DOI Heft:
Sprawozdanie z działalności Zamku Królewskiego na Wawelu w latach 2001-2002
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19890#0297
Studia Waweliana
Tom XI/X1I, 2002/2003
PL ISSN 1230-3275
SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI
ZAMKU KRÓLEWSKIEGO NA WAWELU
W LATACH 2001 2002
1. Uwagi ogólne
Początek nowego tysiąclecia nie przyniósł w działalności Zamku
Królewskiego na Wawelu zasadniczych zmian. W latach 2001-2002
nasze Muzeum prowadziło działalność zgodną z wytyczoną wcze-
śniej strategią, osiągając na różnych polach istotny postęp oraz szczę-
śliwie unikając trapiących świat dramatycznych wydarzeń i w nie-
wielkim tylko stopniu odczuwając skutki recesji gospodarczej. Po-
dobnie jak w poprzednich latach główne kierunki prac stanowiły
działania konserwatorskie i wystawiennicze, obejmujące zarówno
ekspozycje stałe, jak i czasowe oraz wysiłki zmierzające do unowo-
cześnienia pracy instytucji, przede wszystkim przez poszerzanie
zakresu jej informatyzacji.
Zakończenie zasadniczego etapu prac konserwatorskich na Zam-
ku Królewskim pozwoliło na skoncentrowanie wysiłku w innych
partiach wzgórza wawelskiego. Głównym zadaniem była całościo-
wa konserwacja baszty Senatorskiej, połączona z rekonstrukcją jej
pierwotnego zwieńczenia oraz wykusza od strony zachodniej.
W procesie projektowania zastosowano tu po raz pierwszy kom-
puterową wizualizację stanu obiektu po zmianach rekonstrukcyj-
nych, co ułatwiło podjęcie trudnej decyzji konserwatorskiej. Ojej
słuszności świadczy m.in. fakt, że niemal nie została ona zauwa-
żona przez wyczuloną na wszelkie zmiany opinię publiczną, a
w każdym razie nie spotkała się z jakimikolwiek protestami. Dru-
gim ważnym tematem było otoczenie zamku od strony wschod-
niej i północnej, gdzie znacznie posunięto prace nad aranżacją sto-
ków i ogrodów królewskich.
Znacznie została rozszerzona stała ekspozycja w zamku. Na I pię-
trze skrzydła północnego otwarto dla publiczności cztery sale, urzą-
dzone według nowego scenariusza wysokiej klasy zabytkami z wie-
ku XVIII. Umożliwiło to organizację nowej trasy zwiedzania pod
nazwą „Prywatne apartamenty królewskie”, obejmującej komnaty
I piętra w skrzydłach wschodnim i północnym (wraz z kompleksem
wież w narożniku północno-wschodnim). Trasa cieszy się zaintere-
sowaniem publiczności, pozwala na częściowe rozładowanie tłoku
na ekspozycjach w okresie sezonu turystycznego oraz przyczynia
się do zwiększenia przychodów Muzeum. Tak znaczne poszerzenie
ekspozycji stałej wymagało dużego wysiłku organizacyjnego,
a przede wszystkim konserwatorskiego. Wszystkie nowo wystawio-
ne obiekty przeszły prace konserwatorskie. Na pierwszym miejscu
należy tu wymienić jedyne w swoim rodzaju przedsięwzięcie, ja-
kim było odnowienie, połączone z rekonstrukcją, znacznych frag-
mentów monumentalnej porcelanowej grupy Ukrzyżowanie Johan-
na Joachima Kandlera, zrealizowane przez inż. Jana Kosteckiego
oraz konserwatorkę z Drezna, p. Heike Ulbricht, z finansową po-
mocą ze strony Kulturstiftung des Freistaates Sachsen. Bardzo waż-
ny wynik, w postaci ujawnienia sygnatury Antona Graffa, przynio-
sła konserwacja portretu elektora Fryderyka Augusta Saskiego (kons.
Joanna Bella), eksponowanego obecnie w klasycystycznej sali
w skrzydle północnym. Do Zbrojowni dołączono kolejną piwnicę
pod skrzydłem wschodnim, co pozwoliło na eksponowanie całości
wawelskiej kolekcji luf armatnich.
Głównym osiągnięciem, jeżeli chodzi o ekspozycje czasowe, było
przygotowanie wystawy „Le retour des tresors polonais” w Musee
du Quebec w Kanadzie (8 II—6 V 2001) w czterdziestolecie powrotu
skarbów wawelskich, ewakuowanych w roku 1939. Pokazany ze-
spół dzieł malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego z wieku XVI-
XVIII ilustrował charakter i jakość zbiorów wawelskich, ze szcze-
gólnym uwzględnieniem przedmiotów, które okres wojenny i po-
wojenny spędziły w Kanadzie. W katalogu znalazły się teksty oma-
wiające dzieje ewakuacji oraz starań o odzyskanie zbiorów, a także
ukazujące różne aspekty dziejów i kultury staropolskiej. Wystawa
została potraktowana bardzo prestiżowo przez Muzeum i władze
Quebecu oraz uzyskała znakomitą oprawę medialną. O jej sukcesie
u publiczności świadczy obecność 1500 osób na otwarciu oraz 68-
tysięczna frekwencja w ciągu trzech miesięcy.
Na Zamku w Pieskowej Skale odbyła się wystawa „Od Piesko-
wej Skały do Morskiego Oka. Prace pejzażowe Jana Nepomucena
Głowackiego” (3 VIII-30 IX 2001). W Centrum Wystawowo-Kon-
ferencyjnym wystawa „Xawery Dunikowski. Dzieła w zbiorach
wawelskich” (16 VIII- 16 IX 2001), natomiast we dworze w Stry-
szowie wystawy: „Sztuka bieszczadzkich połonin-malarstwo i rzeź-
ba Zdzisława Pękalskiego” (12 V-30 IX 2001) „Wyczarowane
w drewnie. Fascynacje bieszczadzkich twórców” (12 V-15 X 2002).
W sezonie 2002 zorganizowano w sali skrzydła północnego Zam-
ku pokaz odnowionego namiotu tureckiego, stanowiący uzupełnie-
nie trasy II piętra.
Systematycznie uzupełniano zbiory muzealne. Najcenniejszym
darem był zespół dzieł malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego
ofiarowany przez p. Krystynę Czapską z domu Turek. Należy rów-
nież wspomnieć o przekazaniu przez prof. Bogdana Grzelońskiego,
b. ambasadora RP w Kanadzie, portretu Józefa Krzywda-Polkow-
skiego, zasłużonego opiekuna zbiorów wawelskich w Kanadzie.
291
Tom XI/X1I, 2002/2003
PL ISSN 1230-3275
SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI
ZAMKU KRÓLEWSKIEGO NA WAWELU
W LATACH 2001 2002
1. Uwagi ogólne
Początek nowego tysiąclecia nie przyniósł w działalności Zamku
Królewskiego na Wawelu zasadniczych zmian. W latach 2001-2002
nasze Muzeum prowadziło działalność zgodną z wytyczoną wcze-
śniej strategią, osiągając na różnych polach istotny postęp oraz szczę-
śliwie unikając trapiących świat dramatycznych wydarzeń i w nie-
wielkim tylko stopniu odczuwając skutki recesji gospodarczej. Po-
dobnie jak w poprzednich latach główne kierunki prac stanowiły
działania konserwatorskie i wystawiennicze, obejmujące zarówno
ekspozycje stałe, jak i czasowe oraz wysiłki zmierzające do unowo-
cześnienia pracy instytucji, przede wszystkim przez poszerzanie
zakresu jej informatyzacji.
Zakończenie zasadniczego etapu prac konserwatorskich na Zam-
ku Królewskim pozwoliło na skoncentrowanie wysiłku w innych
partiach wzgórza wawelskiego. Głównym zadaniem była całościo-
wa konserwacja baszty Senatorskiej, połączona z rekonstrukcją jej
pierwotnego zwieńczenia oraz wykusza od strony zachodniej.
W procesie projektowania zastosowano tu po raz pierwszy kom-
puterową wizualizację stanu obiektu po zmianach rekonstrukcyj-
nych, co ułatwiło podjęcie trudnej decyzji konserwatorskiej. Ojej
słuszności świadczy m.in. fakt, że niemal nie została ona zauwa-
żona przez wyczuloną na wszelkie zmiany opinię publiczną, a
w każdym razie nie spotkała się z jakimikolwiek protestami. Dru-
gim ważnym tematem było otoczenie zamku od strony wschod-
niej i północnej, gdzie znacznie posunięto prace nad aranżacją sto-
ków i ogrodów królewskich.
Znacznie została rozszerzona stała ekspozycja w zamku. Na I pię-
trze skrzydła północnego otwarto dla publiczności cztery sale, urzą-
dzone według nowego scenariusza wysokiej klasy zabytkami z wie-
ku XVIII. Umożliwiło to organizację nowej trasy zwiedzania pod
nazwą „Prywatne apartamenty królewskie”, obejmującej komnaty
I piętra w skrzydłach wschodnim i północnym (wraz z kompleksem
wież w narożniku północno-wschodnim). Trasa cieszy się zaintere-
sowaniem publiczności, pozwala na częściowe rozładowanie tłoku
na ekspozycjach w okresie sezonu turystycznego oraz przyczynia
się do zwiększenia przychodów Muzeum. Tak znaczne poszerzenie
ekspozycji stałej wymagało dużego wysiłku organizacyjnego,
a przede wszystkim konserwatorskiego. Wszystkie nowo wystawio-
ne obiekty przeszły prace konserwatorskie. Na pierwszym miejscu
należy tu wymienić jedyne w swoim rodzaju przedsięwzięcie, ja-
kim było odnowienie, połączone z rekonstrukcją, znacznych frag-
mentów monumentalnej porcelanowej grupy Ukrzyżowanie Johan-
na Joachima Kandlera, zrealizowane przez inż. Jana Kosteckiego
oraz konserwatorkę z Drezna, p. Heike Ulbricht, z finansową po-
mocą ze strony Kulturstiftung des Freistaates Sachsen. Bardzo waż-
ny wynik, w postaci ujawnienia sygnatury Antona Graffa, przynio-
sła konserwacja portretu elektora Fryderyka Augusta Saskiego (kons.
Joanna Bella), eksponowanego obecnie w klasycystycznej sali
w skrzydle północnym. Do Zbrojowni dołączono kolejną piwnicę
pod skrzydłem wschodnim, co pozwoliło na eksponowanie całości
wawelskiej kolekcji luf armatnich.
Głównym osiągnięciem, jeżeli chodzi o ekspozycje czasowe, było
przygotowanie wystawy „Le retour des tresors polonais” w Musee
du Quebec w Kanadzie (8 II—6 V 2001) w czterdziestolecie powrotu
skarbów wawelskich, ewakuowanych w roku 1939. Pokazany ze-
spół dzieł malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego z wieku XVI-
XVIII ilustrował charakter i jakość zbiorów wawelskich, ze szcze-
gólnym uwzględnieniem przedmiotów, które okres wojenny i po-
wojenny spędziły w Kanadzie. W katalogu znalazły się teksty oma-
wiające dzieje ewakuacji oraz starań o odzyskanie zbiorów, a także
ukazujące różne aspekty dziejów i kultury staropolskiej. Wystawa
została potraktowana bardzo prestiżowo przez Muzeum i władze
Quebecu oraz uzyskała znakomitą oprawę medialną. O jej sukcesie
u publiczności świadczy obecność 1500 osób na otwarciu oraz 68-
tysięczna frekwencja w ciągu trzech miesięcy.
Na Zamku w Pieskowej Skale odbyła się wystawa „Od Piesko-
wej Skały do Morskiego Oka. Prace pejzażowe Jana Nepomucena
Głowackiego” (3 VIII-30 IX 2001). W Centrum Wystawowo-Kon-
ferencyjnym wystawa „Xawery Dunikowski. Dzieła w zbiorach
wawelskich” (16 VIII- 16 IX 2001), natomiast we dworze w Stry-
szowie wystawy: „Sztuka bieszczadzkich połonin-malarstwo i rzeź-
ba Zdzisława Pękalskiego” (12 V-30 IX 2001) „Wyczarowane
w drewnie. Fascynacje bieszczadzkich twórców” (12 V-15 X 2002).
W sezonie 2002 zorganizowano w sali skrzydła północnego Zam-
ku pokaz odnowionego namiotu tureckiego, stanowiący uzupełnie-
nie trasy II piętra.
Systematycznie uzupełniano zbiory muzealne. Najcenniejszym
darem był zespół dzieł malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego
ofiarowany przez p. Krystynę Czapską z domu Turek. Należy rów-
nież wspomnieć o przekazaniu przez prof. Bogdana Grzelońskiego,
b. ambasadora RP w Kanadzie, portretu Józefa Krzywda-Polkow-
skiego, zasłużonego opiekuna zbiorów wawelskich w Kanadzie.
291