Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (27.1965)

KOMUNIKATY

nych doń listów SZYMANOWSKIEJ z lat 1825-31
przechowało się w Muzeum wielkiego artysty w Ko-
penhadze. Do swego albumu, będącego zarazem zbio-
rem autografów, Maria SZYMANOWSKA wkleiła tylko
jeden, ale interesujący, list rzeźbiarza, pochodzący
z 1828 r. 5:
„A Madame Madame Szymanowska a Varsavia.
Stima[ta] Sip[no]ra. Ho indeso eon mia sadisfazione
essere arrinata la cassa contenente la statua di Coper-
nico, one era inchiuso il di lei busto da me modellato,
ed eseguito da Tatarkiewicz sotto la mia direzione.
Non e per nantare il lauoro di un busto, ma bensi
l’offrire un attestato della mia stima ed amicizia alli
di lei talenti, la speranza concepita del suo gradi-
mento; ed in tale lusinga eon tutta la stima passo
a dichiararmi
D.b.S. Urno Dmo Sern. ed Am.
Roma n. 6 Maggio 1828 Alberto Thornaldsen”.
Jako swego następcę i kontynuatora pracy (np.
przy pomniku ks. Józefa) THORVALDSEN wymieniał
Pietra TENERANIEGO. O uznaniu, jakim cieszyła
5 Paryż, Muz. A. Mickiewicza, rkps nr 969, k. 20.
6 „Kronika Wiadomości Krajowych i Zagranicznych”
1856, nr 94, z 12. VII.
7 Przedruk: J. A. Kamiński, Materyały do monografii
i historyi rodzin Kamieńskich i Kamińskich, Lwów 1854—56,
t. II, s .113—114.

się twórczość jego w Polsce świadczyć może 6 po-
piersi portretowych jego dłuta; wymienił je S. LO-
RENTZ. Tu dodajmy i poważniej zakrojoną rzeźbę
TENERANIEGO: nagrobek Czesława i Ewy z KA-
MIENSKICH-JAROSZYŃSKICH wzniesiony w 1856 r.
w Tywrowie nad Bohem6. A. SŁOWIKOWSKI prze-
kazał nam dokładny opis tego pomnika7.
Na koniec jeszcze słówko o CANOVIE, którego
związki z Polską z pewnością doczekają się wyczer-
pującego opracowania, na które w pełni zasługują.
Jego przyszłemu autorowi podsuwamy wiadomość
o ważnym liście rzeźbiarza do prezesa Akademii
Weneckiej hr. CICOGNARA, który to list Maria SZY-
MANOWSKA wkleiła do swego albumu8. Wiadomo
było, że wielkim wielbicielem CANOVY był m.in. gen.
Ludwik PAC; nie były natomiast znane wykonane
przez artystę biusty portretowe PACA i jego żony
Karoliny z MAŁACHOWSKICH. Oba zachowały się
u bezpośrednich spadkobierców PACA, pp. SAPIE-
HÓW w Biarritz i ostatnio zostały wydobyte na
światło dzienne 9.
s Paryż, Muz. A. Mickiewicza, jw., k. 21.
9 D. Labarre de Raił li c o u r t, Les comtes Pac,
chatelains polonais de Marainuille et protecteurs de la
familie de Chopin, „Le pays lorrain” XLI, 1960, s. 100
(repr.), 101.

RYSZARD BRYKOWSKI
NIEZNANE FRAGMENTY POLICHROMII W MAŁOPOLSKICH KOŚCIOŁACH DREWNIANYCH

W 1962 r. Instytut Sztuki PAN podjął długofalowe
prace nad dokumentacją drewnianej architektury
sakralnej w Polsce *. W czasie badań architektonicz-
nych wybranych obiektów dokonano, w jesieni tegoż
roku, odkryć fragmentów polichromii w czterech koś-
ciołach na terenie województwa krakowskiego i rze-
szowskiego 1 2. Odkrycia te, wraz z ujawnionymi na
przestrzeni ostatnich lat malowidłami, wzbogacają
zasadniczo dotychczasowy zasób wiadomości w za-
kresie polichromii ściennych w najstarszych drewnia-
nych kościołach małopolskich 3.
Komunikat niniejszy, choćby z uwagi na istniejące
trudności w przeprowadzeniu dokładnych oględzin
odkrytych malowideł w całości, ma na celu jedynie
zasygnalizowanie samego problemu4. Dokładniejsze
omówienie oraz ostateczne datowanie odkrytych poli-
1 Pierwszy etap prac objął kościoły z w. XV—XVI na
terenach województw kieleckiego, krakowskiego i rzeszow-
skiego oraz cerkiewną architekturę połemkowską.
2 W skład ekipy przeprowadzającej badania w 1962 r.
wchodzili: mgr Ryszard Brykowski, mgr inż. arch. Maria
Brykowska i fotografik Jerzy Langda.
3 M.in. por.: M. Kornecki, Prace konserwatorskie.
Województwo krakowskie [Racławice Olkuskie], „Ochr. Zab.”
VH, 1954, nr 1, s. 64; — H. Pieńkowska], Modlnica, od-
krycie polichromii kościoła, „Wiad. Konserwat.”, Kraków
1957, s. 17; — A. K[y dryńska] Binczarowa, Od-
krycie fragmentów polichromii w cerkwi, tamże, s. 18. —
H. Pieńkowska, Ważniejsze badania odkrywkowe i od-
krycia malowideł ściennych w woj. krakowskim, w latach
1951—1958 [Binczarowa, Modlnica, Podole, Racławice Olku-

chromii, czy też jedynie fragmentów, możliwe będzie
dopiero po całkowitym odsłonięciu zachowanych malo-
wideł i przeprowadzeniu odpowiednich prac konser-
watorskich.
1. SKRZYSZÓW (pow. tarnowski) — kościół par. p.w.
św. Stanisława bpa. Wzniesiony 1517, powiększony
w. XVIII i 1894 5.
W czasie przeprowadzanych badań obiektu stwier-
dzono, że podłoga na strychu kaplicy płn. (dobudowa-
nej w w. XVIII) wykonana została z desek pokrytych
patronową polichromią. Znaczna ilość zachowanych
desek wskazuje, że są one pozostałością pierwotnego
stropu kościoła, który został usunięty w trakcie prze-
budowy obiektu, zapewne jeszcze w w. XVIII6. Wy-
stępującym na odkrytych i dostępnych deskach moty-
skie, Siemiechów], tamże, Kraków 1958, s. 37—49. — A. Ky-
dryńska, O pracach konserwatorskich przy malowidłach
ściennych w latach 1945—1957 [Modlnica, Racławice Olkuskie],
tamże, s. 50—65; — M. Kornecki, Polichromia kościoła
w Siemiechowie, tamże, s. 66—73; — Podole — malowidła
ścienne, „Ochr. Zab.” XVI, 1963, nr 3, s. 66—67; — H. Pień-
kowska, Renesansowa polichromia w Modlnicy, „Zesz.
Nauk. UJ Prace z Hist. Sztuki” LXXXVI, 1965, z. 2.
4 Wyniki badań omówione były w ramach obszerniejsze-
go referatu wygłoszonego przez autora na seminarium do-
ktoranckim prof. dr Michała Walickiego w din. 18.V. 1964.
5 Katalog Zabytków Sztuki w Polsce. Województwo kra-
kowskie, t. I. Powiat tarnowski, z. 13 (opr. J. E. D u t k i e-
w i c z), Warszawa 1953.

345