DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.55687#0079
Rzeźbiarze polscy w XIX-wiecznym Rzymie
75
stylowych: wszechobecnego antyku (w wydaniu
greckim i rzymskim) oraz korzystających pełnymi
garściami z jego doświadczeń i zdobyczy twórców
renesansowych, barokowych i klasycystycznych.
Nic więc dziwnego, że wiek XIX na polu rzeź-
by nie skończy! się w Rzymie wraz z rokiem 1900,
ale trwał znacznie dłużej, przynajmniej do I wojny
światowej. Tymczasem stolicą rzeźby nowoczesnej
- od wczesnych lat 70. XIX wieku - stał się Pa-
ryż, wraz z pojawieniem się nowatorskich rzeźb
Augusta Rodina. A rzeźbiarze polscy? Naturalnie
opowiedzieli się - głównie przedstawiciele mło-
dego pokolenia, absolwenci Klasy Rysunkowej
w Warszawie (tzw. Szkoły Gersona) i krakowskiej
Szkoły Sztuk Pięknych - za impresjonizmem, któ-
ry pojawił się w stolicy Francji i zrewolucjonizował
myślenie o formie i treści (zwłaszcza w malarstwie
i rzeźbie). Wprawdzie pomiędzy 1901 a 1939 ro-
kiem niektórzy z nich nadal woleli uczyć się i two-
rzyć nad Tybrem niż jeździć nad Sekwanę, ale byli
już wówczas w zdecydowanej mniejszości.
Bibliografia
Biriulow 2007 = Biriulow, Jurij: Rzeźba lwowska od
połowy XVIII wieku do 1939 roku. Od zapowiedzi
klasycyzmu do awangardy, Wydawnictwo Neriton,
Warszawa 2007.
Grandesso 2003 = Grandesso, Stefano: Piętro Tenera-
ni (1789-1869), Sikana Editoriale Spa, [Milano
2003].
Lameński 1997 = Lameński, Lechosław: Tomasz Oskar
Sosnowski 1810-1886 rzeźbiarz polski w Rzymie,
Wyd. TN KUL, Lublin 1997.
Madeyski 1930 = Madeyski, Antoni: „Artyści polscy
w Rzymie (garść wspomnień)”, Sztuki Piękne, 6
(1930): 1-19.
Mikocka-Rachubowa 2001 = Mikocka-Rachubowa,
Katarzyna: Canova, jego krąg i Polacy (około 1780-
1850), t. 1-2, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2001.
Lechosław Lameński
Polish sculptors in Romę of the 19th century
In the 19th century, Romę attracted a lot of attention of Polish sculptors thanks to its numerous renowned
academies, the Academy of Saint Lukę to start with, as well as by splendid public and private collections of
art. It was also possibłe to study in ateliers of great masters like Antonio Canova and Bertel Thorvaldsen,
followed by Piętro Tenerani.
There was another place in Romę, extremely popular among Polish artists, Antico Caffe Greco, a centre
of regular meetings and debates. In Romę, they could also benefit from international connections and
generosity of duchess Zofia Branicka, Duke Don Livio III Odescalchis wife, as well as from the support
of the Resurrectionist Congregation.
Many Polish sculptors visited these places. Tomasz Oskar Sosnowski and Wiktor Brodzki, both coming
from Yolhynia, stayed on the Tiber much longer than Henryk Stattler, Marceli Guyski, Teofil Lenarto-
wicz, Władysław Oleszczyński, Teodor Rygier or Pius Weloński, later joined by, among others, Antoni
Madeyski.
Although each of them stayed in Romę from a few months to a few dozen of years, they mostly took
commissions coming from the distant homeland. Visiting Romę went out of fashion among Polish sculp-
tors after the outbreak of the World War II.
75
stylowych: wszechobecnego antyku (w wydaniu
greckim i rzymskim) oraz korzystających pełnymi
garściami z jego doświadczeń i zdobyczy twórców
renesansowych, barokowych i klasycystycznych.
Nic więc dziwnego, że wiek XIX na polu rzeź-
by nie skończy! się w Rzymie wraz z rokiem 1900,
ale trwał znacznie dłużej, przynajmniej do I wojny
światowej. Tymczasem stolicą rzeźby nowoczesnej
- od wczesnych lat 70. XIX wieku - stał się Pa-
ryż, wraz z pojawieniem się nowatorskich rzeźb
Augusta Rodina. A rzeźbiarze polscy? Naturalnie
opowiedzieli się - głównie przedstawiciele mło-
dego pokolenia, absolwenci Klasy Rysunkowej
w Warszawie (tzw. Szkoły Gersona) i krakowskiej
Szkoły Sztuk Pięknych - za impresjonizmem, któ-
ry pojawił się w stolicy Francji i zrewolucjonizował
myślenie o formie i treści (zwłaszcza w malarstwie
i rzeźbie). Wprawdzie pomiędzy 1901 a 1939 ro-
kiem niektórzy z nich nadal woleli uczyć się i two-
rzyć nad Tybrem niż jeździć nad Sekwanę, ale byli
już wówczas w zdecydowanej mniejszości.
Bibliografia
Biriulow 2007 = Biriulow, Jurij: Rzeźba lwowska od
połowy XVIII wieku do 1939 roku. Od zapowiedzi
klasycyzmu do awangardy, Wydawnictwo Neriton,
Warszawa 2007.
Grandesso 2003 = Grandesso, Stefano: Piętro Tenera-
ni (1789-1869), Sikana Editoriale Spa, [Milano
2003].
Lameński 1997 = Lameński, Lechosław: Tomasz Oskar
Sosnowski 1810-1886 rzeźbiarz polski w Rzymie,
Wyd. TN KUL, Lublin 1997.
Madeyski 1930 = Madeyski, Antoni: „Artyści polscy
w Rzymie (garść wspomnień)”, Sztuki Piękne, 6
(1930): 1-19.
Mikocka-Rachubowa 2001 = Mikocka-Rachubowa,
Katarzyna: Canova, jego krąg i Polacy (około 1780-
1850), t. 1-2, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2001.
Lechosław Lameński
Polish sculptors in Romę of the 19th century
In the 19th century, Romę attracted a lot of attention of Polish sculptors thanks to its numerous renowned
academies, the Academy of Saint Lukę to start with, as well as by splendid public and private collections of
art. It was also possibłe to study in ateliers of great masters like Antonio Canova and Bertel Thorvaldsen,
followed by Piętro Tenerani.
There was another place in Romę, extremely popular among Polish artists, Antico Caffe Greco, a centre
of regular meetings and debates. In Romę, they could also benefit from international connections and
generosity of duchess Zofia Branicka, Duke Don Livio III Odescalchis wife, as well as from the support
of the Resurrectionist Congregation.
Many Polish sculptors visited these places. Tomasz Oskar Sosnowski and Wiktor Brodzki, both coming
from Yolhynia, stayed on the Tiber much longer than Henryk Stattler, Marceli Guyski, Teofil Lenarto-
wicz, Władysław Oleszczyński, Teodor Rygier or Pius Weloński, later joined by, among others, Antoni
Madeyski.
Although each of them stayed in Romę from a few months to a few dozen of years, they mostly took
commissions coming from the distant homeland. Visiting Romę went out of fashion among Polish sculp-
tors after the outbreak of the World War II.