DOI issue:
Artikuly
DOI article:Przylicki, Krzysztof: Kordegarda małp: prezentacja motywu na przykładzie obrazu flamandzkiego ze zbiorów artystycznych Instytutu Historii Sztuki KUL
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.37085#0182
180
KRZYSZTOF PRZYLICKI
Przedstawione przykłady uświadamiają nam, jak bogate konotacje symbo-
liczne, alegoryczne i emblematyczne posiadała małpa w sztuce i jak dalece
posunął się proces jej antropomorfizacji. Wraz z coraz częstszym pojawianiem
się zwierzęcia w Europie, szczególnie po wyprawach krzyżowych, a co za
tym idzie, możliwością bezpośredniego obserwowania jego zachowań, zaprze-
stano identyfikować go jedynie z Szatanem na rzecz podkreślania zdolności
komicznych. Małpa ukazana w roli człowieka stanowiła doskonałą satyrę na
obyczaje i przywary, karykaturę ludzkich zachowań i norm społecznych.
Z biegiem czasu nabrała dodatkowego znaczenia - przywoływała mimetyczną
funkcję sztuki, oznaczała niemal dosłownie „małpowanie” natury przez artys-
tę. Fizjonomiczne podobieństwo zwierzęcia do człowieka sprawiało zaś, że
wszystkie te przedstawienia miały niezwykłą siłę wyrazu i oddziaływania na
widza.
Lubelska Kordegarda małp stanowi interesujący przykład tematyki podej-
mowanej w kręgu malarstwa Davida Teniersa Młodszego. Należy wyrazić
nadzieję, że upowszechnienie obrazu w literaturze fachowej przyczyni się do
kolejnych ustaleń, w tym być może do wskazania jego autora.
BIBLIOGRAFIA
ŹRÓDŁA
Caii Plinii Secundi Historie naturalis libri XXVIII. Quos recensuit & Notis illustravit
G. Brotier, t. II, Parisiis 1779.
Emblemata. Handbuch zur Sinnbildkunst des XVI. und XVII. Jahrhunderts, oprać.
A. Henkel, A. Schone, Stuttgart-Weimar 1996.
E z o p i inni. Wielka księga bajek greckich, przekład, wstęp i komentarz M. Woj-
ciechowski, Kraków 2006.
B 1 a n d R., Proverbs, chiefly taken from the Adagia of Erasmus, with explana-
tions and further illustrated by corresponding examples from the Sapnish, Italian
& English languages, t. I, London 1814.
Sulerzyska T., Inwentarz galerii Radziwiłłów z XVII w., „Biuletyn Historii
Sztuki” 23(1961), nr 3, s. 267-284.
KRZYSZTOF PRZYLICKI
Przedstawione przykłady uświadamiają nam, jak bogate konotacje symbo-
liczne, alegoryczne i emblematyczne posiadała małpa w sztuce i jak dalece
posunął się proces jej antropomorfizacji. Wraz z coraz częstszym pojawianiem
się zwierzęcia w Europie, szczególnie po wyprawach krzyżowych, a co za
tym idzie, możliwością bezpośredniego obserwowania jego zachowań, zaprze-
stano identyfikować go jedynie z Szatanem na rzecz podkreślania zdolności
komicznych. Małpa ukazana w roli człowieka stanowiła doskonałą satyrę na
obyczaje i przywary, karykaturę ludzkich zachowań i norm społecznych.
Z biegiem czasu nabrała dodatkowego znaczenia - przywoływała mimetyczną
funkcję sztuki, oznaczała niemal dosłownie „małpowanie” natury przez artys-
tę. Fizjonomiczne podobieństwo zwierzęcia do człowieka sprawiało zaś, że
wszystkie te przedstawienia miały niezwykłą siłę wyrazu i oddziaływania na
widza.
Lubelska Kordegarda małp stanowi interesujący przykład tematyki podej-
mowanej w kręgu malarstwa Davida Teniersa Młodszego. Należy wyrazić
nadzieję, że upowszechnienie obrazu w literaturze fachowej przyczyni się do
kolejnych ustaleń, w tym być może do wskazania jego autora.
BIBLIOGRAFIA
ŹRÓDŁA
Caii Plinii Secundi Historie naturalis libri XXVIII. Quos recensuit & Notis illustravit
G. Brotier, t. II, Parisiis 1779.
Emblemata. Handbuch zur Sinnbildkunst des XVI. und XVII. Jahrhunderts, oprać.
A. Henkel, A. Schone, Stuttgart-Weimar 1996.
E z o p i inni. Wielka księga bajek greckich, przekład, wstęp i komentarz M. Woj-
ciechowski, Kraków 2006.
B 1 a n d R., Proverbs, chiefly taken from the Adagia of Erasmus, with explana-
tions and further illustrated by corresponding examples from the Sapnish, Italian
& English languages, t. I, London 1814.
Sulerzyska T., Inwentarz galerii Radziwiłłów z XVII w., „Biuletyn Historii
Sztuki” 23(1961), nr 3, s. 267-284.