Bracci, Domenico Agostino: Commentaria de antiquis scalptoribus: qui sua nomina inciderunt in gemmis et cammeis cum pluribus monumentis antiquitatis ineditis, statuis, anaglyphis, gemmis (Band 1) (Florenz, 1784)

S.V*.

$

*'



24 COMMENTAVA DE ANT1QUIS SCALPTORIjBUS

V.

SI ITl/S P O M P E I u s

AGATHANGELI OPUS,

Carneolae incifum. (t)
APUD DUCISSAM DE MUGNANO LIGNEVILLE.

LJthoglaphorttm complures, lìcet ignoro quomoào a Plinio, aliifque veteribus indi&i, magno tamen
fuis temporibus in pretto habìti flint ob artis operumque àignitatem, quam deprehendimus ex
pauculis eoram operibus, quae veluti ex naufragio fervata funt. Inter hos procul dubio
fiterimt Apolìonìus, Cneius, Hyllus, Agathangelus ec. celeberrimi Diqfcoridis aemulatores, nec fona fé
longo itti intervallo proximi. Agathangelum praecipue eximium Artificem Augufti vixiffe aevo affirmare
non dubitaverim, tum ipfa operis infpeBapulchritudine, & fubtili artificio, tum minutiffimis lìterulis in
extremitate confuetis dijlincla punBis nomen indieantibus fuum ; in tttroque Diofcoridei opificii diligentiam
aemulatws eft.

Non infrequens eft apud Antiquos Agathangeli nomen, & quamvis complures laudatijftmi viri
contra fentiant, tamen exiftimo meam opinionem tantis innixam ejfe rationum momentis, ut ver eri non
debeam ab eoruvi judicio difeedere. Quos inter dar. Ridolphinus Venuti (2), qui eam primus publici juris
fecit, nil ambigit de operis pulchritudine, atque antiquitate, & queni defignet affirmare non audet ;
quin immo additas recentiori manti l'iteras ftifpicatur, novumque nomen arbitrio confi&um, quod tota
Antìquitas ignorava, eo quod ncque apud Plinium, aliofque Scrìptores, neque in veteribus monumentis
ullum pene eiufdem nominis veftigium reperiatur.

Hifce gravijfimìs viris adjicitur Abbas Whikelmann{f), qui audaBer abfquè itilo fundamento Magni
Cneii Pompeii caput in hac gemma exprefum repraefentari affirmavit, atque Agathangeli nomen tali
modo infcriptum AYA&ANTEAOT fcrupulmn menti ingejfit, dum inquit, On y lit le nom du Graveur
AFA0ANrEAQT, qui devroit etre ecrit ArAeAITEAOT, le N fé changeant en T devant un au-
tre r (4); mais on sVft difpenfe' quelquefois d'obferver certe Euphonie. Levis fortajfe & inutilis
eruditis viris videri poteft animadverfio haec ; omnes enim qui antiquìtatis rudimenta noritnt, apud anti-
quos frequentijjimas ejfe mutationes has feiunt, ut infinita monumenta tejìantur.

Ac

(1) Wìnkeltnann in libro ce. Dcfcription des Pierre s Gra-
vées du Feti Barati de Stofcb pag. 437. inquit. La pierre
eft une Cornaline mais qui par fa tranfparence, & par
fon feu paroit prefque un Rubis. Elle étoit montée dans un
Anneau d'or qui pefoit une once , & non obftant fa beauté
on y avoit mis la feuille ( qui etoit d'or pur ) corame les An-
ciens la mettoint à plufieurs pierres, temoin Pline qui dit
( lib. 37. cap. 42. feilieet lib. 37. cap. 9. pag. 334. )
Funda iticludutiturperfpicuae . Caeteris fahjieitur auricbalcum.
On avoit trouvé cet anneau les années paflees dans un tom-
beau hors de Rome , & après la mort de Sabbatini qui en
etoit le poflefleur la pierre fut vendile 100. Ecus Romains.

( 2) Gemma , quam per errorem Acbati Sardonycbi fcal-
ptam afferit in Uè. colteci, antìq. Rota. tab. 68. pag. 48.
Carneolae, ut ego ipfe Neapoli vidi, imprejfa efl. Gemmae ,
inquit, pretium mirum in moderni augeretur, fi quid certi
ftatui poffet, tum de imagine quam praefefert, tum de
ipfo fcalptore. Affirmare non audeam cum quibufdam in
illa nobis Sexti Pompeii effigies proponi, quae in pluribus

marmoribus , & numifmatibus exibetur ; Ita pariter neque
apud Plinium , & lunium, aliofque fcriptores, qui vete-
rani artificum nomina literis tranfmiferunt, neque in to-
ta ni fallor antiquitate ArAQANTEAOr nomen reperitur.
Quare non defunt, qui additas recentiori manu literas fu-
fpicantur, operi reipfa non dubiae antiquìtatis . At in prae-
fentiarum quìdquam de hoc affirmare noftri muneris effe
non cenfeo . Cui fententiae confultijjìmus totius antiquìtatis
Commend. Francifeus Vettori in fua elegcintijpma Vijjertationc
Glyptograpbica pag. 5. affimi tur .

(3) toc. cit. pag. 437. in libro Storia dell' Arti voi. 2.
pag. 21. ita non bene fibi conftans judicat. Agatangelo Gre-
co artifta incife la tefta di Sefto Pompeo. Inde pag. 254.
inquit. Altro incifor di gemme a quelli tempi fu Agatan-
gelo, il cui nome trovafi intagliato fu una corniola bel-
liffima rapprefentante Pompeo Magno. Danio pag. 2 53.
batic gemmam , Sextum Pompeium rapraefeutare credìdìt.

(4) L. cit. inquit in Notis conf. Henr. Stepb. Paralip-
Grani, pag. 7. 8. & index ad Gntt. Infir. Ut. N.

Or

0»

\iì»

fa* '

'

lo

finiofi!^1
arerei U
cnto in «

,'fflune appre
..nodi dive;
,-omenti, che
iriffimo Abati
1 bellezza, e
pprefentato ; a
• nome a cai
. ipprelìò Plin
-quelli cclei
=nin fondami
^falseggiando pe





mentre dice.-

mi



Le:

?tjn

Nli che fiu

fu ' i.



« A

JSJ*

*f<

% ^

«e,



•-LS.

im,

\>i>A



*H

'"< *

,«.