DOI Heft:
Komunikaty
DOI Artikel:Nyga, Marcin: Mecenat artystyczny opata Bernada Rosy w świetle jego biografii Grüssauische volle Herbstrose: wybrane zagadnienia
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37084#0507
KOMUNIKATY
503
W związku z tym jest zrozumiałe, dlaczego Bernard Rosa jako jedyny z opatów
krzeszowskich doczekał się dwóch biografii. Pierwsza z nich powstała już na przeło-
mie XVII i XVIII w., parę lat po śmierci opata. Anonimowe dzieło nosi tytuł:
Griissauische volle Herbstrose ... oder Bernardus Rosa, des heiligen Cistercienser
Ordens im Urhalten fiirstlichen Stieft Griissaii ... Abt und Herr Wie auch durch 22
Jahr gemelten Ordens in ober undt Nieder Schlesien Yisitator undt Vicarius Genera-
lis Stirbt Anno 1696..}. Rękopis w dwóch egzemplarzach przechowywany jest obec-
nie w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu.
W tytule autor zastosował grę słów, gdyż nazwisko „Rosa” oznacza w języku
niemieckim „różę”. Na tej dwuznaczności, metaforze skonstruowana jest cała biogra-
fia. Bogactwo faktów dotyczących życia i działalności krzeszowskiego opata wskazu-
je, że biograf, najpewniej zakonnik, dysponował materiałami źródłowymi, miał dostęp
do osób znających Rosę, a być może znał go osobiście.
Rękopis liczy 175 kart wtórnie numerowanych, a więc 350 stron, zapisanych
neogotykiem w języku niemieckim, z rzadkimi łacińskimi wtrętami. Całość podzielo-
na jest na 30 rozdziałów, określonych jako „der Dreyssig Rosenbltitter”* * 3 i ma układ
chronologiczny. Pierwsze cztery rozdziały obejmują dzieciństwo, młodość i studia
Bernarda. Zarysowane zostało w nich również stopniowe dojrzewanie powołania,
którego efektem było przyjęcie mniszego habitu, a później święceń kapłańskich.
Okres pobytu w Henrykowie (1649-1660) przedstawiony jest w czterech kolejnych
rozdziałach. W dalszej części scharakteryzowana jest działalność Rosy jako opata
krzeszowskiego. Opisane są jego trzy wielkie i ważne podróże: do Rzymu (1661)
i dwukrotnie do Citeaux (1672 i 1683). Wedle autora wyprawa do Italii, gdzie Rosa
odwiedził m.in. Loreto, stała się inspiracją do stworzenia w Krzeszowie Drogi Krzy-
żowej oraz wybudowania kaplicy loretańskiej.
Podkreślone zostały liczne zasługi i cnoty opata. Sugerują to tytuły: rozdział 10:
Bernardi grosser eyfer in aufireuthung dcifi Lutherthumb aufi der Griissauischen
Herrschcift; rozdział 12: Bernardi grofischdtzung bey grossen Herren undt von seiner
geschieckligkeit in aufgetragenen dmbtern; rozdział 14: Bernardi nutzliche Regierung
seines Griissauischen Gestiefts zum Zeit undt Geist aufnehmen\ rozdział 15: Bernardi
stcindthaftige beschafenheit in allern Ungliick4.
s. 164-189; N. L u t t e r o t t i, Bernard Rosa, „Schlesische Lebensbilder III”, Breslau 1928,
s. 89-95; A. R o s e, Abt Bernardus Rosa von Griissciu, Stuttgart 1960; T. F i t y c h, Ber-
nard Rosa (1624-1696) - opat krzeszowskich cystersów -jako propagator kultu św. Józefa,
[w:] Józef z Nazaretu, Kraków 1979, s. 267-290.
" Krzeszowska pełna róża jesienna ... albo Bernard Rosa, świętego zakonu cystersów
w prastarej książęcej fundacji krzeszowskiej opat i pan, a także przez 22 lata tegoż zakonu
wizytator i wikariusz generalny na Górnym i Dolnym Śląsku zmarł w 1696 roku (wszystkie
tłumaczenia własne).
3 Trzydzieści płatków róży.
4 Wielka gorliwość Bernarda w wykorzenieniu luteranizmu z krzeszowskiego państwa;
wielki szacunek Bernarda u wielkich panów w zarządzaniu w powierzonych mu urzędach; ko-
rzystne rządy Bernarda jego krzeszowską fundacją dostosowaną do ducha czasu; stałość
usposobienia Bernarda we wszelkich nieszczęściach.
503
W związku z tym jest zrozumiałe, dlaczego Bernard Rosa jako jedyny z opatów
krzeszowskich doczekał się dwóch biografii. Pierwsza z nich powstała już na przeło-
mie XVII i XVIII w., parę lat po śmierci opata. Anonimowe dzieło nosi tytuł:
Griissauische volle Herbstrose ... oder Bernardus Rosa, des heiligen Cistercienser
Ordens im Urhalten fiirstlichen Stieft Griissaii ... Abt und Herr Wie auch durch 22
Jahr gemelten Ordens in ober undt Nieder Schlesien Yisitator undt Vicarius Genera-
lis Stirbt Anno 1696..}. Rękopis w dwóch egzemplarzach przechowywany jest obec-
nie w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu.
W tytule autor zastosował grę słów, gdyż nazwisko „Rosa” oznacza w języku
niemieckim „różę”. Na tej dwuznaczności, metaforze skonstruowana jest cała biogra-
fia. Bogactwo faktów dotyczących życia i działalności krzeszowskiego opata wskazu-
je, że biograf, najpewniej zakonnik, dysponował materiałami źródłowymi, miał dostęp
do osób znających Rosę, a być może znał go osobiście.
Rękopis liczy 175 kart wtórnie numerowanych, a więc 350 stron, zapisanych
neogotykiem w języku niemieckim, z rzadkimi łacińskimi wtrętami. Całość podzielo-
na jest na 30 rozdziałów, określonych jako „der Dreyssig Rosenbltitter”* * 3 i ma układ
chronologiczny. Pierwsze cztery rozdziały obejmują dzieciństwo, młodość i studia
Bernarda. Zarysowane zostało w nich również stopniowe dojrzewanie powołania,
którego efektem było przyjęcie mniszego habitu, a później święceń kapłańskich.
Okres pobytu w Henrykowie (1649-1660) przedstawiony jest w czterech kolejnych
rozdziałach. W dalszej części scharakteryzowana jest działalność Rosy jako opata
krzeszowskiego. Opisane są jego trzy wielkie i ważne podróże: do Rzymu (1661)
i dwukrotnie do Citeaux (1672 i 1683). Wedle autora wyprawa do Italii, gdzie Rosa
odwiedził m.in. Loreto, stała się inspiracją do stworzenia w Krzeszowie Drogi Krzy-
żowej oraz wybudowania kaplicy loretańskiej.
Podkreślone zostały liczne zasługi i cnoty opata. Sugerują to tytuły: rozdział 10:
Bernardi grosser eyfer in aufireuthung dcifi Lutherthumb aufi der Griissauischen
Herrschcift; rozdział 12: Bernardi grofischdtzung bey grossen Herren undt von seiner
geschieckligkeit in aufgetragenen dmbtern; rozdział 14: Bernardi nutzliche Regierung
seines Griissauischen Gestiefts zum Zeit undt Geist aufnehmen\ rozdział 15: Bernardi
stcindthaftige beschafenheit in allern Ungliick4.
s. 164-189; N. L u t t e r o t t i, Bernard Rosa, „Schlesische Lebensbilder III”, Breslau 1928,
s. 89-95; A. R o s e, Abt Bernardus Rosa von Griissciu, Stuttgart 1960; T. F i t y c h, Ber-
nard Rosa (1624-1696) - opat krzeszowskich cystersów -jako propagator kultu św. Józefa,
[w:] Józef z Nazaretu, Kraków 1979, s. 267-290.
" Krzeszowska pełna róża jesienna ... albo Bernard Rosa, świętego zakonu cystersów
w prastarej książęcej fundacji krzeszowskiej opat i pan, a także przez 22 lata tegoż zakonu
wizytator i wikariusz generalny na Górnym i Dolnym Śląsku zmarł w 1696 roku (wszystkie
tłumaczenia własne).
3 Trzydzieści płatków róży.
4 Wielka gorliwość Bernarda w wykorzenieniu luteranizmu z krzeszowskiego państwa;
wielki szacunek Bernarda u wielkich panów w zarządzaniu w powierzonych mu urzędach; ko-
rzystne rządy Bernarda jego krzeszowską fundacją dostosowaną do ducha czasu; stałość
usposobienia Bernarda we wszelkich nieszczęściach.