DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Rozprawy
DOI article:Miscellanea
DOI article:Chyczewska, Alina: W kręgu mecenatu Tytusa Działyńskiego: Dokumenty prac koncepcyjnych na przebudowę Zamku Kórnickiego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45623#0050
ALINA CHYCZEWSKA
II. 6. Projekt elewacji północnej (?) zamku, sygnowany: „Corazzi”. Bibl. Kórnicka PAN.
(Fot. F. Maćkowiak)
kich mieściły się tu wojskowe magazyny żywnościowe.
Działyńslki postanowił przeprowadzić gruntowną reno-
wację (budynku i urządzić tu nie tylko swoją siedzibę,
ale talkże pomieszczenie dła zbiorów bibliotecmych,
archiwalnych i artystycznych, Iktóre od szeregu lat
gromadził2. Wkrótce po uzyśkaniu majątku, jak
wskazują przytoczone niżej dokumenty, rozpoczął sta-
rania o plany przebudowy. Ukończenie prac koncep-
cyjnych i przystąpienie do prac wykonawczych uda-
remnił wybuch po wstania 1831 r., w którym Działyń-
ski wziął cizynny udział. Represje zaborców, wyroki
skazujące, nowa konfiskata, majątku sprawiły, że
musiiał na kilka lat wyjechać z Kórnika — odzyskał
dobra dopiero w 1838 r.3 Natychmiast wznowił prace
nad odbudową Żarniku. Ciągnęły się one do jego śmien-
iu Kórniku, Poznań 1906; — tenże, Zamek Kórnicki, Poz-
nań 1916; — E. Chwalewik, Zbiory polskie, t. I, War-
szawa 1926, s. 175; — A. W o j t k o w s k i, Historia TPN,
Poznań 1828, s. 52; — w. Pociecha, Biblioteka Kórnicka,
„Silva Rerum” 1927, z. 11/12, s. 161; — J. G r y c z, Zamek
Kórnicki i jego zbiory, Kórnik 1929; — S. Bodniak, Biblio-
teka Kórnicka, Poznań 1929; — tenże, Tytus Dziatyński,
„Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej”, z. 1, Kórnik 1929; —
tenże, Dziatyński Adam Tytus, [w:] Polski Słownik Bio-
graficzny, t. VI, Kraków 1948, s. 77; — tenże, Tytus Dzia-
tyński, Wybitni Wielkopolanie XIX w. (przygot. do druku
J. Łuczakowa), Poznań 1959, s. 67—101; — s. B i a ł o b o k,
Rys historyczny Zakładu Dendrologii i Pomologii w Kórniku
oraz ogólna charakterystyka kolekcji drzew i krzewów,
„Arboretum Kórnickie”, I, 1955; — Z. Białł o wi ę ? - K r y-
ci w 1861 r. i były jeszcze z przerwami kontynuowane
do ok. 1880 r. przez jego syna, Jana.
W kórnickim Archiwum i Gabinecie Rycin zacho-
wała się bogata dokumentacja XIX-wiecznej odbu-
dowy zamku: plany, szkice architektoniczne zarówno
całości jak i detali, rachunki, korespondencja. Spośród
odnalezionych przeze mnie dokumentów zacytuję niżej
najwcześniejsze. Interesujące są bardzo ze względu
na nazwiska arChitektów’-projektantów, a także dla-
tego, że początek prac (zwłaszcza ikoncepcyjinych), dato-
wany dotąd na okres popowstaniowy 4, przesuwają na
lata 1826-31.
Cenne wiadomości przynosi korespondencja z żoną
Celestyną z Zamoyskich (córką Stanisława i Zofii
g i e r o w a, Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. V, z. 25
(Potu, śremski), Warszawa 1961, h. „Kórnik” s. 17—29 (tamże
szczegółowa bibliografia dot. Kórnika); — S. W e y m a n,
Biblioteka Kórnicka — Skarbnica kultury polskiej, „Nauka
Polaka”, 1961, nr 2, s. 171 (i odb.); — A. Chyczewska,
Kórnicki zamek, [w:] Encyklopedia Współczesna, t. III,
s. 314; — S. Weyman, A. Chyczewska, Zamek w
Kórniku (w druku).
2 „Urządzam w Kórniku gmach dla przechowania zabyt-
ków narodowych. Napis na obszernej bibliotece i galeryi
będzie się składał z dwóch słów: «Działyńscy wspótroda-
kom» — Arch. Dz. 7331. List T. Dz. do Błędowskiej, Berlin
13.IX.1859.
3 Bodniak, Dziatyński..., jw., s. 77—78.
4 Celichowski, Zamek Kórnicki, jw., s. 5, 6.
4Q
II. 6. Projekt elewacji północnej (?) zamku, sygnowany: „Corazzi”. Bibl. Kórnicka PAN.
(Fot. F. Maćkowiak)
kich mieściły się tu wojskowe magazyny żywnościowe.
Działyńslki postanowił przeprowadzić gruntowną reno-
wację (budynku i urządzić tu nie tylko swoją siedzibę,
ale talkże pomieszczenie dła zbiorów bibliotecmych,
archiwalnych i artystycznych, Iktóre od szeregu lat
gromadził2. Wkrótce po uzyśkaniu majątku, jak
wskazują przytoczone niżej dokumenty, rozpoczął sta-
rania o plany przebudowy. Ukończenie prac koncep-
cyjnych i przystąpienie do prac wykonawczych uda-
remnił wybuch po wstania 1831 r., w którym Działyń-
ski wziął cizynny udział. Represje zaborców, wyroki
skazujące, nowa konfiskata, majątku sprawiły, że
musiiał na kilka lat wyjechać z Kórnika — odzyskał
dobra dopiero w 1838 r.3 Natychmiast wznowił prace
nad odbudową Żarniku. Ciągnęły się one do jego śmien-
iu Kórniku, Poznań 1906; — tenże, Zamek Kórnicki, Poz-
nań 1916; — E. Chwalewik, Zbiory polskie, t. I, War-
szawa 1926, s. 175; — A. W o j t k o w s k i, Historia TPN,
Poznań 1828, s. 52; — w. Pociecha, Biblioteka Kórnicka,
„Silva Rerum” 1927, z. 11/12, s. 161; — J. G r y c z, Zamek
Kórnicki i jego zbiory, Kórnik 1929; — S. Bodniak, Biblio-
teka Kórnicka, Poznań 1929; — tenże, Tytus Dziatyński,
„Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej”, z. 1, Kórnik 1929; —
tenże, Dziatyński Adam Tytus, [w:] Polski Słownik Bio-
graficzny, t. VI, Kraków 1948, s. 77; — tenże, Tytus Dzia-
tyński, Wybitni Wielkopolanie XIX w. (przygot. do druku
J. Łuczakowa), Poznań 1959, s. 67—101; — s. B i a ł o b o k,
Rys historyczny Zakładu Dendrologii i Pomologii w Kórniku
oraz ogólna charakterystyka kolekcji drzew i krzewów,
„Arboretum Kórnickie”, I, 1955; — Z. Białł o wi ę ? - K r y-
ci w 1861 r. i były jeszcze z przerwami kontynuowane
do ok. 1880 r. przez jego syna, Jana.
W kórnickim Archiwum i Gabinecie Rycin zacho-
wała się bogata dokumentacja XIX-wiecznej odbu-
dowy zamku: plany, szkice architektoniczne zarówno
całości jak i detali, rachunki, korespondencja. Spośród
odnalezionych przeze mnie dokumentów zacytuję niżej
najwcześniejsze. Interesujące są bardzo ze względu
na nazwiska arChitektów’-projektantów, a także dla-
tego, że początek prac (zwłaszcza ikoncepcyjinych), dato-
wany dotąd na okres popowstaniowy 4, przesuwają na
lata 1826-31.
Cenne wiadomości przynosi korespondencja z żoną
Celestyną z Zamoyskich (córką Stanisława i Zofii
g i e r o w a, Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. V, z. 25
(Potu, śremski), Warszawa 1961, h. „Kórnik” s. 17—29 (tamże
szczegółowa bibliografia dot. Kórnika); — S. W e y m a n,
Biblioteka Kórnicka — Skarbnica kultury polskiej, „Nauka
Polaka”, 1961, nr 2, s. 171 (i odb.); — A. Chyczewska,
Kórnicki zamek, [w:] Encyklopedia Współczesna, t. III,
s. 314; — S. Weyman, A. Chyczewska, Zamek w
Kórniku (w druku).
2 „Urządzam w Kórniku gmach dla przechowania zabyt-
ków narodowych. Napis na obszernej bibliotece i galeryi
będzie się składał z dwóch słów: «Działyńscy wspótroda-
kom» — Arch. Dz. 7331. List T. Dz. do Błędowskiej, Berlin
13.IX.1859.
3 Bodniak, Dziatyński..., jw., s. 77—78.
4 Celichowski, Zamek Kórnicki, jw., s. 5, 6.
4Q