DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Rozprawy
DOI Artikel:Walicki, Michał: Lastmaniana
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.38029#0496
MICHAŁ WALICKI
II. 7. Pieter Lastman, Abraham i Melchizedech. Bremen, Kunsthalle.
śpieszą kroku, podążając za pierwszym z anielskich
przodowników, druga, o 'kształtach chłopięcych, pod-
trzymując kosz z wiktuałami na głowie, spogląda wa-
hając się w kierunku ojca.
Układy barwne nawiązują wyraźnie do gamy Last-
mana. Z całości, utrzymanej w rdzawo-ugrowych to-
nach o silnych akcentach skondensowanej czerwieni,
wydziela się postać Lota w czerwonym płaszczu oraz
pierwszoplanowa figura anioła w brudnozłotawej sza-
cie zwierzchniej, przewiązanej twardo zarysowanym
białym sznurem, i w amarantowym płaszczu. Tępe
profile głów (figura pierwszego z aniołów od lewej),
odsunięte, drastycznie zróżnicowane palce stóp, sztyw-
ne kontury zwisających sznurów kostiumowych —
wszystko to nasuwa domysł powstania tego obrazu
w kręgu Lastmana.
Czy jednak istotnie autorem tego obrazu jest Last-
man?
32 Gerson H., Ausbreitung und Nachwirkung der
hollandischen Malerei des 17. Jahrhunderts, Haarlem
1942, s. 148; literaturę starszą podaje Thieme u. Be-
cker, Allgemeines Kiinstler-Lexikon.
Autorstwo przypisać należy, jak sądzę, jednemu
z wielu jego współpracowników, którym jest Jan Si-
monsz Pynas (1580—1631), pomniejszej miary malarz
amsterdamski, współpracownik Lastmana (w okresie
rzymskim — ok. 1605), z którym dzielił czas krótki swe
losy wespół z Janem Tengnagel, Mojżeszem van Uyt-
tenbroek i Hendrikiem Goudt32. W znacznym stopniu
posłusznym jest on sugestiom Lastmana, jak o tym
świadczy chociażby rysunek jego aniołów, zbliżony do
tych nieziemskich posłańców, którzy występują w sce-
nie spotkania Abrahama z aniołami, z byłego zbioru
Sjemionowa w Leningradzie 33.
O autorstwie Pynasa przesądzać zdaje się natomiast
zestawienie z szeregiem jego dzieł, opublikowanych
ostatnio przez Baucha34, wśród których odnajdujemy
szereg wręcz zastanawiających analogii. Ogólna dys-
proporcja warszawskiego obrazu nawiązuje do sceny
„Złożenia do grobu'1 tego malarza z 1607 roku (Pa-
33 Freise, jw., ryc. 21; Szczerbaczewa, jw., ryc. 2.
34 Bauch K., Beitrage zum Werk der Vorlaufer
Rembrandts. I. Die Gemdlde des Jan Pynas, Oud Hol-
land LII (1935), s. 145 i n.
442
II. 7. Pieter Lastman, Abraham i Melchizedech. Bremen, Kunsthalle.
śpieszą kroku, podążając za pierwszym z anielskich
przodowników, druga, o 'kształtach chłopięcych, pod-
trzymując kosz z wiktuałami na głowie, spogląda wa-
hając się w kierunku ojca.
Układy barwne nawiązują wyraźnie do gamy Last-
mana. Z całości, utrzymanej w rdzawo-ugrowych to-
nach o silnych akcentach skondensowanej czerwieni,
wydziela się postać Lota w czerwonym płaszczu oraz
pierwszoplanowa figura anioła w brudnozłotawej sza-
cie zwierzchniej, przewiązanej twardo zarysowanym
białym sznurem, i w amarantowym płaszczu. Tępe
profile głów (figura pierwszego z aniołów od lewej),
odsunięte, drastycznie zróżnicowane palce stóp, sztyw-
ne kontury zwisających sznurów kostiumowych —
wszystko to nasuwa domysł powstania tego obrazu
w kręgu Lastmana.
Czy jednak istotnie autorem tego obrazu jest Last-
man?
32 Gerson H., Ausbreitung und Nachwirkung der
hollandischen Malerei des 17. Jahrhunderts, Haarlem
1942, s. 148; literaturę starszą podaje Thieme u. Be-
cker, Allgemeines Kiinstler-Lexikon.
Autorstwo przypisać należy, jak sądzę, jednemu
z wielu jego współpracowników, którym jest Jan Si-
monsz Pynas (1580—1631), pomniejszej miary malarz
amsterdamski, współpracownik Lastmana (w okresie
rzymskim — ok. 1605), z którym dzielił czas krótki swe
losy wespół z Janem Tengnagel, Mojżeszem van Uyt-
tenbroek i Hendrikiem Goudt32. W znacznym stopniu
posłusznym jest on sugestiom Lastmana, jak o tym
świadczy chociażby rysunek jego aniołów, zbliżony do
tych nieziemskich posłańców, którzy występują w sce-
nie spotkania Abrahama z aniołami, z byłego zbioru
Sjemionowa w Leningradzie 33.
O autorstwie Pynasa przesądzać zdaje się natomiast
zestawienie z szeregiem jego dzieł, opublikowanych
ostatnio przez Baucha34, wśród których odnajdujemy
szereg wręcz zastanawiających analogii. Ogólna dys-
proporcja warszawskiego obrazu nawiązuje do sceny
„Złożenia do grobu'1 tego malarza z 1607 roku (Pa-
33 Freise, jw., ryc. 21; Szczerbaczewa, jw., ryc. 2.
34 Bauch K., Beitrage zum Werk der Vorlaufer
Rembrandts. I. Die Gemdlde des Jan Pynas, Oud Hol-
land LII (1935), s. 145 i n.
442