DOI Heft:
Nr. 4-5
DOI Artikel:Peelen, Jacobus C. J.: De national Tentoonstellung van Oude kerkelijke kunst te 'S - Hertogenbusch
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19802#0216
middeleeuwen zeer veel tot het decoreeren van voorwerpen aangewend, kon men op de
tentoonstelling zeer goed bestudeeren.
Omstreeks 1200 bestond er te Limoges een bloeiende email industrie. Tal van
kistjes versierd met email champlevé werden daar gemaakt en door West-Europa verspreid.
Een zeer goed specimen van deze soort met de voorstelling van den moord op den
H. Thomas Becket, geeft n°. 338 van den Cat. te zien.
Een voorbeeld van email cloisonné vonden we in het kostbare reliekdoosje der
O. L. Vrouwe kerk te Maastricht. Hier is aan de voorzijde eene afbeelding der H. Maagd
in Byzantijnsch email cloisonné aangebracht, dateerende uit de 11 <de eeuw.
De wonderfijne bisschopsstaf uit het midden der 14de eeuw welke vermoedelijk
aan de Abten van Egmond heeft toebehoord en door Mgr. A. J. Callier, Bisschop van
Haarlem werd ingezonden, is met apostel- en heiligenbeeldjes in email translucide ge-
decoreerd. Tot verlevendiging der doorschijnende, door geen cloisons gescheiden kleuren
is de zilveren ondergrond met ruiten en punten gegraveerd. De fraaie krul, met hogels
en zeer mooie beeldjes versierd, rust op een staf, welke met verguld zilver bekleed is
en waarin een ornament is gedreven van door elkander gewonden bladranken.
Vermelden wij in dit verband tevens de fraaie kelk uit Warmond, met den fijn
geornamenteerden stam met nodus, achtpuntigen voet met geëmailleerde medaillons en
gladde cuppa. Het traceerwerk van den stam is met translucide email gevuld, evenals de
rand van den voet, met de uitgespaarde rozetten, die zeer smaakvol uitkomen tegen
dezen donkeren achtergrond.
Zeer belangrijk was de inzending van het Bisschoppelijk Museum te Haarlem,
welke voor het meerendeel bestond uit voorwerpen afkomstig van de St. Jacobskerk te
’s-Gravenhage. In het bijzonder verdienen hier de slanke, geestige ampullen en de Madonna-
kroontjes met laat-gothisch bladwerk en gekleurde steenen gedecoreerd, uit de eerste helft
der 16de eeuw, genoemd te worden. Ook de Pax (No. 946) met gegraveerde voorstelling
van Christus aan het kruis tusschen Maria en Johannes vroeger met email versierd,
omgeven door een rand van rozetjes en van onderen staande op een opengewerkte lijst,
is van dezelfde kerk afkomstig.
Bij groote gelijkvormigheid van bouw, die herinnert aan de monumentale architectuur,
waren de vele 15de en 16de eeuwsche monstransen, toch in détails van voet, contreforten,
bekroning en het ornament onderling zeer verschillend. De verbindingen dezer onderdeden,
vinden wij op verschillende manieren opgelost. In tegenstelling met de monstransen uit
Breda, Os, Ootmarsum om slechts enkele te noemen, die twee contreforten vertoonen,
welke de bekroning dragen, treffen wij bij de monstrans uit Venraai drie pijlers aan
omgeven door slanke zuiltjes met fialen, welke door boogjes aan den crête van het cylinderglas
verbonden zijn. Het welige bladornament met bloemkelken en draken er tusschen, dat
zich boven om den stam slingert, vormt met het rijke traceerwerk tusschen pijlers en
zuiltjes en de vele apostelbeelden, engelen en putti een zeer rijk décor dat den laat-gothischen
stijl karakteriseert.
205
tentoonstelling zeer goed bestudeeren.
Omstreeks 1200 bestond er te Limoges een bloeiende email industrie. Tal van
kistjes versierd met email champlevé werden daar gemaakt en door West-Europa verspreid.
Een zeer goed specimen van deze soort met de voorstelling van den moord op den
H. Thomas Becket, geeft n°. 338 van den Cat. te zien.
Een voorbeeld van email cloisonné vonden we in het kostbare reliekdoosje der
O. L. Vrouwe kerk te Maastricht. Hier is aan de voorzijde eene afbeelding der H. Maagd
in Byzantijnsch email cloisonné aangebracht, dateerende uit de 11 <de eeuw.
De wonderfijne bisschopsstaf uit het midden der 14de eeuw welke vermoedelijk
aan de Abten van Egmond heeft toebehoord en door Mgr. A. J. Callier, Bisschop van
Haarlem werd ingezonden, is met apostel- en heiligenbeeldjes in email translucide ge-
decoreerd. Tot verlevendiging der doorschijnende, door geen cloisons gescheiden kleuren
is de zilveren ondergrond met ruiten en punten gegraveerd. De fraaie krul, met hogels
en zeer mooie beeldjes versierd, rust op een staf, welke met verguld zilver bekleed is
en waarin een ornament is gedreven van door elkander gewonden bladranken.
Vermelden wij in dit verband tevens de fraaie kelk uit Warmond, met den fijn
geornamenteerden stam met nodus, achtpuntigen voet met geëmailleerde medaillons en
gladde cuppa. Het traceerwerk van den stam is met translucide email gevuld, evenals de
rand van den voet, met de uitgespaarde rozetten, die zeer smaakvol uitkomen tegen
dezen donkeren achtergrond.
Zeer belangrijk was de inzending van het Bisschoppelijk Museum te Haarlem,
welke voor het meerendeel bestond uit voorwerpen afkomstig van de St. Jacobskerk te
’s-Gravenhage. In het bijzonder verdienen hier de slanke, geestige ampullen en de Madonna-
kroontjes met laat-gothisch bladwerk en gekleurde steenen gedecoreerd, uit de eerste helft
der 16de eeuw, genoemd te worden. Ook de Pax (No. 946) met gegraveerde voorstelling
van Christus aan het kruis tusschen Maria en Johannes vroeger met email versierd,
omgeven door een rand van rozetjes en van onderen staande op een opengewerkte lijst,
is van dezelfde kerk afkomstig.
Bij groote gelijkvormigheid van bouw, die herinnert aan de monumentale architectuur,
waren de vele 15de en 16de eeuwsche monstransen, toch in détails van voet, contreforten,
bekroning en het ornament onderling zeer verschillend. De verbindingen dezer onderdeden,
vinden wij op verschillende manieren opgelost. In tegenstelling met de monstransen uit
Breda, Os, Ootmarsum om slechts enkele te noemen, die twee contreforten vertoonen,
welke de bekroning dragen, treffen wij bij de monstrans uit Venraai drie pijlers aan
omgeven door slanke zuiltjes met fialen, welke door boogjes aan den crête van het cylinderglas
verbonden zijn. Het welige bladornament met bloemkelken en draken er tusschen, dat
zich boven om den stam slingert, vormt met het rijke traceerwerk tusschen pijlers en
zuiltjes en de vele apostelbeelden, engelen en putti een zeer rijk décor dat den laat-gothischen
stijl karakteriseert.
205