DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Sinko-Popielowa, Krystyna: Hans Dürer i Cebes Wawelski
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37717#0168
dóiu ludzkich na niebezpiecznej
drodze życia, wiodącej do cnoty.
Motyw zaczerpnięty z greckiej
opowieści Cebesa, ale jakże zna-
mienny dla Niemiec, gdzie nawet
w odniesieniu do sztuki należy
odrzucić określenie »renesanso-
wej«, a zastąpić je nazwą »sztu-
ka Reformacji«, »Reformations-
kunst« !). Wyzwolony z średnio-
wiecznych formułek człowiek na
północ od Ałp szukał prawdy
przez religię i cnotę, a temat
Cebesowy wydawał mu się tak
chrześćjański, że nie wahał się
go użyć Holbein, jako bordiury
Pisma Świętego... Reformacja
walczyła o królestwo Boże prze-
de wszystkim budującym sło-
wem. Jest to typowy objaw, że
gdy w Rzymie powstawało »kon-
kretne dzieło«, kościół św. Piotra,
w Niemczech «trzepotało na
wietrze parę kartek przybitych
do drzwi kościoła, na których Marcin Luter wypisał swoje tezy» (1517) 2).
To też dydaktyczna historia o niebezpieczeństwach, wypływających tak
z ułudnej «Falsa Disciplina», jak z używania rozkoszy życia, mogła się
zakorzenić tylko w Niemczech, choć treść rozpowszechniła się głównie
przez łaciński przekład Odaxiusa, wydany w Bolonii w r. 1497 3). Oży-
wienie kultu Cebesa w Niemczech łączy się przede wszystkim ściśle właśnie
z bezpośrednim otoczeniem młodego Hansa Diirera, z niemieckim przy-
kładem norymberczyka, Wdibalda Pirckheimera, zażyłego przyjaciela Al-
brechta Diirera 4), opiekuna małoletniego Hansa w czasie jego włoskiej
t) R. West: Der Stil im Wandel der Jahrhunderte. Berlin 1934, str. 158.
2) R. West, j uj., str. 204.
3) O mydaniu Tabula Cebetis pisali obszerniej: F. S u s e ni i h 1: Gesch. der Griech. Lite-
ratur in der Ąleksander-Zeit, I, 1891, 25, urn. 66; H. A r n i m: Pauly-Wissowa Realenzyklopedie,
21 Halbband, 1921, str. 102—105; Fabrieius - H a r 1 e s s: Ribliotheca Graeca II, str. 702.
4) Por. K. Borinski, Die Antike in Poetik und Runsttheorie I, Leipzig 1914, str. ^84,
uujaga 6.
drodze życia, wiodącej do cnoty.
Motyw zaczerpnięty z greckiej
opowieści Cebesa, ale jakże zna-
mienny dla Niemiec, gdzie nawet
w odniesieniu do sztuki należy
odrzucić określenie »renesanso-
wej«, a zastąpić je nazwą »sztu-
ka Reformacji«, »Reformations-
kunst« !). Wyzwolony z średnio-
wiecznych formułek człowiek na
północ od Ałp szukał prawdy
przez religię i cnotę, a temat
Cebesowy wydawał mu się tak
chrześćjański, że nie wahał się
go użyć Holbein, jako bordiury
Pisma Świętego... Reformacja
walczyła o królestwo Boże prze-
de wszystkim budującym sło-
wem. Jest to typowy objaw, że
gdy w Rzymie powstawało »kon-
kretne dzieło«, kościół św. Piotra,
w Niemczech «trzepotało na
wietrze parę kartek przybitych
do drzwi kościoła, na których Marcin Luter wypisał swoje tezy» (1517) 2).
To też dydaktyczna historia o niebezpieczeństwach, wypływających tak
z ułudnej «Falsa Disciplina», jak z używania rozkoszy życia, mogła się
zakorzenić tylko w Niemczech, choć treść rozpowszechniła się głównie
przez łaciński przekład Odaxiusa, wydany w Bolonii w r. 1497 3). Oży-
wienie kultu Cebesa w Niemczech łączy się przede wszystkim ściśle właśnie
z bezpośrednim otoczeniem młodego Hansa Diirera, z niemieckim przy-
kładem norymberczyka, Wdibalda Pirckheimera, zażyłego przyjaciela Al-
brechta Diirera 4), opiekuna małoletniego Hansa w czasie jego włoskiej
t) R. West: Der Stil im Wandel der Jahrhunderte. Berlin 1934, str. 158.
2) R. West, j uj., str. 204.
3) O mydaniu Tabula Cebetis pisali obszerniej: F. S u s e ni i h 1: Gesch. der Griech. Lite-
ratur in der Ąleksander-Zeit, I, 1891, 25, urn. 66; H. A r n i m: Pauly-Wissowa Realenzyklopedie,
21 Halbband, 1921, str. 102—105; Fabrieius - H a r 1 e s s: Ribliotheca Graeca II, str. 702.
4) Por. K. Borinski, Die Antike in Poetik und Runsttheorie I, Leipzig 1914, str. ^84,
uujaga 6.