DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.55687#0402
398
Magdalena Howorus-Czajka
Skomplikowane relacje artysty-emigranta
z nowym środowiskiem przybliża Tomasz Ferenc
w książce Artysta jako obcy. Socjologiczne studium
artystów polskich na emigracji?* Autor, z perspek-
tywy swojej dziedziny nauki, wnosi do dyskursu
o emigracji ciekawe wątki: omawia kwestie ter-
minologii i definicji, rozpoznaje przyczyny i typy
migracji, przedstawia zarys polityki państw wobec
tego zjawiska, a także przybliża zagadnienie asymi-
lacji. Praca ta jest bogato udokumentowana wypo-
wiedziami emigrantów. To opracowanie posiada
niestety ograniczenie terytorialne, co jest ważne
z perspektywy moich badań, gdyż Kanada znalazła
się poza orbitą rozważań autora.
Natomiast kobiety polonii kanadyjskiej stały się
tematem opracowania Marii Anny Jarochowskiej.54 55
Autorka omawia fale masowej emigracji do tego
kraju, budując tło historyczne tego procesu.56 Ja-
rochowska wiele miejsca poświęca losom artystck-
-emigrantek. Wśród nich znajduje się notka o Ta-
marze Jaworskiej, z której to dowiadujemy się, że
tkaczka przybyła do Kanady w roku 1969.57 Autor-
ka dodaje, że artystka wystawia swoje prace w gale-
riach Toronto. Wiele z nich zostało zakupionych
przez kanadyjskie instytucje rządowe i prywatnie,
a także, że zdobią reprezentacyjne budynki pań-
stwowe lub handlowe. Wyjątkowym wyróżnieniem
jest umieszczenie jej gobelinu w kanadyjskiej amba-
sadzie w Arabii Saudyjskiej. Sukcesy Tamary Jawor-
skiej ma również dokumentować fakt, iż otrzymała
wiele nagród międzynarodowych i odznaczeń pań-
stwowych nowej ojczyzny.58
Najobszerniejsze dotąd źródło ilustracji i kom-
pendium wiedzy o twórczości Tamary Jaworskiej
stanowi trójjęzyczny album wydany w 2009 roku.59
Zawarta jest tu lista nagród, udziałów w konkur-
sach oraz wymienione są główne wystawy. Wstęp
54 Ferenc (2012).
55 Jarochowska (2006).
56 Jarochowska (2006: 43).
57 Jarochowska (2006: 157).
58 Niestety Jarochowska (2006: 157) nie wymienia tych
odznaczeń. Ich lista znajduje się w albumie: Tamara (2009:
20-21). Są to: Medal Gubernatora Generalnego w 125-tą
rocznicę utworzenia Kanady (1993); mianowanie do Orderu
Kanady (С. M.) za wybitne zasługi na polu sztuk pięknych
(najwyższe odznaczenie kanadyjskie; 1994); Medal Złotego
Jubileuszu Królowej nadany przez Jej Królewską Wysokość
Elżbietę II (2002). Kończąc temat wyróżnień, warto dodać,
że Tamara Hans-Jaworska posiada również polskie odznacze-
nia państwowe: Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis
(2008); Bene Merito, odznaczenie Ministra Spraw Zagranicz-
nych (2012).
59 Tamara (2009).
napisał Richard Demarco, a dwa inne teksty są pió-
ra Johna E. Vollmera i Mela Coopera. Nie znajdzie-
my tam jednak relacji samej artystki, która skrywa
się za swymi gobelinami.
Senna Kanada, leżąca w cieniu nowojorskiego
centrum sztuki, z czasem zepchnęła artystkę na
ubocze głównych nurtów. Jednocześnie zaistniały
ogólnoświatowe procesy, w wyniku których sztuka
gobelinu ustąpiła piedestału innym dziedzinom.
W zderzeniu z konceptualistyczną praktyką arty-
styczną rzadko doceniany jest obecnie trud pracy
tkacza.
Bibliografia
(A) 1966 - (A): „Gobeliny Tamary Hans”, Kulisy. Eks-
pres wieczorny, 27 (1966): 6.
(A) 1968 = (A): „Gobelin tapestries by Tamara Hans”,
Kulisy. Ekspres wieczorny, 15 (1968): 6.
(EDZ) 1966 = (EDZ): „Gobeliny Tamary Hans”, Kon-
tynenty, 11 (1966): 28.
(J. JOT) 1966 = (J. JOT): „Sukces gobelinów Tamary
Hans-Jaworskiej w Moskwie”, Trybuna Ludu, 157
(1966): 6.
(rom. g.) 1968 = (rom. g.): „Szkocki sukces gobelinów
Tamary Hans-Jaworskiej”, Kurier Polski. Wszystko dla
wszystkich, 77 (1968): 4.
El. Z. 1966 = El. Ż.: „Afryka i gobeliny. Rozmowa z Ta-
marą Hans”, Zwierciadło, TA (1966): 7, 10.
Ferenc 2012 = Ferenc, Tomasz: Artysta jako obcy. So-
cjologiczne studium artystów polskich na emigracji,
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012.
Film 1967 = Film, 40 (1967).
Grubert 1968 = Grubert, Halina: „40 odcieni czerni
używa w swych gobelinach Tamara Hans-Jaworska”,
Ekspres Wieczorny, 17 IV (1968): 6.
Huml 1978 = Huml, Irena: Polska sztuka stosowana XX
wieku, WAiF, Warszawa 1978.
Jackowski 1999 = Jackowski, Aleksander: Cepelia. Tra-
dycja i współczesność, Fundacja Cepelia - Polska
Sztuka i Rękodzieło, Warszawa 1999.
Jarochowska 2006 = Jarochowska, Maria Anna: Poza
gniazdem. Wizerunki emigrantki polskiej w Kana-
dzie w XX w., Polski Instytut Naukowy w Kanadzie
i Biblioteka Polska im. Wandy Stachiewicz, Mont-
real 2006.
Katedra Druku 2011 = Katedra Druku na Tkaninie
1946-2011. Katalog wydany z okazji jubileuszu
65-lecia Katedry Druku na Tkaninie, katalog wy-
stawy, Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława
Strzemińskiego, Łódź 2011.
Kozicki 1966 = Kozicki, Stefan: „Polski gobelin w Mo-
skwie”, Przyjaźń. Tygodnik ilustrowany,!?, (1966): 11.
Magdalena Howorus-Czajka
Skomplikowane relacje artysty-emigranta
z nowym środowiskiem przybliża Tomasz Ferenc
w książce Artysta jako obcy. Socjologiczne studium
artystów polskich na emigracji?* Autor, z perspek-
tywy swojej dziedziny nauki, wnosi do dyskursu
o emigracji ciekawe wątki: omawia kwestie ter-
minologii i definicji, rozpoznaje przyczyny i typy
migracji, przedstawia zarys polityki państw wobec
tego zjawiska, a także przybliża zagadnienie asymi-
lacji. Praca ta jest bogato udokumentowana wypo-
wiedziami emigrantów. To opracowanie posiada
niestety ograniczenie terytorialne, co jest ważne
z perspektywy moich badań, gdyż Kanada znalazła
się poza orbitą rozważań autora.
Natomiast kobiety polonii kanadyjskiej stały się
tematem opracowania Marii Anny Jarochowskiej.54 55
Autorka omawia fale masowej emigracji do tego
kraju, budując tło historyczne tego procesu.56 Ja-
rochowska wiele miejsca poświęca losom artystck-
-emigrantek. Wśród nich znajduje się notka o Ta-
marze Jaworskiej, z której to dowiadujemy się, że
tkaczka przybyła do Kanady w roku 1969.57 Autor-
ka dodaje, że artystka wystawia swoje prace w gale-
riach Toronto. Wiele z nich zostało zakupionych
przez kanadyjskie instytucje rządowe i prywatnie,
a także, że zdobią reprezentacyjne budynki pań-
stwowe lub handlowe. Wyjątkowym wyróżnieniem
jest umieszczenie jej gobelinu w kanadyjskiej amba-
sadzie w Arabii Saudyjskiej. Sukcesy Tamary Jawor-
skiej ma również dokumentować fakt, iż otrzymała
wiele nagród międzynarodowych i odznaczeń pań-
stwowych nowej ojczyzny.58
Najobszerniejsze dotąd źródło ilustracji i kom-
pendium wiedzy o twórczości Tamary Jaworskiej
stanowi trójjęzyczny album wydany w 2009 roku.59
Zawarta jest tu lista nagród, udziałów w konkur-
sach oraz wymienione są główne wystawy. Wstęp
54 Ferenc (2012).
55 Jarochowska (2006).
56 Jarochowska (2006: 43).
57 Jarochowska (2006: 157).
58 Niestety Jarochowska (2006: 157) nie wymienia tych
odznaczeń. Ich lista znajduje się w albumie: Tamara (2009:
20-21). Są to: Medal Gubernatora Generalnego w 125-tą
rocznicę utworzenia Kanady (1993); mianowanie do Orderu
Kanady (С. M.) za wybitne zasługi na polu sztuk pięknych
(najwyższe odznaczenie kanadyjskie; 1994); Medal Złotego
Jubileuszu Królowej nadany przez Jej Królewską Wysokość
Elżbietę II (2002). Kończąc temat wyróżnień, warto dodać,
że Tamara Hans-Jaworska posiada również polskie odznacze-
nia państwowe: Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis
(2008); Bene Merito, odznaczenie Ministra Spraw Zagranicz-
nych (2012).
59 Tamara (2009).
napisał Richard Demarco, a dwa inne teksty są pió-
ra Johna E. Vollmera i Mela Coopera. Nie znajdzie-
my tam jednak relacji samej artystki, która skrywa
się za swymi gobelinami.
Senna Kanada, leżąca w cieniu nowojorskiego
centrum sztuki, z czasem zepchnęła artystkę na
ubocze głównych nurtów. Jednocześnie zaistniały
ogólnoświatowe procesy, w wyniku których sztuka
gobelinu ustąpiła piedestału innym dziedzinom.
W zderzeniu z konceptualistyczną praktyką arty-
styczną rzadko doceniany jest obecnie trud pracy
tkacza.
Bibliografia
(A) 1966 - (A): „Gobeliny Tamary Hans”, Kulisy. Eks-
pres wieczorny, 27 (1966): 6.
(A) 1968 = (A): „Gobelin tapestries by Tamara Hans”,
Kulisy. Ekspres wieczorny, 15 (1968): 6.
(EDZ) 1966 = (EDZ): „Gobeliny Tamary Hans”, Kon-
tynenty, 11 (1966): 28.
(J. JOT) 1966 = (J. JOT): „Sukces gobelinów Tamary
Hans-Jaworskiej w Moskwie”, Trybuna Ludu, 157
(1966): 6.
(rom. g.) 1968 = (rom. g.): „Szkocki sukces gobelinów
Tamary Hans-Jaworskiej”, Kurier Polski. Wszystko dla
wszystkich, 77 (1968): 4.
El. Z. 1966 = El. Ż.: „Afryka i gobeliny. Rozmowa z Ta-
marą Hans”, Zwierciadło, TA (1966): 7, 10.
Ferenc 2012 = Ferenc, Tomasz: Artysta jako obcy. So-
cjologiczne studium artystów polskich na emigracji,
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012.
Film 1967 = Film, 40 (1967).
Grubert 1968 = Grubert, Halina: „40 odcieni czerni
używa w swych gobelinach Tamara Hans-Jaworska”,
Ekspres Wieczorny, 17 IV (1968): 6.
Huml 1978 = Huml, Irena: Polska sztuka stosowana XX
wieku, WAiF, Warszawa 1978.
Jackowski 1999 = Jackowski, Aleksander: Cepelia. Tra-
dycja i współczesność, Fundacja Cepelia - Polska
Sztuka i Rękodzieło, Warszawa 1999.
Jarochowska 2006 = Jarochowska, Maria Anna: Poza
gniazdem. Wizerunki emigrantki polskiej w Kana-
dzie w XX w., Polski Instytut Naukowy w Kanadzie
i Biblioteka Polska im. Wandy Stachiewicz, Mont-
real 2006.
Katedra Druku 2011 = Katedra Druku na Tkaninie
1946-2011. Katalog wydany z okazji jubileuszu
65-lecia Katedry Druku na Tkaninie, katalog wy-
stawy, Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława
Strzemińskiego, Łódź 2011.
Kozicki 1966 = Kozicki, Stefan: „Polski gobelin w Mo-
skwie”, Przyjaźń. Tygodnik ilustrowany,!?, (1966): 11.