Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (5.1937)

Ryc. 134. Korotycze, poru. Stolin. Młyn modny A. Krikuna.

obecnie opuszczony folusz z Korotycz są unikatami nainet na Polesiu,
tym kraju kulturoinych reliktom.
Stary, podobno osiemdziesięcioletni kierat Daniela Korotycza (Ryc. 132)
jest mierną ilustracją opisymanego przez Glogera «deptaka» użymanego dam-
niej «me mszystkich folmarkach, nie posiadających młynom modnych
ani mietrznych» 1). Jego częścią głómną jest potężny, skośnie ustamiony
mał dremniany. Na promienistej konstrukcji z kantómek zmiązanych sy-
stemem koncentrycznych obręczy z krążyn, osadzono na małe pochyłą
okrągłą tarczę z desek, stanomiącą młaścimy deptak (Ryc. 133). Na po-
chylnię mchodzą konie lub moły i ciężarem siuym nadają ruch obrotomy
deptakomi i koronie trybomej osadzonej na jego spodniej stronie. Koro-
na ta zazębia się z trybem mału poziomego, zamieniając ruch posumisty
tarczy deptaka na obrotomy mału poziomego i osadzonego na nim zę-
batego koła napędomego. Koło napędome sprzęgnięte jest z małymi try-
bami transmisyjnymi młockarni, sieczkarni i mialni. Poniemaż jednocześ-
nie minien pracomać tylko jeden z nich, pozostałe unieruchamia się przez
mybicie drążkom szczebli zazębiających się z kołem napędomym.
Kierat Ignacego Werenicza (Ryc. 131) jest odmianą od opisanego zna-
cznie nomszą i z małymi zmianami spotykaną jeszcze często na całym
Polesiu środkomym. Zarzucono tu koncepcję pochyłej osi, zużymającej
tak miele energii na pokonymanie oporom mynikłych ze skośnego ustaiuie-
nia mału. Wał stoi pionomo, tarcie jego o podstamę zmniejsza żelazny
trzpień, a horyzonatalnie osadzone koło mieńczy korona zębata, napę-
dzająca tryb mału poziomego.
t) Z. Gloger. Op. cit, str. 207.

212