DOI Heft:
Nr. 4-5
DOI Artikel:Peelen, Jacobus C. J.: De national Tentoonstellung van Oude kerkelijke kunst te 'S - Hertogenbusch
DOI Artikel:Overvoorde, J. C.: Nederlandsch Hervormde kerk te Voorhout
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19802#0221
Een zeldzaam kazuifel van leder, vermoedelijk Venetiaansch fabrikaat, werd door
de R. K. kerk te Nieuwstad ingezonden.
De belangrijkste der 18de eeuwsche misgewaden met rijke groot-bloemige patronen
zijn de koorkappen van de R. K. kerk te Valkenburg van licht roode zijde, en die van
de Oud-Kath. Gemeente van de H.H. Petrus en Paulus te Rotterdam van gebloemde
witte zijde met een ornament van bladeren en zaadbollen in verschillende kleuren.
In dit kleine bestek hebben wij slechts enkele der voornaamste stukken kunnen
bespreken. Wij willen echter niet nalaten om nog tot slot op de fraaie bisschopsmijters
te wijzen van Mgr. W. van de Ven en van den abt van de Abdij Berne te Heeswijk.
Vooral de mijter van Mgr. W. van de Ven, uitmuntend door zijn rijke en smaakvolle
versiering met parelen, getuigt van een waarlijk vorstelijke pracht!
Wij hebben getracht een kort overzicht der tentoongestelde voorwerpen te geven.
Natuurlijk moest daarbij veel onvermeld blijven. De tentoonstelling, die niet op volledigheid
kon bogen, daar eenige kerkbesturen (vooral van protestantsche gemeenten) om verschillende,
deels aanneembare redenen, geweigerd hebben hun kunstschatten af te staan, is toch van
groot belang geweest, omdat nu eens is aangetoond, dat er nog talrijke kunstschatten
zich in ons land bevinden, niet alleen in de groote steden doch ook in kleine plaatsen
en gehuchten, met slechts een paar honderd inwoners als b.v. Leveroy, Hilvarenbeek,
Akersloot enz., om slechts enkele te noemen.
J. C. E. PEELEN.
■ BIB- ■
NEDERLANDSCH HERVORMDE KERK TE VOORHOUT.
Het dorpje Voorhout bij Leiden bezat een van de oudste kerken in Zuid-Holland,
waarvan reeds in 1064 wordt melding gemaakt. Na de Hervorming ging de pastoor tot
het nieuwe geloof over, doch na den dood van zijnen opvolger volgde er een tijd, dat
de kerk niet afzonderlijk werd bediend. In 1647 verkreeg het dorp weder een eigen
predikant, na eenigen tijd kerkelijk met Noordwijkerhout verbonden te zijn geweest. In
1809 werd onder Koning Lodewijk het grootste gedeelte van de kerk aan de Roomsch
Katholieken toegewezen, die tevoren te Sassenheim ter kerk gingen, en werd aan de kleine
Hervormde gemeente alleen het gebruik van het koor gelaten, dat nu door een muur
van het overige gedeelte der kerk werd afgescheiden. In 1873 brandde de Romaansche
toren af, waarbij ook het schip werd beschadigd en korten tijd hierna, ik meen in
1883 of 1886, werd de oude 13de eeuwsche kerk, die een ouder kerk uit de 11de eeuw
verving, afgebroken, zonder dat hieraan veel aandacht werd gewijd. Alleen het aan de
Hervormden toegewezen koor bleef behouden. Dit was eene kleine rechthoekig gesloten
ruimte, op enkele latere bijmetselingen na geheel met tufsteen bekleed en voorzien met
laat-gothische baksteenen aanbouwen uit de 15de eeuw. De kerkruimte was overspannen
met een houten tongewelf met trekbalken.
De uitbreiding van de gemeente maakte sinds eenigen tijd eene vergrooting van
210
de R. K. kerk te Nieuwstad ingezonden.
De belangrijkste der 18de eeuwsche misgewaden met rijke groot-bloemige patronen
zijn de koorkappen van de R. K. kerk te Valkenburg van licht roode zijde, en die van
de Oud-Kath. Gemeente van de H.H. Petrus en Paulus te Rotterdam van gebloemde
witte zijde met een ornament van bladeren en zaadbollen in verschillende kleuren.
In dit kleine bestek hebben wij slechts enkele der voornaamste stukken kunnen
bespreken. Wij willen echter niet nalaten om nog tot slot op de fraaie bisschopsmijters
te wijzen van Mgr. W. van de Ven en van den abt van de Abdij Berne te Heeswijk.
Vooral de mijter van Mgr. W. van de Ven, uitmuntend door zijn rijke en smaakvolle
versiering met parelen, getuigt van een waarlijk vorstelijke pracht!
Wij hebben getracht een kort overzicht der tentoongestelde voorwerpen te geven.
Natuurlijk moest daarbij veel onvermeld blijven. De tentoonstelling, die niet op volledigheid
kon bogen, daar eenige kerkbesturen (vooral van protestantsche gemeenten) om verschillende,
deels aanneembare redenen, geweigerd hebben hun kunstschatten af te staan, is toch van
groot belang geweest, omdat nu eens is aangetoond, dat er nog talrijke kunstschatten
zich in ons land bevinden, niet alleen in de groote steden doch ook in kleine plaatsen
en gehuchten, met slechts een paar honderd inwoners als b.v. Leveroy, Hilvarenbeek,
Akersloot enz., om slechts enkele te noemen.
J. C. E. PEELEN.
■ BIB- ■
NEDERLANDSCH HERVORMDE KERK TE VOORHOUT.
Het dorpje Voorhout bij Leiden bezat een van de oudste kerken in Zuid-Holland,
waarvan reeds in 1064 wordt melding gemaakt. Na de Hervorming ging de pastoor tot
het nieuwe geloof over, doch na den dood van zijnen opvolger volgde er een tijd, dat
de kerk niet afzonderlijk werd bediend. In 1647 verkreeg het dorp weder een eigen
predikant, na eenigen tijd kerkelijk met Noordwijkerhout verbonden te zijn geweest. In
1809 werd onder Koning Lodewijk het grootste gedeelte van de kerk aan de Roomsch
Katholieken toegewezen, die tevoren te Sassenheim ter kerk gingen, en werd aan de kleine
Hervormde gemeente alleen het gebruik van het koor gelaten, dat nu door een muur
van het overige gedeelte der kerk werd afgescheiden. In 1873 brandde de Romaansche
toren af, waarbij ook het schip werd beschadigd en korten tijd hierna, ik meen in
1883 of 1886, werd de oude 13de eeuwsche kerk, die een ouder kerk uit de 11de eeuw
verving, afgebroken, zonder dat hieraan veel aandacht werd gewijd. Alleen het aan de
Hervormden toegewezen koor bleef behouden. Dit was eene kleine rechthoekig gesloten
ruimte, op enkele latere bijmetselingen na geheel met tufsteen bekleed en voorzien met
laat-gothische baksteenen aanbouwen uit de 15de eeuw. De kerkruimte was overspannen
met een houten tongewelf met trekbalken.
De uitbreiding van de gemeente maakte sinds eenigen tijd eene vergrooting van
210