Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (27.1965)

KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI

ANNA SZYMAŃSKA

NIEZNANA KOLEKCJA RYSUNKÓW MŁODZIEŃCZYCH YINCENTA VAN GOGHA

(Streszczenie referatu wygłoszonego na zebraniu

naukowym

Oddziału Warszawskiego w dniu 9.YI.1965 r.)

Hendrick Gijsbert Tersteeg (1845—
1927) pozostawał w bliskich stosun-
kach z rodziną van Gogha. Stał on
na czele filii Goupila w Hadze, któ-
rej współwłaścicielem był stryj
artysty Vincent van Gogh. W la-
tach 1869—1873 Vincent pracował
u niego jako praktykant marchanda.
Obaj zetknęli się ponownie w Ha-
dze w latach 1882—1883. Tersteeg
z racji prowadzonego handlu obra-
zami zajmował w ówczesnym środo-
wisku artystycznym Hagi ważną
pozycję i dlatego van Gogh liczył
na jego pomoc. Stosunki łączące
ich w tym czasie stanowią m.in.
temat mojej ostatniej pracy. Po-
nieważ w materiałach źródłowych,
z których korzysta literatura nauko-
wa, nigdy nie natrafiłam na kores-
pondencję Tersteega z Theo lub
Vin centem, skłoniło mnie to do
własnych poszukiwań. W ten spo-
sób dotarłam do wnuczki H.G. Ters-
teega, p. M. G. Rijswijk w Middel-
burgu. Znalazłam u niej trzy ksią-
żeczki zawierające list i rysunki.
Artysta wykonał je dla jej matki,
córki H. G. Tersteega, wówczas
kilkuletniej dziewczynki. Przecho-
wywane ponad 90 lat przez rodzinę
jako pamiątki rodzinne, pozostały
nieznane badaczom.
Informację o rysunkach wraz
z ich fotografiami przesłałam ub.r.
Instytutowi Sztuki w Hadze. Ostat-
nio rysunki zakupiła „Fundacja —
Vincent van Gogh” przy Stedelijk
Museum w Amsterdamie.

KATALOG RYSUNKÓW
I. Książeczka: wym. 16,3X10,3 cm,
papier liniowany, wewnątrz na
okładce napis: „Getekeend voor
Betsy Tersteeg door Vincent van
Gogh. Omstreeks 1873” i rysunek
ślimaka i kaczek. Łącznie 24
stron.
1. Kaczki i kury, rys. ołówkiem
i piórem
2. Chrabąszcze, rys. ołówkiem i
piórem
3. Jeleń, kozioł, rys. ołówkiem
i piórem
4. Bocian z żabą w dziobie, rys.
ołówkiem i piórem
5. Papuga na drążku, rys. piórem
i ołówkiem
6. Papuga na drążku, rys. piórem
7. Młody człowiek z fajką, rys
ołówkiem i piórem


II. 1. Liszka i motyl, rys. ołówkiem
i piórem, I książeczka (Stedelijk
Museum w Amsterdamie)

8. Żaba, rys. ołówkiem i piórem
9. Ważka, rys. ołówkiem i piórem
10. Krzyżak w pajęczynie, pszczoły,
komar, rys. ołówkiem i piórem
11. Ślimak, konik polny, rys. ołów-
kiem i piórem oraz napis: „Siak,
Siak Steekje horens uit den
krijgje een stukje kaasen brood”
12. Kot, rys. ołówkiem i piórem,
budzik dzwoniący, rys. ołów-
kiem
13. Jarzyny, owoce, rys. ołówkiem


U. 2. Młodzieniec w powoziku, rys.
ołówkiem, II książeczka (Stedelijk
Museum w Amsterdamie)

14. Liszka i motyl, rys. ołówkiem
i piórem
15. Staw z kaczkami, drzewa, rys.
ołówkiem
16. Królik w kapuście, ptak na
drążku, rys. ołówkiem
17. Drzewo, ptaki i wiewiórka, rys.
ołówkiem
18. Ptak, papuga, kot i myszy, rys.
ołówkiem
19. Myśliwy, rys. ołówkiem
20. Słoń z poganiaczem, rys. ołów-
kiem
21. Kogut, chrabąszcz, rys. ołów-
kiem
22. Kot i myszy, papuga, rys. ołów-
kiem
23. Pies w kapeluszu z fajką, rys.
ołówkiem
24. Akwarium, rys. ołówkiem (ry-
sunki pobazgrane są przez
dziecko)

II. Książeczka: bez okładki, papier
pożółkły, staro-holenderski, wym.
17,9X10 cm, na pierwszej stro-
nie napis: „Getekeend voor Betsy
Tersteeg door Yincent van Gogh
1873 of 1874”, łącznie 16 stron
rysunków
1. Strach na wróble, kilka kłosów
żyta, rys. ołówkiem
2. Ważka, rys. ołówkiem
3. Klatka z papugą i innymi ptasz-
kami, rys. ołówkiem
4. Klatka z ptaszkami, rys. ołów-
kiem
5. Starsza pani robiąca na drutach,
napis: „Gedenkt sterven”, rys.
ołówkiem
6. Wazon z kwiatami, dwie ważki,
rys. ołówkiem
7. Kościół, na dachu szpaki i bo-
cian, rys. ołówkiem
8. Aleja, młody człowiek w po-
woziku, rys. ołówkiem
9. Krzyżak w pajęczynie, rys.
ołówkiem
10. Pies z fajką i kot, ślimak, chra-
bąszcz, rys. ołówkiem
11. Pies przed budą, w głębi domek,
rys. ołówkiem
12. Kareta zaprzęgnięta do konia,
na prawo człowiek prowadzący
innego konia za uzdę, rys.
ołówkiem
13. Gospodarstwo wiejskie, rys.
ołówkiem

369