificen-
tiffimos in honorem mafris fecit, Quo tempore ElephaS
introduftus in Theatrum in fummum eius forniccm con-
feendit, atque inde vehens hominem in fune ambulavi! .
Plitlius quoque lib. 8. cap 3. Elephantos mirum maxime
adverfis funibus fubire , fed regredì magis utique pronis,
& lib. S. cap. 2. poftea & per funes incc-fTere . Seneca de-
tti qtie E-pift. 85.pag. 55;. Elephantem mimus Aethiops jn-
bet fubfidere in genua , & ambulare per funem . Quìfquis
libramenti genera noverit, Elephantos per unicum funem in-
cedere abfotium putabit, quare eqttidem cotsjicio duos prne-
craffos funes fimul adhìbitos fuiffe ncque Inter fé di/iunUas ,
idque erti p°jje videtur ex fupratnetnoratis verbis Plinti : per
funes iucefere , & adverfìs funibus fubire ■
(8) Vide lonflonium ; de Coturnic, pag. 48. di Gallìs pugnac,
pag. 58.
(**) Tab. X. N. IH,
(r>) Aelian. de Nat. Animai, lib. 4, cap. 19.
(io) Phile de Animai, propria, cap, u. Ludi. fat. 8, Plin-
Uh. io, cap. 21.
V
0{
I flOi
P*Iirere un
;^n3 certa perfor
e coi
•\f"
pjttociò i veri air
*«*■ ., r
;,irfi Elefanti ec.
all'ingegno; ma
J,fenonfolì
del Ghiarifli
1 nella quale
[_■.:anello, e peni
jBioodì palma al fi
laons dell'ar
io (9) • Che
■'^/ff peli'infeliu
m$ ne npo
e' ffilmile a «
^Gceroae (De
! :;-i
"hrvffi:
^ °kfP«tacc
, 'So, ebr9t> icic
'fitti .„ l v°l- :
'0.
'0. pj
K
•C,. e'vi t
V-^i 'fi
II. . ^1'
. «1
\
X
,