DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Sprawy inwentaryzacji
DOI Artikel:Łoziński, Jerzy: Inwentaryzacja zabytków sztuki w Polsce: stan i potrzeby
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38029#0385
INWENTARYZACJA ZABYTKÓW SZTUKI W POLSCE
tarza w stosunku do katalogu są oczywiste: publika-
cja 'bogatego materiału fotograficznego i przede wszyst-
kim pomiarowego, wykorzystanie szczegółowo prze-
prowadzonych poszukiwań archiwalnych. Poza tym
bardziej dokładne opisy zabytków oraz wstępy dające
ramowy przegląd zabytków danego powiatu. Do opra-
cowania tego ostatniego punktu — charakterystyki
artystycznej regionu wystarczy właściwie katalog. Na-
tomiast inne zalety inwentarza topograficznego osiąg-
nąć można w sposób bardziej doskonały w inwenta-
rzu problemowym czy rzeczowym.
Podjęcie takiego wydawnictwa postulowano już od
dawna, mieliśmy też szereg fragmentarycznych prób
jego realizacji, utrudnionych podstawowym brakiem
istnienia topograficznego katalogu. Wydaje się, że w
chwili obecnej jest to droga najbardziej właściwa,
stanowiąca przejście na pewien dalszy etap prac do-
kumentacyjnych. Przede wszystkim walory naukowe
takiego wydawnictwa systematyzującego w układzie
rzeczowo-chronologiezno-topograficznym pewne gru-
py obiektów i dającego podstawę do opracowań syn-
tetycznych są niezwykle silne. Schemat opracowania
poszczególnego zabytku i zalety, jakie przynosi inwen-
tarz topograficzny, pozostają te same: precyzyjna do-
kumentacja fotograficzna i pomiarowa, wyczerpanie
źródeł archiwalnych, szczegółowy, analityczny opis.
Natomiast nie marnuje się wysiłków na powtórny ob-
jazd terenu każdego powiatu i opisywanie obiektów
mało istotnych dla nauki. Kompletny ich wykaz ma-
my już w katalogu. Co najważniejsze zaś — ma się
w ten sposób możność dokonania wyboru zagadnień
kluczowych, istotnie ważnych, mogących rzucić cał-
kiem nowe światło na kształtowanie się rozwoju pew-
nych typów czy zespołów dzieł sztuki. Od strony apa-
ratu wykonawczego realizacja inwentarzy rzeczowych
przedstawia się również o wiele prościej. Łatwo bę-
dzie znaleźć fachowców poszczególnych dziedzin czy
okresów, którzy chętnie podejmą się redakcji takich
opracowań, wykonanych w oparciu o spis zabytków
jakim jest katalog._
Długofalową tę pracę należałoby już podjąć ope-
rując jako podstawą zebranymi dotąd katalogami.
Chodziłoby jedynie o możliwie szybkie opracowanie
i przedyskutowanie programu i zasad takiego wydaw-
nictwa, o sprecyzowanie hierarchii ważności poszcze-
gólnych problemów, ograniczonych na razie topogra-
ficznie do terenów zinwentaryzowanych. Inwentarz
rzeczowy winien być niewątpliwie jedną monumen-
talną serią wydawniczą, rozpadającą się na szereg dzia-
łów rzeczowych. Planowy przebieg tej zespołowej,
wieloletniej pracy zagwarantować musi program za-
twierdzony przez Komitet Teorii i Historii Sztuki PAN.
Opracowanie tego programu, jak w dalszym ciągu
naukowa jego realizacja należy do działalności P. I. S.,
jako centralnej instytucji naukowej w zakresie teorii
i historii sztuki. Tego rodzaju postawienie sprawy po-
zwoli tę zespołową pracę właściwie zaplanować i ko-
ordynować jej realizację, przy szerokim współdziała-
niu ogółu zainteresowanych badaczy i instytucji.
347
tarza w stosunku do katalogu są oczywiste: publika-
cja 'bogatego materiału fotograficznego i przede wszyst-
kim pomiarowego, wykorzystanie szczegółowo prze-
prowadzonych poszukiwań archiwalnych. Poza tym
bardziej dokładne opisy zabytków oraz wstępy dające
ramowy przegląd zabytków danego powiatu. Do opra-
cowania tego ostatniego punktu — charakterystyki
artystycznej regionu wystarczy właściwie katalog. Na-
tomiast inne zalety inwentarza topograficznego osiąg-
nąć można w sposób bardziej doskonały w inwenta-
rzu problemowym czy rzeczowym.
Podjęcie takiego wydawnictwa postulowano już od
dawna, mieliśmy też szereg fragmentarycznych prób
jego realizacji, utrudnionych podstawowym brakiem
istnienia topograficznego katalogu. Wydaje się, że w
chwili obecnej jest to droga najbardziej właściwa,
stanowiąca przejście na pewien dalszy etap prac do-
kumentacyjnych. Przede wszystkim walory naukowe
takiego wydawnictwa systematyzującego w układzie
rzeczowo-chronologiezno-topograficznym pewne gru-
py obiektów i dającego podstawę do opracowań syn-
tetycznych są niezwykle silne. Schemat opracowania
poszczególnego zabytku i zalety, jakie przynosi inwen-
tarz topograficzny, pozostają te same: precyzyjna do-
kumentacja fotograficzna i pomiarowa, wyczerpanie
źródeł archiwalnych, szczegółowy, analityczny opis.
Natomiast nie marnuje się wysiłków na powtórny ob-
jazd terenu każdego powiatu i opisywanie obiektów
mało istotnych dla nauki. Kompletny ich wykaz ma-
my już w katalogu. Co najważniejsze zaś — ma się
w ten sposób możność dokonania wyboru zagadnień
kluczowych, istotnie ważnych, mogących rzucić cał-
kiem nowe światło na kształtowanie się rozwoju pew-
nych typów czy zespołów dzieł sztuki. Od strony apa-
ratu wykonawczego realizacja inwentarzy rzeczowych
przedstawia się również o wiele prościej. Łatwo bę-
dzie znaleźć fachowców poszczególnych dziedzin czy
okresów, którzy chętnie podejmą się redakcji takich
opracowań, wykonanych w oparciu o spis zabytków
jakim jest katalog._
Długofalową tę pracę należałoby już podjąć ope-
rując jako podstawą zebranymi dotąd katalogami.
Chodziłoby jedynie o możliwie szybkie opracowanie
i przedyskutowanie programu i zasad takiego wydaw-
nictwa, o sprecyzowanie hierarchii ważności poszcze-
gólnych problemów, ograniczonych na razie topogra-
ficznie do terenów zinwentaryzowanych. Inwentarz
rzeczowy winien być niewątpliwie jedną monumen-
talną serią wydawniczą, rozpadającą się na szereg dzia-
łów rzeczowych. Planowy przebieg tej zespołowej,
wieloletniej pracy zagwarantować musi program za-
twierdzony przez Komitet Teorii i Historii Sztuki PAN.
Opracowanie tego programu, jak w dalszym ciągu
naukowa jego realizacja należy do działalności P. I. S.,
jako centralnej instytucji naukowej w zakresie teorii
i historii sztuki. Tego rodzaju postawienie sprawy po-
zwoli tę zespołową pracę właściwie zaplanować i ko-
ordynować jej realizację, przy szerokim współdziała-
niu ogółu zainteresowanych badaczy i instytucji.
347