DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3576#0214
ibz commentala de ant1qu1s scalptoribus
xxxiii.
CUPIDO VI NC TU S^
A U L I O P U S?
Onychi excalptum,
EX MUSEO BARONIS DE GLEICHEN A BARAITH,
GEjnma haec, de cujus praefiantia in fuperiorpbus verba fecimus, Cupidinem nobis oftentat, non
illuni pharetra, arcuque Coelitum mortaliumque domitorem, at contri puerum quidem alatum,
fed cui exili fune cingitur latus, a quo pendet anulus, cui refticula adbaeret, qua UH utri-
que pedes vinciuntur. Ambae numinìs manus raftro innituntur, quo velut in pulvinari
caput inclinat. Trijlìs vultus, deniijfi oculi, toiufque corporis habitus, non ad venufiatem, fed ai
puerilem quamdam moefiijfimam dignitatem compofitus, ita animi dolorem, aegritudinemque defignat,
■ut ars naturam optime imitetur, Servitati Amareni miferrimae damnatum videmus ; nani deterrìma
quaeque mancipia ras ablegabantur, ubi fubigendae bumo a/Jìduam aerumnofamque operam darent,
& ne fugerent catenis vinàri, cataftaque adligari confueverant.
Hacfpecie ignota nobis fabella continetur. AdmiJJi alicujus facinoris poenam Cupidini infliclam fufpi-
cari quis pojfet: nani Apollo ipfe, cum fagittis confodijfet Cyclopas auclores fulminis, quo filius ejus
Aefculapius jovis marni per ter at, Coelo relegatus in fervitutem terrefirem (raditus efi Admeto Regi,
cui boves pavit, omnibus mortalium aerumnis obnoxìus (i).
Duriori ferviti» e preffus efi Cupido, nempe quod gravius deli quiffet, vel fortafiè ita Artifici
ludere volupe fuit, quemadmodum Poetis, qui infefium hoc numen catenis vinSum cecìnere (2).
Hifce fignificationibus antiqui opifices numinìs potentijfimi ac faeviffimi in humanam gentem ìmperium
crudele exprimere fiuduerunt. Quid mirimi fi tot crudelitatibus invifus Amor aliquando ab homì-
nibus catenis cinBus depiBus efi*
Ad Tabulae ornamentimi gemmam (*) in nìtidijjimo granato opificio eximio fcalptam referam,
qttam egregio viro ]oach. de Rendorp in amicitiae conftantis argumentum dono dedi. Pfycben aliquando
Jub puellae formofijfimae imagine alis papilionis ornatae, aliquando ipfius papilionis fpecie in vetufiis
monumentis fpeBari notimi efi (3). Hac in tabula fub papilionis forma repraejhitata efi, & Jupra
ìnornatam arborem repit. Cupido alatus papilionem intuetur, finiftra arboris truncum, dextra facem
accenjam tenens aBu papilionem comburendi (4). In Mufeo Fiorentino vifitur Venus acuens Cupi-
dinem ad papilionem comburendomi. De qua gemma fic inquit Clar. Gori (5) Venus ob egregiam
formam Pfychae inimica ad interitum conjugis fuae Cupidinem acuir, eamdemque Pfychen,
jmagine papilionis expreiiàm, adurendam fubditae ejus faci admovet,
(1) Veneri quoque fu ut ai Artijicihus injeffae attenete , Eli
f anfanine Incus HI. 3. cap. 15. ad rem opportuuus. Addi-
difie ajunt Tyndareum compedes , quo innueret vinculo-.
rum limilitudine, quam firma effe fide erga viro; fuos foe-
minas oporteret. Narri Deam ulcifeì voluifTe compedibus
(funtenim qui hoc edam memorile prodiderint ) expro-
brantem illi filiarum adukeria , ut credam adduci non pof-
fum . Quam enim ridiculum fi putaffet ab efrìgie, quam e
cedro feciffet, de Veneris nomine injeftis compedibus poei
nas experi poffe J
(2) Inter Graeeos Poetas in Amorem relìgatum hifit Saty-
rus feftivo epigrammate , quod balenilis in Antbol. HI. 4. ita
verfum a loanne Sleidauo .
Pennifero quis vincla Deo, flammaeque nocenti
Indidit? ignitam quis pharetram rapuit ?
Quis jaculatrices tanca fub mole revinxit,
Et vinctas voluit lìc quoque ftare "manus ?
AESCU-
Parva quidem funt haec folamina, namque timendum
Ne non & mentem vinxerit ille Deus .
In Gemmis Gorlaei pan. fec. gem. 64S. repraefentantur Sa-
tyri duo trabentts cumini, in quo fiat Cupido lìgatis pojl
tergimi manìlus.
(*) Tal. XVIII. N. Ili,
(3) De Amoris & Pfycbes myfleriis confaleperertltUtum vi-
rimi Antiquariorum omnium doSijJimum Buonarroti Oj/erva-
zioni /opra alcuni Frammenti di Vafi Antichi pag, 193. à'fea-
(+) Alex. Mafejus iti Opere Ggmm. voi. 3. pag. 12. Gerir
wam refert, in qua Cupido acuto davo Papilionem Animai
fymbolum truuco affigit. Halet is Deorut/i bominumque im-
perimi! , ut inquit Anacreou. Cairn. 62. pag. 147-
Ille & Deorum dominator,
Ille mortales etiam domat.
(5) Muf. Fltr. voi. 1. Tal. So. ««»'• *• PaS< ^s-
'■fi1
j Cupido, ;
contrario
nifi, ma una ce
tórno, in tale;
i di timi erano
ffligfof iòic
Quefta itera di
àtiqiièfffla C
«mMeeiCìcIoj
%c4'Cieio,
Ak «E armenti,'
r""'^Baiien:
'.«mente e/
h lat0 talv
%i!kf^%
kura di
fi
"SS?
°'"'^
>J'»«i
'si?,.
>•(,'%
«la
'\
e/,
«li
r^h v n°fcf
ti, "'ie ' Antn, '""«li
. ''p«. l,1lt, . a'5
'le
'fin
•''•••;
C«te„ f'ie
"hit
xxxiii.
CUPIDO VI NC TU S^
A U L I O P U S?
Onychi excalptum,
EX MUSEO BARONIS DE GLEICHEN A BARAITH,
GEjnma haec, de cujus praefiantia in fuperiorpbus verba fecimus, Cupidinem nobis oftentat, non
illuni pharetra, arcuque Coelitum mortaliumque domitorem, at contri puerum quidem alatum,
fed cui exili fune cingitur latus, a quo pendet anulus, cui refticula adbaeret, qua UH utri-
que pedes vinciuntur. Ambae numinìs manus raftro innituntur, quo velut in pulvinari
caput inclinat. Trijlìs vultus, deniijfi oculi, toiufque corporis habitus, non ad venufiatem, fed ai
puerilem quamdam moefiijfimam dignitatem compofitus, ita animi dolorem, aegritudinemque defignat,
■ut ars naturam optime imitetur, Servitati Amareni miferrimae damnatum videmus ; nani deterrìma
quaeque mancipia ras ablegabantur, ubi fubigendae bumo a/Jìduam aerumnofamque operam darent,
& ne fugerent catenis vinàri, cataftaque adligari confueverant.
Hacfpecie ignota nobis fabella continetur. AdmiJJi alicujus facinoris poenam Cupidini infliclam fufpi-
cari quis pojfet: nani Apollo ipfe, cum fagittis confodijfet Cyclopas auclores fulminis, quo filius ejus
Aefculapius jovis marni per ter at, Coelo relegatus in fervitutem terrefirem (raditus efi Admeto Regi,
cui boves pavit, omnibus mortalium aerumnis obnoxìus (i).
Duriori ferviti» e preffus efi Cupido, nempe quod gravius deli quiffet, vel fortafiè ita Artifici
ludere volupe fuit, quemadmodum Poetis, qui infefium hoc numen catenis vinSum cecìnere (2).
Hifce fignificationibus antiqui opifices numinìs potentijfimi ac faeviffimi in humanam gentem ìmperium
crudele exprimere fiuduerunt. Quid mirimi fi tot crudelitatibus invifus Amor aliquando ab homì-
nibus catenis cinBus depiBus efi*
Ad Tabulae ornamentimi gemmam (*) in nìtidijjimo granato opificio eximio fcalptam referam,
qttam egregio viro ]oach. de Rendorp in amicitiae conftantis argumentum dono dedi. Pfycben aliquando
Jub puellae formofijfimae imagine alis papilionis ornatae, aliquando ipfius papilionis fpecie in vetufiis
monumentis fpeBari notimi efi (3). Hac in tabula fub papilionis forma repraejhitata efi, & Jupra
ìnornatam arborem repit. Cupido alatus papilionem intuetur, finiftra arboris truncum, dextra facem
accenjam tenens aBu papilionem comburendi (4). In Mufeo Fiorentino vifitur Venus acuens Cupi-
dinem ad papilionem comburendomi. De qua gemma fic inquit Clar. Gori (5) Venus ob egregiam
formam Pfychae inimica ad interitum conjugis fuae Cupidinem acuir, eamdemque Pfychen,
jmagine papilionis expreiiàm, adurendam fubditae ejus faci admovet,
(1) Veneri quoque fu ut ai Artijicihus injeffae attenete , Eli
f anfanine Incus HI. 3. cap. 15. ad rem opportuuus. Addi-
difie ajunt Tyndareum compedes , quo innueret vinculo-.
rum limilitudine, quam firma effe fide erga viro; fuos foe-
minas oporteret. Narri Deam ulcifeì voluifTe compedibus
(funtenim qui hoc edam memorile prodiderint ) expro-
brantem illi filiarum adukeria , ut credam adduci non pof-
fum . Quam enim ridiculum fi putaffet ab efrìgie, quam e
cedro feciffet, de Veneris nomine injeftis compedibus poei
nas experi poffe J
(2) Inter Graeeos Poetas in Amorem relìgatum hifit Saty-
rus feftivo epigrammate , quod balenilis in Antbol. HI. 4. ita
verfum a loanne Sleidauo .
Pennifero quis vincla Deo, flammaeque nocenti
Indidit? ignitam quis pharetram rapuit ?
Quis jaculatrices tanca fub mole revinxit,
Et vinctas voluit lìc quoque ftare "manus ?
AESCU-
Parva quidem funt haec folamina, namque timendum
Ne non & mentem vinxerit ille Deus .
In Gemmis Gorlaei pan. fec. gem. 64S. repraefentantur Sa-
tyri duo trabentts cumini, in quo fiat Cupido lìgatis pojl
tergimi manìlus.
(*) Tal. XVIII. N. Ili,
(3) De Amoris & Pfycbes myfleriis confaleperertltUtum vi-
rimi Antiquariorum omnium doSijJimum Buonarroti Oj/erva-
zioni /opra alcuni Frammenti di Vafi Antichi pag, 193. à'fea-
(+) Alex. Mafejus iti Opere Ggmm. voi. 3. pag. 12. Gerir
wam refert, in qua Cupido acuto davo Papilionem Animai
fymbolum truuco affigit. Halet is Deorut/i bominumque im-
perimi! , ut inquit Anacreou. Cairn. 62. pag. 147-
Ille & Deorum dominator,
Ille mortales etiam domat.
(5) Muf. Fltr. voi. 1. Tal. So. ««»'• *• PaS< ^s-
'■fi1
j Cupido, ;
contrario
nifi, ma una ce
tórno, in tale;
i di timi erano
ffligfof iòic
Quefta itera di
àtiqiièfffla C
«mMeeiCìcIoj
%c4'Cieio,
Ak «E armenti,'
r""'^Baiien:
'.«mente e/
h lat0 talv
%i!kf^%
kura di
fi
"SS?
°'"'^
>J'»«i
'si?,.
>•(,'%
«la
'\
e/,
«li
r^h v n°fcf
ti, "'ie ' Antn, '""«li
. ''p«. l,1lt, . a'5
'le
'fin
•''•••;
C«te„ f'ie
"hit