DOI Heft:
Nr. 3/4
DOI Artikel:Recenzje i sprawozdania
DOI Artikel:Molè, Vojeslav: Recenzje i sprawozdania: Z historii sztuki w Jugosławii, [1]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37717#0364
kraju, leżącego na pograniczu dinóch śmiatom: bizantyńskiego, który dap
mu lupraindzie głóiuną podbudoinę kultury religijnej, państwowej i umy-
słomej, ale nie mógł odgraniczyć go od bliskiego świata kultury zachodniej
panującej po obu stronach Adriatyku. Nie wszystkie zresztą pierwiastki
zachodnie, które w malarstwie tym bezprzecznie istnieją, musiały do Serbii
przenikać wprost z Zachodu; wchłonęło je w siebie do pewnego stopnia już
samo malarstwo bizantyńskie, czego dowodem jest choćby sztuka okresu Pa-
leologów. Byłoby też niesłuszne oceniać średniowieczne malowidła serbskie
jedynie pod kątem widzenia ich właściwości ikonograficznych, jakkolwiek
ważnych i ciekawych. Jak wielkie są ich wartości ściśle artystyczne, tego
najlepszym dowodem są choćby długie szeregi portretów panujących
serbskich, fundatorów klasztorów średniowiecznych, reprodukowane przez
P e t k o v i c i a, a stanowiące swego rodzaju unikat w dziejach malarstwa
średniowiecznego, zwłaszcza bizantyńskiego.
Charakter dzieła Oku nie w a12 jest zupełnie odmienny. Jest to
wprawdzie także album z reprodukcjami, dla autora nie są jednak mia-
rodajne jedynie względy ikonograficzne, lecz w pierwszym rzędzie wła-
ściwości artystyczne. Publikacja ma za cel za pomocą pierwszorzędnych,
rzeczywiście udanych reprodukcji wydobycie i uzmysłowienie istotnych
walorów malarskich zabytków średniowiecznego malarstwa serbskiego,
na które zwracają uwagę krótkie teksty wstępne. Dzieło niestety, z po-
wodu trudności wydawniczych, nie zostało ukończone i urwało się na
czwartym zeszycie, nie mniej jednak już to, co zostało opublikowane,
stanowi doskonały wybór głównych, najbardziej charakterystycznych przy-
kładów tego malarstwa i jego kierunkowi od XIII do XV w. Przykłady te
ilustrujące czasem całą kompozycję, gdzie indziej tylko jej fragmenty,
zwłaszcza na dobrych tablicach barwnych, są najlepszą lekcją poglądową
o stylu średniowiecznego malarstwa serbskiego. W grupie malowideł z
klasztorem Mileszewym na czele (ufundowanym przez króla Władysława
1236 r.). które wzorują się na mozaikach, bezsprzeczny jest wpływ mozaik
bizantyńskich z VI do VIII w., gdy tymczasem w grupie drugiej, również
z XIII w. (Sopoczani, a także część malowideł w Mileszewie) panuje styl,
dla którego charakterystyczne są duże, ciężkie i nieco niezgrabne figury
ze zgarbionymi plecami, dużymi rękami i stopami oraz szaty o szerokich,
ciężkich i sztywnych fałdach; styl ten osiąga miejscami głęboką ekspresję
życia uczuciowego. Widoczny jest w nim do pewnego stopnia wpływ
12) N. O k u n e v, Monumenta artis serbicae. 1—IV. Zagrzeb — Praga (zesz. 1)
Praga 1928 — 1932. W każdym zeszycie po 12 tablic śiniatlodruku i po jednej barumej oraz
krótkie teksty tustępne 111 języku francuskim, niemieckim, rosyjskim i czeskim.
35 2
mu lupraindzie głóiuną podbudoinę kultury religijnej, państwowej i umy-
słomej, ale nie mógł odgraniczyć go od bliskiego świata kultury zachodniej
panującej po obu stronach Adriatyku. Nie wszystkie zresztą pierwiastki
zachodnie, które w malarstwie tym bezprzecznie istnieją, musiały do Serbii
przenikać wprost z Zachodu; wchłonęło je w siebie do pewnego stopnia już
samo malarstwo bizantyńskie, czego dowodem jest choćby sztuka okresu Pa-
leologów. Byłoby też niesłuszne oceniać średniowieczne malowidła serbskie
jedynie pod kątem widzenia ich właściwości ikonograficznych, jakkolwiek
ważnych i ciekawych. Jak wielkie są ich wartości ściśle artystyczne, tego
najlepszym dowodem są choćby długie szeregi portretów panujących
serbskich, fundatorów klasztorów średniowiecznych, reprodukowane przez
P e t k o v i c i a, a stanowiące swego rodzaju unikat w dziejach malarstwa
średniowiecznego, zwłaszcza bizantyńskiego.
Charakter dzieła Oku nie w a12 jest zupełnie odmienny. Jest to
wprawdzie także album z reprodukcjami, dla autora nie są jednak mia-
rodajne jedynie względy ikonograficzne, lecz w pierwszym rzędzie wła-
ściwości artystyczne. Publikacja ma za cel za pomocą pierwszorzędnych,
rzeczywiście udanych reprodukcji wydobycie i uzmysłowienie istotnych
walorów malarskich zabytków średniowiecznego malarstwa serbskiego,
na które zwracają uwagę krótkie teksty wstępne. Dzieło niestety, z po-
wodu trudności wydawniczych, nie zostało ukończone i urwało się na
czwartym zeszycie, nie mniej jednak już to, co zostało opublikowane,
stanowi doskonały wybór głównych, najbardziej charakterystycznych przy-
kładów tego malarstwa i jego kierunkowi od XIII do XV w. Przykłady te
ilustrujące czasem całą kompozycję, gdzie indziej tylko jej fragmenty,
zwłaszcza na dobrych tablicach barwnych, są najlepszą lekcją poglądową
o stylu średniowiecznego malarstwa serbskiego. W grupie malowideł z
klasztorem Mileszewym na czele (ufundowanym przez króla Władysława
1236 r.). które wzorują się na mozaikach, bezsprzeczny jest wpływ mozaik
bizantyńskich z VI do VIII w., gdy tymczasem w grupie drugiej, również
z XIII w. (Sopoczani, a także część malowideł w Mileszewie) panuje styl,
dla którego charakterystyczne są duże, ciężkie i nieco niezgrabne figury
ze zgarbionymi plecami, dużymi rękami i stopami oraz szaty o szerokich,
ciężkich i sztywnych fałdach; styl ten osiąga miejscami głęboką ekspresję
życia uczuciowego. Widoczny jest w nim do pewnego stopnia wpływ
12) N. O k u n e v, Monumenta artis serbicae. 1—IV. Zagrzeb — Praga (zesz. 1)
Praga 1928 — 1932. W każdym zeszycie po 12 tablic śiniatlodruku i po jednej barumej oraz
krótkie teksty tustępne 111 języku francuskim, niemieckim, rosyjskim i czeskim.
35 2