DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Kundziņš, Paulis: Einiges über die Dachkonstruktion bei lettischen Volksbauten
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37717#0093
»mieszane« tj. dachy dmuspadome, kryte słomą i brogome, kryte
drzemem (np. po mojnach XVII i XVIII m. iu okresie nieurodzajótu zboża).
Pierujotne szczyty były otmarte (ryc. 39), następnie zasłaniano je pleceniem
słomą; zabijanie tueszło tu użycie iu poi. XIX uj., gdy rozpoiuszechniły
się deski tarte. W budynkach niezbyt długich, np. śtnirnach — »klets«,
stosoinano rótnnież szczyty mieńcoine (ryc. 39) i umacniano je tu po-
zycji pionotnej (ryc. 40), zapuszczając końce łat, tu braku płatini nie sto-
soinanych na Łotmie. Górna osłona cieplna zamsze mystępuje poziomo
ako strop z polepą, niekiedy narnet z pominięciem dachu rułaśchnego
mykopałiska budomli obronnych bezdasznych m Rauma).
Strzecha umocomana jest przy pomocy pomysłomego plecenia do łat
krokrni (ryc. 41), a zapobiega się jej ześłizgimaniu przez użycie krokmi
mycinanych z pni mraz z korzeniem prostopadłym, który daje opór (ryc. 42).
Ten sposób konstrukcji dachu zaczął zanikać iu zmiązku z użyciem koł-
kom dremnianych dla przytrzymania łat, gdy rozpomszechnił się śmider,
2—3 pokolenia rnstecz.
Na szczególną umagę zasługuje sposób zmiązania krokmi m dachu
brogomym (ryc. 43), m ostrzyku, na końcach kalenicy, gdzie pomstaje
niekiedy dymnik otmarty oraz zabezpieczenie szczytomych kramędzi
strzechy od porymania przez rniatr, gdy deski tarte nie były jeszcze roz-
pomszechnione (ryc. 44).
W dachach krytych dranicami hakomate krokmie musiały być mięk,
szych rozmiarom i dopiero m późniejszej dobie degeneracji przyjmują
postać krótkich mstamek (ryc. 39), zmanych ,,kakaża“, który to myraz
zapemne pozostaje m zmiązku z ,,kokoszyną“ poleską.
Ciężka kratomnica, obciążająca pokrycie dranicome, tak niekorzystna
mi sensie odpromadzania opadom (ryc. 45), pochodzi z ęzasóm gospodar-
czego zacofania, które nie dopuszczało doskonalszych rozmiązań tech-
nicznych; ustąpiły też stopniomo dachy dremniane — słomianym (ryc. 46)
zmłaszcza, że administracja krajoma zainteresomana była m ochronie łasóm-
które myniszczano na dobieranie mysokomartościomych pni bezsękomych
na dranice (,,luba“) i ogałacaniem drzem z kory, użymanej do uszczelnia-
nia, a namet jako całkomite pokrycie.
Dachy łotemskie posiadają bryłę zmartą, spokojną, nachylenie połaci
bliskie 45O lub nieco mięcej. Niekiedy m budynkach gospodarczych opa-
dają one nisko ku ziemi, tmorząc otmarte mystamy lub zamknięte schomki
(ryc. 46).
Dekoracja dachom rozmija się na miatrómkach szczytom i dymnikom
oraz koźlinach kalenicomych. Analogii można się dopatrymać m budo-
mnictmie ludom Skandynamii, Finlandii i sąsiadom słomiańskich.
83
drzemem (np. po mojnach XVII i XVIII m. iu okresie nieurodzajótu zboża).
Pierujotne szczyty były otmarte (ryc. 39), następnie zasłaniano je pleceniem
słomą; zabijanie tueszło tu użycie iu poi. XIX uj., gdy rozpoiuszechniły
się deski tarte. W budynkach niezbyt długich, np. śtnirnach — »klets«,
stosoinano rótnnież szczyty mieńcoine (ryc. 39) i umacniano je tu po-
zycji pionotnej (ryc. 40), zapuszczając końce łat, tu braku płatini nie sto-
soinanych na Łotmie. Górna osłona cieplna zamsze mystępuje poziomo
ako strop z polepą, niekiedy narnet z pominięciem dachu rułaśchnego
mykopałiska budomli obronnych bezdasznych m Rauma).
Strzecha umocomana jest przy pomocy pomysłomego plecenia do łat
krokrni (ryc. 41), a zapobiega się jej ześłizgimaniu przez użycie krokmi
mycinanych z pni mraz z korzeniem prostopadłym, który daje opór (ryc. 42).
Ten sposób konstrukcji dachu zaczął zanikać iu zmiązku z użyciem koł-
kom dremnianych dla przytrzymania łat, gdy rozpomszechnił się śmider,
2—3 pokolenia rnstecz.
Na szczególną umagę zasługuje sposób zmiązania krokmi m dachu
brogomym (ryc. 43), m ostrzyku, na końcach kalenicy, gdzie pomstaje
niekiedy dymnik otmarty oraz zabezpieczenie szczytomych kramędzi
strzechy od porymania przez rniatr, gdy deski tarte nie były jeszcze roz-
pomszechnione (ryc. 44).
W dachach krytych dranicami hakomate krokmie musiały być mięk,
szych rozmiarom i dopiero m późniejszej dobie degeneracji przyjmują
postać krótkich mstamek (ryc. 39), zmanych ,,kakaża“, który to myraz
zapemne pozostaje m zmiązku z ,,kokoszyną“ poleską.
Ciężka kratomnica, obciążająca pokrycie dranicome, tak niekorzystna
mi sensie odpromadzania opadom (ryc. 45), pochodzi z ęzasóm gospodar-
czego zacofania, które nie dopuszczało doskonalszych rozmiązań tech-
nicznych; ustąpiły też stopniomo dachy dremniane — słomianym (ryc. 46)
zmłaszcza, że administracja krajoma zainteresomana była m ochronie łasóm-
które myniszczano na dobieranie mysokomartościomych pni bezsękomych
na dranice (,,luba“) i ogałacaniem drzem z kory, użymanej do uszczelnia-
nia, a namet jako całkomite pokrycie.
Dachy łotemskie posiadają bryłę zmartą, spokojną, nachylenie połaci
bliskie 45O lub nieco mięcej. Niekiedy m budynkach gospodarczych opa-
dają one nisko ku ziemi, tmorząc otmarte mystamy lub zamknięte schomki
(ryc. 46).
Dekoracja dachom rozmija się na miatrómkach szczytom i dymnikom
oraz koźlinach kalenicomych. Analogii można się dopatrymać m budo-
mnictmie ludom Skandynamii, Finlandii i sąsiadom słomiańskich.
83