DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.47077#0315
Hinweis: Dies ist eine zusätzlich gescannte Seite, um Farbkeil und Maßstab abbilden zu können.
0.5
1 cm
207
O
>
o
-C
O
0
oÖ
orientałizacji w portrecie sarmackim i szkoda, że
edrońskiej-Slotowej. Czy wybór między konwencją
tern polskim” nie był także sprawą upodobań i po-
e, mimo prowokującej wypowiedzi J. Ostrowskiego
Seminarium Niedzickie pozostawia spory niedosyt,
ego seminarium: „portret sarmacki” rozpatrywany
jące z konkretnego podłoża kulturowego, ale w izo-
nych zjawisk artystycznych. Takie „typologiczne”
>ru stale są dość płynne) było niewątpliwie potrzeb-
ągnięto jednak wniosków ani z wystawy portretów
w tarnowskiej katedrze (nawiasem mówiąc, nagro-
formacyjny niż sarmacki), ani z wystroju kościoła
prezentowanego in situ przez T. Chrzanowskiego,
ze nie przyszedł czas1? Czy sytuacja nie dojrzała do
i kultura”, które pozwoliłoby zapewne osadzie
stycznych, treściowych i wizualnych, których ele-
B. Biedrońska-Słotowa. W sztuce okresu sarmatyzmu niezależnie od wpływów sztuki
Europy Zachodniej, bardzo chętnie przyjmowane były cechy stylistyczne typowe dla
Orientu. Dla precyzyjnego przedstawienia, jak duże były wpływy sztuki krajów islamu,
konieczne jest podjęcie systematycznych badań, które są utrudnione przez brak materiału
porównawczego na naszym terenie i ciągle mało wyczerpujące opracowania zabytków
Orientu, przechowywanych w kolekcjach światowych. Wolno jednak przypuszczać, że
po przeprowadzeniu dokładnej analizy stylistycznej portretów „sarmackich” i po od-
rzuceniu cech typowych dla sztuki europejskiej, te cechy, które pozostaną będą typowe
właśnie dla sztuki orientalnej. W XVII wieku dzieła wschodniego rzemiosła artystycz-
nego, wykonane z perfekcją techniczną i artystyczną, zdominowały wnętrza polskich
domów, w których nieodłącznymi elementami wyposażenia były tkaniny i broń. To co-
dzienne obcowanie z Orientem musiało mieć wpływ na twórczość artystów pracujących
w Polsce. Dodać jeszcze należy, że w naszym kraju, jak w żadnym innym, dzieła wschod-
niego rzemiosła artystycznego odegrały pierwszorzędną rolę. Dla przykładu pasy perskie
i indyjskie sprowadzane do Polski stały się nieodłącznym elementem stroju szlacheckiego.
Ponieważ import ich nie był wystarczający, rozpoczęto produkcję tych tkanin w pol-
skich manufakturach, a ponieważ z kolei produkcja rodzimych warsztatów była nie-
wielka, wysyłano zamówienia do manufaktur francuskich, szczególnie do Lyonu. Wzory
ornamentów dla pasów opracowywane były w Polsce przez artystów zatrudnionych
w naszym kraju na podstawie oryginałów przywiezionych ze Wschodu. Musiało to mieć
wpływ na styl tych twórców i znaleźć wyraz w monumentalnej sztuce. Zasygnalizowane
tutai nroblemv stanowią interesniacy temat dla przyszłych badań.
i w pewnym stopniu wyjaśnia moje wątpliwości
portret sarmacki. Mimo to jednak widzę wyraźną
ńską” i stąd „anty — antyczną” pozą sarmacką,
tycznym i antykizującym dziedzictwem edukacji,
. Edukacja ta znajdowała wszak wyraz w popisach
ratury starożytnej, w panegirykach i mowach po-
•yce. Antyk i jego rekwizyty to przecież nie tylko
zyżby antyczne znaki republikańskie oraz obawa
aly w sferze zjawisk wizualnych i artystycznych
adziwiłl jak i August III byli chyba dość dalecy od
e zabiegi i marzenia króla-Sarmaty stały w sprzecz-
jaśnienie bardzo trafne, ale czy nie prowadzi ono
O
>
o
-C
O
0
oÖ
orientałizacji w portrecie sarmackim i szkoda, że
edrońskiej-Slotowej. Czy wybór między konwencją
tern polskim” nie był także sprawą upodobań i po-
e, mimo prowokującej wypowiedzi J. Ostrowskiego
Seminarium Niedzickie pozostawia spory niedosyt,
ego seminarium: „portret sarmacki” rozpatrywany
jące z konkretnego podłoża kulturowego, ale w izo-
nych zjawisk artystycznych. Takie „typologiczne”
>ru stale są dość płynne) było niewątpliwie potrzeb-
ągnięto jednak wniosków ani z wystawy portretów
w tarnowskiej katedrze (nawiasem mówiąc, nagro-
formacyjny niż sarmacki), ani z wystroju kościoła
prezentowanego in situ przez T. Chrzanowskiego,
ze nie przyszedł czas1? Czy sytuacja nie dojrzała do
i kultura”, które pozwoliłoby zapewne osadzie
stycznych, treściowych i wizualnych, których ele-
B. Biedrońska-Słotowa. W sztuce okresu sarmatyzmu niezależnie od wpływów sztuki
Europy Zachodniej, bardzo chętnie przyjmowane były cechy stylistyczne typowe dla
Orientu. Dla precyzyjnego przedstawienia, jak duże były wpływy sztuki krajów islamu,
konieczne jest podjęcie systematycznych badań, które są utrudnione przez brak materiału
porównawczego na naszym terenie i ciągle mało wyczerpujące opracowania zabytków
Orientu, przechowywanych w kolekcjach światowych. Wolno jednak przypuszczać, że
po przeprowadzeniu dokładnej analizy stylistycznej portretów „sarmackich” i po od-
rzuceniu cech typowych dla sztuki europejskiej, te cechy, które pozostaną będą typowe
właśnie dla sztuki orientalnej. W XVII wieku dzieła wschodniego rzemiosła artystycz-
nego, wykonane z perfekcją techniczną i artystyczną, zdominowały wnętrza polskich
domów, w których nieodłącznymi elementami wyposażenia były tkaniny i broń. To co-
dzienne obcowanie z Orientem musiało mieć wpływ na twórczość artystów pracujących
w Polsce. Dodać jeszcze należy, że w naszym kraju, jak w żadnym innym, dzieła wschod-
niego rzemiosła artystycznego odegrały pierwszorzędną rolę. Dla przykładu pasy perskie
i indyjskie sprowadzane do Polski stały się nieodłącznym elementem stroju szlacheckiego.
Ponieważ import ich nie był wystarczający, rozpoczęto produkcję tych tkanin w pol-
skich manufakturach, a ponieważ z kolei produkcja rodzimych warsztatów była nie-
wielka, wysyłano zamówienia do manufaktur francuskich, szczególnie do Lyonu. Wzory
ornamentów dla pasów opracowywane były w Polsce przez artystów zatrudnionych
w naszym kraju na podstawie oryginałów przywiezionych ze Wschodu. Musiało to mieć
wpływ na styl tych twórców i znaleźć wyraz w monumentalnej sztuce. Zasygnalizowane
tutai nroblemv stanowią interesniacy temat dla przyszłych badań.
i w pewnym stopniu wyjaśnia moje wątpliwości
portret sarmacki. Mimo to jednak widzę wyraźną
ńską” i stąd „anty — antyczną” pozą sarmacką,
tycznym i antykizującym dziedzictwem edukacji,
. Edukacja ta znajdowała wszak wyraz w popisach
ratury starożytnej, w panegirykach i mowach po-
•yce. Antyk i jego rekwizyty to przecież nie tylko
zyżby antyczne znaki republikańskie oraz obawa
aly w sferze zjawisk wizualnych i artystycznych
adziwiłl jak i August III byli chyba dość dalecy od
e zabiegi i marzenia króla-Sarmaty stały w sprzecz-
jaśnienie bardzo trafne, ale czy nie prowadzi ono