Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (5.1937)

malarstma młoskiego piermszej połomy XIII m., m którym jeszcze żyją
formy romańskie. Formalnego pokremieństma z tą grupą dopatruje się
Okunieiu także ru malomidłach m Żiczy z XIII tu. Oba te style, zależne
od ruzoróru różnego pochodzenia, posiadają charakter kompozycji deko-
racyjny i monumentalny, jakoteż jasny i czysty koloryt oraz sinobodną
i szeroką fakturę malarską. — W malomidłach XIV uj. rozróżnia autor
dmie głórune grupy zabytkom. Piermsza z nich jest stylistycznie i ikono-
graficznie najściślej zmiązana z malarstmem bizantyńskim XII m., od któ-
rego też mprost pochodzi, jak np. Staro Nagoriczino (z r. 1317); charakter
monumentalny jest tu porzucony, zachomana jest jednak antyczna smukłość
i harmonijność postaci, znamienna dla malarstma bizantyńskiego. Kom-
pozycje, jakkolmiek o mniejszych rozmiarach, zapełniają się licznymi figu-
rami, które są m sposób naturalny rozmieszczone m przestrzeni; tylko do
uroczystych przedstamień Chrystusa i Matki Boskiej utrzymuje się stary
pomażny styl. Grupę drugą, pod mzględem tematomym bogatszą i ciekamszą,
ale co do martości malarskich grubszą i pomszedniejszą, stanomią malo-
midła o zacięciu «ludomym», przede mszystkim freski m klasztorze Marka
(Markom manastir pod Skopiem). Nie mniej ich układ dekoracyjny miej-
scami jest niezmykle śmiały i oryginalny. — Klasyfikacja grup zabytko-
mych, aczkolmiek znacznie prostsza, m zasadzie niemiele odbiega od klasy-
fikacji Petkovi c i a, odmienna jest za to charakterystyka cech formalno-
artystycznych i ich ocena. Bardzo cenne jest m. i. zmróceniemtmagi na
realizm panujący m portretach osób mspółczesnych, mystępujący zmłaszcza
m portrecie śm. Samy, piermszego serbskiego arcybiskupa i założyciela
autokefalicznej cerkmi serbskiej, który zachomał się m Mileszemie.
Dzieło O ku n i e m a posiada niemątplimie duże znaczenie jako pod-
budoma pod przyszłe prace nad dziejami średniomiecznego malarstma
serbskiego. Zadaniem prac tych będzie już nie tylko podział zabytkom
na poszczególne grupy oraz ich charakterystyka stylistyczna i ikonogra-
ficzna, lecz odtmorzenie całokształtu dziejom tego malarstma rnraz z
mykryciem jego zmiązkóm z ośrodkami pozaserbskimi oraz ustalenie jego
miejsca m historii malarstma średniomiecznego.
Wojsław Mole (Kraków)

NOWA HISTORIA SZTUKI OBSZARÓW CZECHOSŁOWACJI
Ceskoslovenska Vlastiveda. Dii VIII. Umeni. Praga 1935.
Historia sztuki m Czechach posiada damne tradycje i obszerną litera-
turę, co jest całkiem naturalne, jeżeli się zmaży, jak znaczna była roła,
którą kraj, a zmłaszcza jego stolica odegrały m dziejach sztuki średniomiecz-

353