Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (27.1965)

ALINA CHYCZEWSKA


II. 9. H. Marconi, Projekt elewacji zachodniej zamku, sygnowany: „Marconi”. Bibl. Kórnicka
PAN. (Fot. F. Maćkowiak)

z ^Czartoryskich). Dwa zwłaszcza iŁiisty mają znaczenie
zasadnicze.
Dn. 31.XII. [1827] Działyński pisze z Kórnika5:
„Je ne sais comment dormir dans cette maison si
ruide. Le ziur 6 ou tu es partie on a oublie de fermer
la porte de la chambre aux ancetres et le vent etoit
si fort que toute la maison tremblait... renuoie moi
la uoiture verte auec une immense lettre et si tu peux
avec les dessins du chateau tel qu’il est s’il riy rien
de plus de fait et auec un calque du petit chateau
anglais, et les plans de Corazzi”.
W (kilku następnych listach Działyńsiki ponawia
prośbę io przysłanie tych (materiałów 7.
Drugi list zawierający b. ważną wiadomość ozna-
czony jest stemplem pocztowym „Posen 21 Janr
[18281”. Czytamy w nim:

„Je trouoe les dessins beaucoup trop contournes,
U nous font du plus simple je uerrai ce que dira le
grand Schinkel. Ils ont tous mis des escaliers superbes
et qu’il ne peut naturellement pas y auoir la ou un
pont conduit dans la maison” 8.
Przytoczone cytaty znajdują uzupełnienie w innych
fragmentach korespondencji, a przede wszystkim w za-
chowanych planach i rysunkach architektonicznych.
Sformułowane na podstawie tych materiałów stwier-
dzenia, jak również problemy — Iktóre oczekują jeszcze
dalszych (badań przyszłego monografisty zamku —
możnaby wypunktować następująco:
1. Działyński odziedziczył zamek silnie zrujnowa-
ny. W latach 1827—28 prowadził istne wykopaliska
w przyziemiu odkrywając nowe ,piwniczki” i przejś-
cia 9. 1

5 Arch. Dz., 7332, plik „Przed powstaniem (1824—1830)”,
k. 43. W latach wcześniejszych T. Działyński nie datował
swojej korespondencji z żoną. Daty dzienne i miesięczne
określone są najczęściej wg pieczątki pocztowej, rok wg
treści korespondencji.
6 = jour, pisownia fonetyczna i zdrobnienie — często
żartobliwie używane w korespondencji z żoną.
7 a. „ąue deuiennent les dessins de 1’architecte, quil me
renuoie au moins les anciens plans et toi une copie
du petit caląue de la maison anglaise” — fragm. listu
b. d. — Arch. Dz., 7332, jw., k. 45 V.
' b. „je te prie de ne pais oublier les plans de la mai-
son” — list Z 4.1.[1828] — Arch. Dz., 7332, jw., k. 46 V.

c. „...les papiers de l’architecte peuuent me paruenir
par la diligeance...” — list z 7.1. [1823] — Arch. Dz.,
7332, jw., k. 48.
d. „... engange beaucoup Sierakowski a vous conseiller;
montre lui le dessin du livre anglais dont je te de-
mande une copie ...” — Arch. Dz., jw., k. 48 v.

s Arch. Dz., 7332, jw., k. 53.

9 a. „...mes foules ne me donnent plus ąue d’enormes
pillers dont on ignore le but — je me flatte tout
au plus de trouuer encore un petit caveau” — Arch.
Dz., 7332, jw., k. 59 v.

42