DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Artykuły i Komunikaty
DOI article:Majewski, Piotr: Oskara i Zofii Hansenów projekt koncepcyjny zagospodarowania przestrzenno--architektonicznego Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.70770#0292
289
PIOTR MAJEWSKI
Lublin, Instytut Sztuk Pięknych Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Oskara i Zofii Hanse nów projekt koncepcyjny
zagospodarowania przestrzenno-
-architektonicznego Ogrodu Botanicznego
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Podobnie jak założenia architektoniczne i urbanistyczne, tak też kompozycje parko-
we i ogrodowe przeszły w XX stuleciu przemiany związane z modernistycznymi
koncepcjami formalesque1. Szczególnie w drugiej połowie stulecia do głosu doszły
dążenia modyfikujące dotychczasowe modele ekspozycji roślin. Nacisk położony został
na rozwiązania twórcze, operujące z większą swobodą danym układem elementów
i w większym stopniu wykorzystujące urozmaicenie ukształtowania terenu. Przy czym
elementy ogrodowe o charakterze architektonicznym pozostawały w zrównoważonej re-
lacji wobec programu ekspozycji roślin. Longin Maj decki w swojej Historii ogrodów pod-
kreśla kluczowe dążenia w projektowaniu ogrodów publicznych w owym czasie, takie jak
poszukiwanie właściwych proporcji pomiędzy elementami natury i sztuki, kreacyjne wa-
lory nowych projektów (dążenie do przekraczania istniejących schematów), otwartość
założeń z naciskiem nastawionym na aktywizację zwiedzających, tj. pobudzanie postawy
poznawczej i rekreacyjnej użytkowników poprzez odpowiednie aranżacje obiektów par-
kowych, w tym instalowanie w nich nowości technicznych2. Projektowanie w duchu zało-
żeń modernistycznych objęło także ogrody dydaktyczne, w tym botaniczne, które -
powiększone w stosunku do wcześniejszych tego typu założeń - przyjęły swobodniejszy,
naturalistyczny układ parkowy, wykorzystujący tak walory estetyczne samych roślin, jak
też urozmaicony teren lokalizacji. Jednym z ciekawszych przykładów na terenie Polski
jest - nieco dziś zapomniany - projekt Ogrodu Botanicznego dla Uniwersytetu Marii Cu-
rie-Skłodowskiej w Lublinie przygotowany przez Oskara Hansena przy współpracy jego
małżonki - Zofii. Co prawda nie został on zrealizowany w pełni, niemniej jego założenia,
zarówno dotyczące rozwiązań przestrzennych, jak i wyposażenia, a więc rozwiązań funk-
cjonalnych małej architektury, plasują go w kręgu wzorcowych projektów założeń ogro-
dowych późnego modernizmu.
Projekt Ogrodu Botanicznego UMCS Hansenów jest interesujący także przynajmniej
z dwóch innych powodów. Pojawił się on w kluczowym, zwrotnym momencie w historii
1 Odwołuję się tutaj do kategorii stylistycznej modernizmu formalesque, którą wprowadził Bernard SMITH w opraco-
waniu Modenism ś History. A study in twentieth-century art and ideas, London 1998.
2 Longin MAJDECKI, Historia ogrodów. Tom II. Od XVIII wieku do współczesności, Warszawa 2008, s. 456.
PIOTR MAJEWSKI
Lublin, Instytut Sztuk Pięknych Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Oskara i Zofii Hanse nów projekt koncepcyjny
zagospodarowania przestrzenno-
-architektonicznego Ogrodu Botanicznego
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Podobnie jak założenia architektoniczne i urbanistyczne, tak też kompozycje parko-
we i ogrodowe przeszły w XX stuleciu przemiany związane z modernistycznymi
koncepcjami formalesque1. Szczególnie w drugiej połowie stulecia do głosu doszły
dążenia modyfikujące dotychczasowe modele ekspozycji roślin. Nacisk położony został
na rozwiązania twórcze, operujące z większą swobodą danym układem elementów
i w większym stopniu wykorzystujące urozmaicenie ukształtowania terenu. Przy czym
elementy ogrodowe o charakterze architektonicznym pozostawały w zrównoważonej re-
lacji wobec programu ekspozycji roślin. Longin Maj decki w swojej Historii ogrodów pod-
kreśla kluczowe dążenia w projektowaniu ogrodów publicznych w owym czasie, takie jak
poszukiwanie właściwych proporcji pomiędzy elementami natury i sztuki, kreacyjne wa-
lory nowych projektów (dążenie do przekraczania istniejących schematów), otwartość
założeń z naciskiem nastawionym na aktywizację zwiedzających, tj. pobudzanie postawy
poznawczej i rekreacyjnej użytkowników poprzez odpowiednie aranżacje obiektów par-
kowych, w tym instalowanie w nich nowości technicznych2. Projektowanie w duchu zało-
żeń modernistycznych objęło także ogrody dydaktyczne, w tym botaniczne, które -
powiększone w stosunku do wcześniejszych tego typu założeń - przyjęły swobodniejszy,
naturalistyczny układ parkowy, wykorzystujący tak walory estetyczne samych roślin, jak
też urozmaicony teren lokalizacji. Jednym z ciekawszych przykładów na terenie Polski
jest - nieco dziś zapomniany - projekt Ogrodu Botanicznego dla Uniwersytetu Marii Cu-
rie-Skłodowskiej w Lublinie przygotowany przez Oskara Hansena przy współpracy jego
małżonki - Zofii. Co prawda nie został on zrealizowany w pełni, niemniej jego założenia,
zarówno dotyczące rozwiązań przestrzennych, jak i wyposażenia, a więc rozwiązań funk-
cjonalnych małej architektury, plasują go w kręgu wzorcowych projektów założeń ogro-
dowych późnego modernizmu.
Projekt Ogrodu Botanicznego UMCS Hansenów jest interesujący także przynajmniej
z dwóch innych powodów. Pojawił się on w kluczowym, zwrotnym momencie w historii
1 Odwołuję się tutaj do kategorii stylistycznej modernizmu formalesque, którą wprowadził Bernard SMITH w opraco-
waniu Modenism ś History. A study in twentieth-century art and ideas, London 1998.
2 Longin MAJDECKI, Historia ogrodów. Tom II. Od XVIII wieku do współczesności, Warszawa 2008, s. 456.