Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]
Biuletyn Historii Sztuki — 27.1965

DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:
Rozprawy
DOI Artikel:
Miscellanea
DOI Artikel:
Waźbiński, Zygmunt: Babilonica gdańskie: Problem artybucji i interpretacji
DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.45623#0035

DWork-Logo
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
BABILONICA GDAŃSKIE


II. 2. Ambrosius Francken (szkoła), Reprezentacyjne wnętrze flamandzkie. Wg. Minkowskiego.
(Repr. J. Landga)

pełnienia przestrzeni kilka nowych postaci z rzeczy-
wistości 32. Jedną istotną zmianą jiest zastąpienie po-
staci alegorycznych w lewym rogu obrazu (personifi-
kacje krajów’ albo części świata) przez orszak Gdań-
szczan (il. 11, 12), tworzący pendant do orszaku biblij-
nego. Dzięki temu zabiegowi kompozycja obrazu stała
się jeszcze bardziej scentralizowana.
Ta próba aktualizacji tematu biblijnego poprzez
wprowadzenie do obrazu portretów ludzi współczes-
nych jest również zapożyczeniem ze sztoki Moliera.
Zarówno w Groszu czynszowym33, jak i w cytowanej
już Budowie świątyni znaleźli się nie tylko „ludzie
z ulicy”, ale portrety znanych ludzi współczesnych.
Gyssling z dużym prawdopodobieństwem dopatruje się
w Budowie świątyni portretów gdańskiego burmistrza
Jana Speinemanna — opiekuna artystów i inicjatora
wielu (budowli gdańskich loraz jego architekta Anto-
niego van Opbergera34 (il. 13).
Kim jest ta grupa Gdańszczan odbijająca wyraźnie

32 Np. tzw. „grupa polska”. Por. Tomkiewicz, jw.,
s. 202.
33 Dr ost, jw., s. 119, 120; — Gyssling, jw., s. 96 i nn.
34 Gyssling, jw., s. 95. Teza Gyssltaga mimo pew-
nych wahań została przyjęta przez Tomkiewicza, jw.,
s. 150 i nn.

od stylizowanych postaci Starego Testamentu, zarówno
wiernością współczesnych ubiorów35, jak i autentyz-
mem rysów twarzy? (il. 11 i 16). Podobieństwo między
niektórymi postaciami grupy gdańskiej36 wskazywało-
by na to, że ludzie ci należą do jednej rodziny czy
też rodu.
Ten rodzaj Zbiorowego portretu przedstawia za-
pewne rodzinę fundującą Obraz37. A biorąc pod uwagę
funkcję dekoracyjną tego dzieła należy przypuszczać,
że była to rodzina jakoś zasłużona dla miasta.
Czy -chodzi tutaj o rodzinę nowego burmistrza
Gdańska Bartłomieja Schachmanna (1605—14) następcy
Speinemanna i kontynuatora jego dzieła?
Burmistrz ten był głównym protdktorem rodziny
van -der Blocke: architekta Willema i malarza Izaaka38.
Temu Ostatniemu poleci on zastąpienie dekoracji
Vredemanna de Vries nową wielką kompozycją plafo-
nową: Alegorią handlu gdańskiego (il. 18) oraz deko-
rację dalszych sal Ratusza gdańskiego.

35 Tomkiewicz, jw., s. 202.
36 Np. podobieństwo męskiej postaci z pierwszego planu
do osoby obok brodatego starca.
37 Podobnie jak w Budowie świątyni Moliera.
38 Por. C. Knet S ch, Die Kunstlerfamilie von der
Bloch in Danzig, „Mitteilungen des Westpreussisęhen Ge-

27
 
Annotationen