DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12705#0053
VESONTIO BESANSON*
ESONTIO, magnifica& celebritatelonge' maximn pr£eftans,Sequanorum,in CelticaGallia,vrbs,vtinaturas
beneficio,ita ad hoftilespropulfandos infukus,Dubis ambitu,& validiflimis Cjdificiorum propugnaculis pro
be munita,nunc Burgundie; comitatu circumfepta,ciuitas eft imperialis,& Merropolitica,nome' rctinens,mu-
tataliteraV. inB.vtRomanis,&Vafconibuspronunciandimoseft.Decuiuscriginc, obinfignemantiquita-
tem,nihilferecertipublicainfcriptarelatum inuenitur.Ligurinusprqcelleiispoeta,qui vitam&res^Friderico
Imperatore geftas, cognomento Barbaroffa, confcripfit, hunc in modum de Vefontione loquitur.
Has iibi Metropolis, & primi nomints vrbes Claudit Arelatum, varijs obnoxia venth.
Chrjfopolimplacidam, Lugdunumjiue Viennam Chryjbpolim Dubius, reliquasperlabituramnis
Qufjj tuosJpumante mari Prouinciafines Maximits Allobrogum R hodanus dominator aquarum.
Quam verd ob caufam Ligurinus Chryfbpolim eam nuncuper,GilbertusNepos Cs ignorarefatetur, nifi forte,morepoetico, incre-
dibilivicinitemtorijfelicitate.&perc^ etenim,&vi-
niferiscincta montibus,pifcibus & delicatiflimorumfrucftuumafrluen tia,diues,tanta etia frumentorumvbertatepra:ftat,vtquem-
admodum vniuerfx Italix Sicilia:ita totius Burgundix granarium.femper fit habita. Situm habet etiam hoc tempore, qualem Cx-
farjinComment.lib.fxlefcripfit.Vefontioinquit.maximumSequanorumoppidumjiiaturalocificmunitum^vtmagnam^ad ducea
dumbellumjdaretfacultatem^proptereajquodAlduabisjVtcircinocircumduclum^penctotumoppidumcingit, reliquum fpatiu,
quod non amplius D C. qua flumenintermittit, mons continet ,magna altkudinc. Ita, vtradices eius montis, ex vtraqueparte ripse
fluminisjcontingant: hunc murus circundatus, arcem erHcit,& cum oppido coniungit. Hxc Iulius Cxfar. Nunc vero Dubis fluuius.
Vefontionem, magnaexparteinterfecat.Dubius, fiueDubisnuncdicitur. Veteribus Alduafdufius, quibufdam etiam Alduabis,
Gallice le Dux, oriens circa montem Iuram, SequanosabHeluetijs diuidens, lapfuiquepercomitatumBurgundix,montem Belli-
cardumjnfulam, acClareuallem caftella perluit,&pofteaquamByfontinamhancvrbeminterfecat, dehinc Dolamoppid. prxter-
fluens, cirea Veredunum caftrum, non longe aCabellonenfi vrbe, Arari fluuio, cui nunc Saona, nomen eft, mifcetur, ad Sequanos
prorfuspertinens. Mirandum autem in modum vrbemhanc Vefontinam veneranda commendatantiquitas, qux a Iulio Cxfare,
obbellicofam gentisfortitudinem, &fummumlibertatisftudium,cultafemper,&obferuatafuit. Tantasfiquidem fuoxuoVe-
fontinorum viresfuiffecommemorat, vtPrincipes etiam Alemanos ftipendiarioshabuerint, atq;aded. Athenienfes vectigales effe-
cerint, & obfides dare coegerinf.Tuncetiam,cumOrgetorix,apudHeluetioslongenobiliflimus&ditiflimus,regnicupiditatein-
duetus, nobilitatisconiurationefac~ta,fuisperfuafiffet, vtdefinibus fuis, cum omnibuscopijsexirent, perfacile fore, cum virtute
omnibuspra:ftarent,totiusGalli£eimperiopotiri.itaq; conftituitca,qujeadproficifcendumpertinerent, comparare, iumentorum
&carrorum, quam maximum numerum coemere, fementes permagnasfacere, vtin itinere copiafrumentifuppeteret, cum proxi-
mis ciuitatibuspacem &amicitiam confirmare, ad eas res conficiendas, Orgetorix deligitur, is fibilegationem, ad ciuitates fufce-
pit, ineoitinereperfuadetCaftico, CatamantaledisfilioScquano,cuiuspaterregnuminSequanis, multosannosobtinuerat, &a
S.P. QJR. amicusadpellatus erat, vtregnuminciuitate fua Vefontinaoccuparet, quodpaterantehabuerat, itemqueDumnorigi
Acduo,fratri Diuitiaci, quieotemporeprincipatuminciuitateluaobtinebat, acmaximeplebiacceptuserat, vtidemconaretur,
perfuadet, ciquefiliamfuamin matrimoniumdat,perfacilcfacluelIe, illisprobat,conatapcrficere,propterea,quodipfefuxciuita-
tis imperium obtenturus effetmon effe dubium, quin totius Gallix plurimum Heluetij poffent, fe fuis copijs, fuocj; exercitu,illis re-
gnaconciliaturumconfirmat. CxterumcumOrgetorigisdetegerenturconatus, dequeeofumptum effetlupplicium, fceduscum,
VefontinisHeluetijineunt, vtper Burgundiamipfistranfituspateret,obfidesfefedaturos,quodnihilintranfitu damni, eoruma-
gris fint illaturi. Vnde facile adparet,quantx Vefbntinorutn,co temporc,vires fuerint. Quas magni etiam ipfe Cxfar fecit. Nam poft
confefmmHelueticumbellum, cumDiuitiacusAeduusquantam inSequnnos AriouiftusGermanorumrexcrudelitatemexerce-
ret, copiofa oratione explicaret,fimul etiam probabiliter, paucis annis futurum,adfirmarit, vti omncs e Gallix finibus, a Germanis
pellerentur,atque Rhenum tranfirent,&Cxfaris tandem opem implorabat,vtGalliam vniuerfam a fumma Ariouifti iniuria, qui fu-
perbe,crudeliterque imperabat,defenderet, poffe etcnim eum vel autoritatefua,atque exercitus,vel recenti vi<5toria,vel populi Ro-
maninomine,deterreri.HacorationeCa:farcommotus,cumlegionibus&priuato etiamcolloquio,elatum Ariouiftianimumemol
lirenonpoffet,congrediendumtandemfibicumbarbaris,&efferatis,Germanorum copijs,intellexit. Itaque, refrumentaria,quam
celerrimepotuit,comparata,magnisitineribusadAriouiftumcontendit. cum^uetriduiviamprocefliffet, nunciatum eftei, Ario-
uiftum cum omnibus fuis copijs,ad occupandam Vefbntionem, oppidum maximum Sequanorum, contendere, triduique viam,a
fuisfinibusproceffiffe. id,ne accideret,magnopereprxcauendumfibiCxfarexiftimauit, qu6didoppidum,naturaloci,ficmunie-
batur, vtmagnam, adducendum bellum facultatemfuppeditarer. Ad hxc,cum Iulius etiam Cxtar, omnesRheno vicinasvrbes,
a Bafilea Mogunitacum vfque,Romano fubieciffe t imperio.ipfif^ue prxfidia,Gubernatores,& capitaneos imponerer, cumcjue vni-
uerfumRhenitraclum,inprouincias diftribuiffet,illarumqueGubernatoresmagnificisillu{traffet titulis,&omniumprimaacma-
xima HeIuetios,Burgundiones,& Bafileenfes contineret,voluit, vt eius gubernatori ac Principi,inclytam, vrbs hejc Byfbntina fedem,
prxberet, cui cxterarum prouinciarum gubernatores parebant. Quorum alter poft eum prxcipuus, in Bafileenfi ditione femper hx-
rebat,vtcaueret,neGermaniRheniflumentraijcientes,Romanorumditionesturbarent.Exquibusfanefacileconftat,quanta;oh'm
dignitatishxcvrbs, prifcisapudRomanostemporibusfuerit, licettumeanon fuerrt ftru<fturx magnificentia, quafenunccom-
mendabilem reddit. nihil ctenimfere tum ambitu fuo ahud Dubis continebat,quam quod eft verfus S. Quintini montem,& S. Io-
annis ac Stephani phanum refpicit-Dubis etiam fluuij alueum,plateam vulgo Ronchaux.fuiffe affirmant.Muri aurem,quorum Cx-
far meminit,& Dubi fluuio,vtroq; ex latere claudi adfirmat, etiam hodie confpiciuntur, & S. Stephani montem a de la Croze, fepa-
rant,quoruminitiumaportafcifia,vuIg6 Taillee,quxeftrapesferro,invfumportxexcauata,adportamvfqueMalipaffus, vulgd,
Maupas, deducitur. Sunt qui adferant,turrim S. Quintini, qux antiqua eft domus nobilis & patri tij Vefontini,quondamhuius vrbis
portamfuiffe. Alij,idemdeportanigraadfirmant,quodexperantiquis vetuftatismonumentis,conijciunt.Huiusetiamvrbispor-
taspuro quondam auro conte&asfuiffe, conftat, qua de caufa, Chryfopolim nuncupatam exiftimant. Et, quamuis Vefontina mo-
narchia,tantxnonfueritdignitatis,atq;potcntix,quantceolim Romana: tamenpublicorumxdificiorummagnificentia, proxime
ad eiusfamam,acgloriamacceflit, vetuftafiquidem in hacvrbeloca, qualia olimRomx, confpiciuntur,quxPantheon,Campus
Martius, DianseMinerux, campufq;Lunae, columnx, vulgb femper Latinc dicla, multaquehfc alia prifca:vetuftatismonumenta
confiftunt.Archiepifcopatu etiam Vefontina hxc vrbs inclarefcit,cui primum S. Anthidiuspontifex pr£efuit,miffus ab Irenxo Lug-
dunenfi Epifcopo, viris religiofis ac Chriftianx fidei,incunabula ac rudimenta traderent.Bafileenfis deinde tradtus in Vefontinx Ec-
clefix dicecefi,fiueadminiftratione fuit, donec iuxta faii(flionem, qux in volumine IegumFranciarumextatin huncfenfum:Sin-
gule ciuitatesfuos Epifcopos habento: proprium Epifcopum acceperir.
ESONTIO, magnifica& celebritatelonge' maximn pr£eftans,Sequanorum,in CelticaGallia,vrbs,vtinaturas
beneficio,ita ad hoftilespropulfandos infukus,Dubis ambitu,& validiflimis Cjdificiorum propugnaculis pro
be munita,nunc Burgundie; comitatu circumfepta,ciuitas eft imperialis,& Merropolitica,nome' rctinens,mu-
tataliteraV. inB.vtRomanis,&Vafconibuspronunciandimoseft.Decuiuscriginc, obinfignemantiquita-
tem,nihilferecertipublicainfcriptarelatum inuenitur.Ligurinusprqcelleiispoeta,qui vitam&res^Friderico
Imperatore geftas, cognomento Barbaroffa, confcripfit, hunc in modum de Vefontione loquitur.
Has iibi Metropolis, & primi nomints vrbes Claudit Arelatum, varijs obnoxia venth.
Chrjfopolimplacidam, Lugdunumjiue Viennam Chryjbpolim Dubius, reliquasperlabituramnis
Qufjj tuosJpumante mari Prouinciafines Maximits Allobrogum R hodanus dominator aquarum.
Quam verd ob caufam Ligurinus Chryfbpolim eam nuncuper,GilbertusNepos Cs ignorarefatetur, nifi forte,morepoetico, incre-
dibilivicinitemtorijfelicitate.&perc^ etenim,&vi-
niferiscincta montibus,pifcibus & delicatiflimorumfrucftuumafrluen tia,diues,tanta etia frumentorumvbertatepra:ftat,vtquem-
admodum vniuerfx Italix Sicilia:ita totius Burgundix granarium.femper fit habita. Situm habet etiam hoc tempore, qualem Cx-
farjinComment.lib.fxlefcripfit.Vefontioinquit.maximumSequanorumoppidumjiiaturalocificmunitum^vtmagnam^ad ducea
dumbellumjdaretfacultatem^proptereajquodAlduabisjVtcircinocircumduclum^penctotumoppidumcingit, reliquum fpatiu,
quod non amplius D C. qua flumenintermittit, mons continet ,magna altkudinc. Ita, vtradices eius montis, ex vtraqueparte ripse
fluminisjcontingant: hunc murus circundatus, arcem erHcit,& cum oppido coniungit. Hxc Iulius Cxfar. Nunc vero Dubis fluuius.
Vefontionem, magnaexparteinterfecat.Dubius, fiueDubisnuncdicitur. Veteribus Alduafdufius, quibufdam etiam Alduabis,
Gallice le Dux, oriens circa montem Iuram, SequanosabHeluetijs diuidens, lapfuiquepercomitatumBurgundix,montem Belli-
cardumjnfulam, acClareuallem caftella perluit,&pofteaquamByfontinamhancvrbeminterfecat, dehinc Dolamoppid. prxter-
fluens, cirea Veredunum caftrum, non longe aCabellonenfi vrbe, Arari fluuio, cui nunc Saona, nomen eft, mifcetur, ad Sequanos
prorfuspertinens. Mirandum autem in modum vrbemhanc Vefontinam veneranda commendatantiquitas, qux a Iulio Cxfare,
obbellicofam gentisfortitudinem, &fummumlibertatisftudium,cultafemper,&obferuatafuit. Tantasfiquidem fuoxuoVe-
fontinorum viresfuiffecommemorat, vtPrincipes etiam Alemanos ftipendiarioshabuerint, atq;aded. Athenienfes vectigales effe-
cerint, & obfides dare coegerinf.Tuncetiam,cumOrgetorix,apudHeluetioslongenobiliflimus&ditiflimus,regnicupiditatein-
duetus, nobilitatisconiurationefac~ta,fuisperfuafiffet, vtdefinibus fuis, cum omnibuscopijsexirent, perfacile fore, cum virtute
omnibuspra:ftarent,totiusGalli£eimperiopotiri.itaq; conftituitca,qujeadproficifcendumpertinerent, comparare, iumentorum
&carrorum, quam maximum numerum coemere, fementes permagnasfacere, vtin itinere copiafrumentifuppeteret, cum proxi-
mis ciuitatibuspacem &amicitiam confirmare, ad eas res conficiendas, Orgetorix deligitur, is fibilegationem, ad ciuitates fufce-
pit, ineoitinereperfuadetCaftico, CatamantaledisfilioScquano,cuiuspaterregnuminSequanis, multosannosobtinuerat, &a
S.P. QJR. amicusadpellatus erat, vtregnuminciuitate fua Vefontinaoccuparet, quodpaterantehabuerat, itemqueDumnorigi
Acduo,fratri Diuitiaci, quieotemporeprincipatuminciuitateluaobtinebat, acmaximeplebiacceptuserat, vtidemconaretur,
perfuadet, ciquefiliamfuamin matrimoniumdat,perfacilcfacluelIe, illisprobat,conatapcrficere,propterea,quodipfefuxciuita-
tis imperium obtenturus effetmon effe dubium, quin totius Gallix plurimum Heluetij poffent, fe fuis copijs, fuocj; exercitu,illis re-
gnaconciliaturumconfirmat. CxterumcumOrgetorigisdetegerenturconatus, dequeeofumptum effetlupplicium, fceduscum,
VefontinisHeluetijineunt, vtper Burgundiamipfistranfituspateret,obfidesfefedaturos,quodnihilintranfitu damni, eoruma-
gris fint illaturi. Vnde facile adparet,quantx Vefbntinorutn,co temporc,vires fuerint. Quas magni etiam ipfe Cxfar fecit. Nam poft
confefmmHelueticumbellum, cumDiuitiacusAeduusquantam inSequnnos AriouiftusGermanorumrexcrudelitatemexerce-
ret, copiofa oratione explicaret,fimul etiam probabiliter, paucis annis futurum,adfirmarit, vti omncs e Gallix finibus, a Germanis
pellerentur,atque Rhenum tranfirent,&Cxfaris tandem opem implorabat,vtGalliam vniuerfam a fumma Ariouifti iniuria, qui fu-
perbe,crudeliterque imperabat,defenderet, poffe etcnim eum vel autoritatefua,atque exercitus,vel recenti vi<5toria,vel populi Ro-
maninomine,deterreri.HacorationeCa:farcommotus,cumlegionibus&priuato etiamcolloquio,elatum Ariouiftianimumemol
lirenonpoffet,congrediendumtandemfibicumbarbaris,&efferatis,Germanorum copijs,intellexit. Itaque, refrumentaria,quam
celerrimepotuit,comparata,magnisitineribusadAriouiftumcontendit. cum^uetriduiviamprocefliffet, nunciatum eftei, Ario-
uiftum cum omnibus fuis copijs,ad occupandam Vefbntionem, oppidum maximum Sequanorum, contendere, triduique viam,a
fuisfinibusproceffiffe. id,ne accideret,magnopereprxcauendumfibiCxfarexiftimauit, qu6didoppidum,naturaloci,ficmunie-
batur, vtmagnam, adducendum bellum facultatemfuppeditarer. Ad hxc,cum Iulius etiam Cxtar, omnesRheno vicinasvrbes,
a Bafilea Mogunitacum vfque,Romano fubieciffe t imperio.ipfif^ue prxfidia,Gubernatores,& capitaneos imponerer, cumcjue vni-
uerfumRhenitraclum,inprouincias diftribuiffet,illarumqueGubernatoresmagnificisillu{traffet titulis,&omniumprimaacma-
xima HeIuetios,Burgundiones,& Bafileenfes contineret,voluit, vt eius gubernatori ac Principi,inclytam, vrbs hejc Byfbntina fedem,
prxberet, cui cxterarum prouinciarum gubernatores parebant. Quorum alter poft eum prxcipuus, in Bafileenfi ditione femper hx-
rebat,vtcaueret,neGermaniRheniflumentraijcientes,Romanorumditionesturbarent.Exquibusfanefacileconftat,quanta;oh'm
dignitatishxcvrbs, prifcisapudRomanostemporibusfuerit, licettumeanon fuerrt ftru<fturx magnificentia, quafenunccom-
mendabilem reddit. nihil ctenimfere tum ambitu fuo ahud Dubis continebat,quam quod eft verfus S. Quintini montem,& S. Io-
annis ac Stephani phanum refpicit-Dubis etiam fluuij alueum,plateam vulgo Ronchaux.fuiffe affirmant.Muri aurem,quorum Cx-
far meminit,& Dubi fluuio,vtroq; ex latere claudi adfirmat, etiam hodie confpiciuntur, & S. Stephani montem a de la Croze, fepa-
rant,quoruminitiumaportafcifia,vuIg6 Taillee,quxeftrapesferro,invfumportxexcauata,adportamvfqueMalipaffus, vulgd,
Maupas, deducitur. Sunt qui adferant,turrim S. Quintini, qux antiqua eft domus nobilis & patri tij Vefontini,quondamhuius vrbis
portamfuiffe. Alij,idemdeportanigraadfirmant,quodexperantiquis vetuftatismonumentis,conijciunt.Huiusetiamvrbispor-
taspuro quondam auro conte&asfuiffe, conftat, qua de caufa, Chryfopolim nuncupatam exiftimant. Et, quamuis Vefontina mo-
narchia,tantxnonfueritdignitatis,atq;potcntix,quantceolim Romana: tamenpublicorumxdificiorummagnificentia, proxime
ad eiusfamam,acgloriamacceflit, vetuftafiquidem in hacvrbeloca, qualia olimRomx, confpiciuntur,quxPantheon,Campus
Martius, DianseMinerux, campufq;Lunae, columnx, vulgb femper Latinc dicla, multaquehfc alia prifca:vetuftatismonumenta
confiftunt.Archiepifcopatu etiam Vefontina hxc vrbs inclarefcit,cui primum S. Anthidiuspontifex pr£efuit,miffus ab Irenxo Lug-
dunenfi Epifcopo, viris religiofis ac Chriftianx fidei,incunabula ac rudimenta traderent.Bafileenfis deinde tradtus in Vefontinx Ec-
clefix dicecefi,fiueadminiftratione fuit, donec iuxta faii(flionem, qux in volumine IegumFranciarumextatin huncfenfum:Sin-
gule ciuitatesfuos Epifcopos habento: proprium Epifcopum acceperir.