DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12705#0011
AD LECTOREM.
rio,& cun&is mortalium rcbusprcrciputim praft-drerelicitatcm. £qltidem,firemotascb vetu-
ftatem hiftoriasexlitteraru monumentisrepeterelibeat, quaplurimisargumcmis Rclig onrs
immutationcmRebufp. pernicjoriirinUmfuifleconftabit.(^amfloixnsoljmnobUi'T;mucri-
entisimperiumfucrit,nemohiftoriarupeHtUsignorat. Vcrumfunefta Arriancrum faci e ; 6
modo omnia in eoperturbauit, fed& ijstandem oriehtem cxagitauitfurorib.vtimpui filmi
Mahumetisfuporftitionem fufciperet: Eius facTtionis foboles Donatiftaru & Circumccili01
furores,tataimmanitatefacras atq;ciuiles in Africa legesc6taminarunt, vt omnis ex co regno
Iuftitia atq'; Religio exularit.Ita quide, vt vaftitatis atq; comunis calamitatis,ctiam illi ipff^qui
Donatiftarumpartiuerant,perta-fi,nihilaliud,quam'Iegitimaaliquacollatione habna,rcligi-
onis vnitatem,optarent: Afferente D. Auguft.lib.poft collationem cu Donatiftis habita.Quam
deploratam Politiam mutati oncm,feditiofa Huflitarum fafti o, Duce Ioan.Zifchajin Eoiemia
i-nuexerit,quantis virib. in paterna vifcera arma conuerterit, Aencas Syluius Boiemicoehifto-
riae fcriptor, Albertus Kratzius paflim in fua V Vandalialib.io.n.i2.Nauclerus,Bernardus.Lutz-
cnburgus,Sebaft.Franc.AlfolfusaCaftro:GabrielPrateolus,&poftremoIoan.Dubrauius,com
mentarijs admiratione dignis,c6memorailt. Taceonuncde maxima & horrenda calamitatc,
quam ex alterata Religione noftrae Germaniac, deinde florentifllmat Galliae,ac dcmiim Belgice;
Politia pcrcepit. Illud,coronidis falte loco,adijciam.Cum vere Religionis profeflio,non alibi,
quam in vera Chrifti inueniatur EcUefia: Haec aut in politica contineatur Rep.Itaq; queadmo-
dumlmperij & Politiaeamplitudo, plurimumadReligionisChriftianae propagationem adiu-
inenti cofert,ita quaffata & veralabefa&ata Religione, Impcrij & Politia; quoq; ftatus concu-
tiatur,neccffe eft. Itaq5 Chriftiani veteres, locum Pauli ad Theffalon. de Apoftafia,ita intcrpre-
tabantur,& de Antichrifto ficloquifolebant,vtexiftimarent,imminenteReligioni& Ecclefi^
per Antichrifturuinam,nonfineextremaRomani Imperijcalamitate &diffolutioneinftjnii
pofle.Itaq; cu Imperij & Ecclcfia; candem efle falutem, parem quoq; pcrnicie exiftimarentjpio
tranquillo Rom.Imperij ftatu,Deum prccari folcbant,in cuius incolumitate iuclufam effe f cie
barit,felicitate Ecclefiae. CuiUs fimiliter fidem,pietatem,religionem, ardentiflimis Deo precib.
committcban.t,vtputa,cuiu5 falusatq;felicitas,Imperij & Politiaequoq;incolomitatem defcn-
dat.Hinc in Teftamento Vcteri,cum per Prophetas fuos Deus Ifraelitarum Regi impio A chab,
fcelerum fuOrum caufa,Rcgni & Familiae vniuerfae cxitium praenunciaret, Religionis,vera:c|ue
pietatis,&optimoamiProphetarumcontcmptum/iuftiflimofuoiudicio,in eiusrcgni Pcihia
pCrmifitirripcre,cum nimirum,vcniam fpirituinequam conccderet,vt dcdrina fycera: religi-
onisfupprefla,mendacium pro veritatc,omneseiusregni Prophetaedocerent. Quam quidem.
docf rinam,fummaRegis atq; regine calamitas,& extremum Politiae exitium eft fubfequutum.
Id Achior coram Holopherneconfiderans, necontra Iudaica gcntemquid temere moliatur,
monet,quam diu viri Dei cultum, hoc eft, intcgram apud eosreligionem vigere cognofceret,
nequc enim aliquem huic pOpulo vnqua infultarc potuiffe, nifi,quando fprera religione,a cul-
tuDominiDeifui receflificnt. Haec, etfifortaffeprorationehuiusloci,prolixiora,&topogra-
phicis vrbium opidorumq; defcriptionibus,rcmotiora cffe videantur, paucis tamen prxmitte-
daeffeputauimus,quidnampotiffimum vrbes& oppida, quorum hoc operedefcriptiones,&
topographicas exhibemus piduras,florenti in ftatuconferuare, quid feditiones etiam in ijs ple-
ruq; ciere,& Politias quam optime conftitutas,inuertere putemus.Nunc,vt finem tandem prx-
fationiimponamus : Ad ipfas vrbium enarrationes quodattinet.Etfiinijsmemultaomiliffe
c.oncedam,qua; vero de ijfdem elogio fcribi, & tuto etiapublica efle poterant, quis enim in tan-
ta hiftoriarum turba,non per ignoratiam multa omittat, quod ctiam,quadb,volumen,omnia,
qua:defingulisvrbibus,inpublicalktcrarummunumenta refcrripoffent,capiet ? Tamcn,pro
paginarum eapacitate,ea,quae vel ipfi ex hiftoricorum fcriptis eruimus,vel familiaribus,ab ami
cisnoftris epiftolisaccepimus,candideanobisprolatafatcmur. Quod fiautem curiofuli,om-
nia enodatrus perfcrutari,&fingula inueftigare cupiant,concedaturipfis idpraeftare,quod ma-
gnificum eft, & laboriofi,egrcgiique viri gloriam confequi.
Erunt etiam aliqui,quifortafleplures vrbium icones defiderabut,quotus enim quifq; eft,qui
non,vifo hoclibro,ftatimfuce patrixdefcriptioneatq- picfuraminquirat: MuIti,iuncT;o vtroq;
vrbiutomo,inuenient,aliquietiafortaffe defiderabunt. At ea,qucheicn6habentur,non funt,
dut negligentiarioftra,aut fumptus euitandigratia,omifla. Sed,quia cmptori etia,pro virili no-
ftracofulere voluimus,ne in immenfum maioris operis pretitiexcrcfcerct, totius vniuerfi vr-
bes libris,fi no alia de caufa,faltem pretij mediocritate laudatis, proponere vifum fuit. Qiii aute
patriam iuaomiflam iniquius tolerat,cum maiorcm in modu rogo,vt cius commotus amore,
eamadnosdepidamtranfmittat, &artificiofaHogenbergijmanu,cuhonorificanominisfui
mentione Celari curabimus,& vel huic,vel priori tomo,prout voIct,irifercmus,vcl in tertij for-
taflceditionf,referuabimus.Reliquum nunceft, vtbeneuolum rogemuslcctorem, quo benc
fcliciterq;Valens,opcri & inftitutonoftro, bcnefaucat. Ex Mufrolo iioftro Agrippincnfi,
Amiopartaefalutis M.D.LXXV. (55)
rio,& cun&is mortalium rcbusprcrciputim praft-drerelicitatcm. £qltidem,firemotascb vetu-
ftatem hiftoriasexlitteraru monumentisrepeterelibeat, quaplurimisargumcmis Rclig onrs
immutationcmRebufp. pernicjoriirinUmfuifleconftabit.(^amfloixnsoljmnobUi'T;mucri-
entisimperiumfucrit,nemohiftoriarupeHtUsignorat. Vcrumfunefta Arriancrum faci e ; 6
modo omnia in eoperturbauit, fed& ijstandem oriehtem cxagitauitfurorib.vtimpui filmi
Mahumetisfuporftitionem fufciperet: Eius facTtionis foboles Donatiftaru & Circumccili01
furores,tataimmanitatefacras atq;ciuiles in Africa legesc6taminarunt, vt omnis ex co regno
Iuftitia atq'; Religio exularit.Ita quide, vt vaftitatis atq; comunis calamitatis,ctiam illi ipff^qui
Donatiftarumpartiuerant,perta-fi,nihilaliud,quam'Iegitimaaliquacollatione habna,rcligi-
onis vnitatem,optarent: Afferente D. Auguft.lib.poft collationem cu Donatiftis habita.Quam
deploratam Politiam mutati oncm,feditiofa Huflitarum fafti o, Duce Ioan.Zifchajin Eoiemia
i-nuexerit,quantis virib. in paterna vifcera arma conuerterit, Aencas Syluius Boiemicoehifto-
riae fcriptor, Albertus Kratzius paflim in fua V Vandalialib.io.n.i2.Nauclerus,Bernardus.Lutz-
cnburgus,Sebaft.Franc.AlfolfusaCaftro:GabrielPrateolus,&poftremoIoan.Dubrauius,com
mentarijs admiratione dignis,c6memorailt. Taceonuncde maxima & horrenda calamitatc,
quam ex alterata Religione noftrae Germaniac, deinde florentifllmat Galliae,ac dcmiim Belgice;
Politia pcrcepit. Illud,coronidis falte loco,adijciam.Cum vere Religionis profeflio,non alibi,
quam in vera Chrifti inueniatur EcUefia: Haec aut in politica contineatur Rep.Itaq; queadmo-
dumlmperij & Politiaeamplitudo, plurimumadReligionisChriftianae propagationem adiu-
inenti cofert,ita quaffata & veralabefa&ata Religione, Impcrij & Politia; quoq; ftatus concu-
tiatur,neccffe eft. Itaq5 Chriftiani veteres, locum Pauli ad Theffalon. de Apoftafia,ita intcrpre-
tabantur,& de Antichrifto ficloquifolebant,vtexiftimarent,imminenteReligioni& Ecclefi^
per Antichrifturuinam,nonfineextremaRomani Imperijcalamitate &diffolutioneinftjnii
pofle.Itaq; cu Imperij & Ecclcfia; candem efle falutem, parem quoq; pcrnicie exiftimarentjpio
tranquillo Rom.Imperij ftatu,Deum prccari folcbant,in cuius incolumitate iuclufam effe f cie
barit,felicitate Ecclefiae. CuiUs fimiliter fidem,pietatem,religionem, ardentiflimis Deo precib.
committcban.t,vtputa,cuiu5 falusatq;felicitas,Imperij & Politiaequoq;incolomitatem defcn-
dat.Hinc in Teftamento Vcteri,cum per Prophetas fuos Deus Ifraelitarum Regi impio A chab,
fcelerum fuOrum caufa,Rcgni & Familiae vniuerfae cxitium praenunciaret, Religionis,vera:c|ue
pietatis,&optimoamiProphetarumcontcmptum/iuftiflimofuoiudicio,in eiusrcgni Pcihia
pCrmifitirripcre,cum nimirum,vcniam fpirituinequam conccderet,vt dcdrina fycera: religi-
onisfupprefla,mendacium pro veritatc,omneseiusregni Prophetaedocerent. Quam quidem.
docf rinam,fummaRegis atq; regine calamitas,& extremum Politiae exitium eft fubfequutum.
Id Achior coram Holopherneconfiderans, necontra Iudaica gcntemquid temere moliatur,
monet,quam diu viri Dei cultum, hoc eft, intcgram apud eosreligionem vigere cognofceret,
nequc enim aliquem huic pOpulo vnqua infultarc potuiffe, nifi,quando fprera religione,a cul-
tuDominiDeifui receflificnt. Haec, etfifortaffeprorationehuiusloci,prolixiora,&topogra-
phicis vrbium opidorumq; defcriptionibus,rcmotiora cffe videantur, paucis tamen prxmitte-
daeffeputauimus,quidnampotiffimum vrbes& oppida, quorum hoc operedefcriptiones,&
topographicas exhibemus piduras,florenti in ftatuconferuare, quid feditiones etiam in ijs ple-
ruq; ciere,& Politias quam optime conftitutas,inuertere putemus.Nunc,vt finem tandem prx-
fationiimponamus : Ad ipfas vrbium enarrationes quodattinet.Etfiinijsmemultaomiliffe
c.oncedam,qua; vero de ijfdem elogio fcribi, & tuto etiapublica efle poterant, quis enim in tan-
ta hiftoriarum turba,non per ignoratiam multa omittat, quod ctiam,quadb,volumen,omnia,
qua:defingulisvrbibus,inpublicalktcrarummunumenta refcrripoffent,capiet ? Tamcn,pro
paginarum eapacitate,ea,quae vel ipfi ex hiftoricorum fcriptis eruimus,vel familiaribus,ab ami
cisnoftris epiftolisaccepimus,candideanobisprolatafatcmur. Quod fiautem curiofuli,om-
nia enodatrus perfcrutari,&fingula inueftigare cupiant,concedaturipfis idpraeftare,quod ma-
gnificum eft, & laboriofi,egrcgiique viri gloriam confequi.
Erunt etiam aliqui,quifortafleplures vrbium icones defiderabut,quotus enim quifq; eft,qui
non,vifo hoclibro,ftatimfuce patrixdefcriptioneatq- picfuraminquirat: MuIti,iuncT;o vtroq;
vrbiutomo,inuenient,aliquietiafortaffe defiderabunt. At ea,qucheicn6habentur,non funt,
dut negligentiarioftra,aut fumptus euitandigratia,omifla. Sed,quia cmptori etia,pro virili no-
ftracofulere voluimus,ne in immenfum maioris operis pretitiexcrcfcerct, totius vniuerfi vr-
bes libris,fi no alia de caufa,faltem pretij mediocritate laudatis, proponere vifum fuit. Qiii aute
patriam iuaomiflam iniquius tolerat,cum maiorcm in modu rogo,vt cius commotus amore,
eamadnosdepidamtranfmittat, &artificiofaHogenbergijmanu,cuhonorificanominisfui
mentione Celari curabimus,& vel huic,vel priori tomo,prout voIct,irifercmus,vcl in tertij for-
taflceditionf,referuabimus.Reliquum nunceft, vtbeneuolum rogemuslcctorem, quo benc
fcliciterq;Valens,opcri & inftitutonoftro, bcnefaucat. Ex Mufrolo iioftro Agrippincnfi,
Amiopartaefalutis M.D.LXXV. (55)