DOI Heft:
[Nr. 2]
DOI Artikel:Erven Dorens, A. A. G. van: Bouwgeschiedenis der St. Janskerk te 's-Hertogenbosch
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19838#0063
Deze in totaal 44 M.x) hooge baksteenbouw wordt bekroond door een acht-
kantige spits met twee, ten dienste van het klokkenspel uitgespaarde open gaanderijen.
(Zie de gereproduceerde houtsnede hier naast).
Slechts de onderste 30 M. opgaand werk van het
torenvierkant zijn de bijzondere aandacht waard. Dit beneden-
gedeelte van den toren, die sober en vaal-rood afsteekt tegen
de in velerlei grijzen geschakeerde, rijkbekapte kathedraal,
hier en daar met lichtere restauratiepartijen getint, is bouw-
kundig belangwekkend om zijn ouderdom en zijn voor tijd
en plaats aanzienlijke afmetingen.
Als voortbrengsel der Romano-gothiek weet het van
bijna zevenhonderd jaren mee te spreken.
Zijne afmetingen aan den voet bedragen 12 X 12 M.,
zoodat de reus op een respectabel grondvlak van 144 M1 2 3.
oprijst.
En aangezien slechts kleinere dorpstorens uit de
XlIIde eeuw in Noordbrabant in teekening of in wezen
gespaard zijn gebleven, neemt hij in de provincie zeker
een eenige plaats in.
Motieven genoeg om tot een nader archaeologisch
onderzoek over te gaan.
Niet dat de toren vroeger nooit een punt van be-
spreking heeft uitgemaakt. Integendeel, Dr. C. R. Hermans
beschreef hem reeds in 1853, en voor dien tijd zeer ver-
dienstelijk, al vergiste hij zich ook in de dateering. Evenzoo
J. C. A. Hezenmans in 1866. Maar voor. een volledige
reconstructie strekte men het onderzoek nimmer zoo ver uit,
als eisch was en tegenwoordig verlangd wordt.
Dit bouwkundig speuren was dan ook vrij moeilijk,
aangezien de torenwanden langs-onder, tot bijna 12 M.
hoogte, schuil gaan achter later tegengemetselde muren2).
Nochtans voert alleen ernstige monumentstudie3) in
dezen tot een bevredigende kennis, omdat geen oorkonden,
Toren der St. Janskerk te
1) Het klokkcnhuis, met inbegrip van de balustrade en een
gedeelte waterlijst van den Romaanschen toren, meet ongeveer M. 14.35 ’s-Hertogenbosch, omstreeks 1869,
of 50 Bossche voet. door V. de Donckers.
2) Vergelijk plaat I (plattegrond). Het gearceerde gedeelte geeft (ongerestaureerd)
den oorspronkelijken toren aan.
3) Voor den toren scheen het mij niet noodzakelijk toe, eene aanvraag te doen, om sommige
gedeelten te mogen afhakken of doorboren. Voor de kerk zal zulks later zeer wenschelijk blijken en
stel ik mij dan ook voor, zulk een verzoek tot de autoriteiten te richten.
53
kantige spits met twee, ten dienste van het klokkenspel uitgespaarde open gaanderijen.
(Zie de gereproduceerde houtsnede hier naast).
Slechts de onderste 30 M. opgaand werk van het
torenvierkant zijn de bijzondere aandacht waard. Dit beneden-
gedeelte van den toren, die sober en vaal-rood afsteekt tegen
de in velerlei grijzen geschakeerde, rijkbekapte kathedraal,
hier en daar met lichtere restauratiepartijen getint, is bouw-
kundig belangwekkend om zijn ouderdom en zijn voor tijd
en plaats aanzienlijke afmetingen.
Als voortbrengsel der Romano-gothiek weet het van
bijna zevenhonderd jaren mee te spreken.
Zijne afmetingen aan den voet bedragen 12 X 12 M.,
zoodat de reus op een respectabel grondvlak van 144 M1 2 3.
oprijst.
En aangezien slechts kleinere dorpstorens uit de
XlIIde eeuw in Noordbrabant in teekening of in wezen
gespaard zijn gebleven, neemt hij in de provincie zeker
een eenige plaats in.
Motieven genoeg om tot een nader archaeologisch
onderzoek over te gaan.
Niet dat de toren vroeger nooit een punt van be-
spreking heeft uitgemaakt. Integendeel, Dr. C. R. Hermans
beschreef hem reeds in 1853, en voor dien tijd zeer ver-
dienstelijk, al vergiste hij zich ook in de dateering. Evenzoo
J. C. A. Hezenmans in 1866. Maar voor. een volledige
reconstructie strekte men het onderzoek nimmer zoo ver uit,
als eisch was en tegenwoordig verlangd wordt.
Dit bouwkundig speuren was dan ook vrij moeilijk,
aangezien de torenwanden langs-onder, tot bijna 12 M.
hoogte, schuil gaan achter later tegengemetselde muren2).
Nochtans voert alleen ernstige monumentstudie3) in
dezen tot een bevredigende kennis, omdat geen oorkonden,
Toren der St. Janskerk te
1) Het klokkcnhuis, met inbegrip van de balustrade en een
gedeelte waterlijst van den Romaanschen toren, meet ongeveer M. 14.35 ’s-Hertogenbosch, omstreeks 1869,
of 50 Bossche voet. door V. de Donckers.
2) Vergelijk plaat I (plattegrond). Het gearceerde gedeelte geeft (ongerestaureerd)
den oorspronkelijken toren aan.
3) Voor den toren scheen het mij niet noodzakelijk toe, eene aanvraag te doen, om sommige
gedeelten te mogen afhakken of doorboren. Voor de kerk zal zulks later zeer wenschelijk blijken en
stel ik mij dan ook voor, zulk een verzoek tot de autoriteiten te richten.
53