DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12891#0129
Die lieve jeugd...
'Het was een aardig uitziend jongetje, dat door
een vrouw op de arm werd gedragen die hij met
zijn voeten omklemd hield. Hij droeg een grijs
pakje volgens de Hollandse mode en op zijn hoofd
een zwart fluwelen hoedje met witte veren.'
Het aardige jongetje dat in het jaar 1657 zo'n goede
indruk maakte op de hierboven geciteerde auteur,
was niemand minder dan de zesjarige stadhouder-
prins Willem ui van Oranje. Dat een zo hoogge-
Michael Sweerts (Brussel 1624-1664 Goa, Indië),
De damspelers. Amsterdam, Rijksmuseum
plaatst knaapje gekleed ging als een volwassene,
met een fluwelen baret met witte veren, hoeft nie-
mand te verbazen omdat in die tijd elk prinsje
overal in Europa in dit soort ongemakkelijke kle-
ding werd gestoken. Maar uit de Nederlandse
schilderijen blijkt dat niet alleen zij, maar alle
kinderen hier te lande dit onaangename lot moesten
delen: de arme kleintjes werden ingesnoerd in
korsetten, moesten met ijzerdraad versterkte hoc-
pelrokjes en hinderlijke pofbroeken jakjes en hoed-
jes dragen, net als hun ouders. Tegen hun vader
moesten zij 'mijnheer' zeggen en hun moeder moes-
ten zij met 'mevrouw' aanspreken.
Als men de lieve schepseltjes met hun appelwange-
tjes op de schilderijen uit de zeventiende eeuw
bekijkt, zou men haast denken dat men met de
aardigste kindertjes te maken heeft die er onder de
zon rondlopen. Maar niets was helaas minder waar;
zij waren integendeel 'zeer ongemanierd en los-
bandig', zoals dezelfde reiziger meldt die ook zozeer
geroerd werd door de aanblik van de zesjarige
Willem van Oranje - en zelfs dit kind verschilde
in zijn onbevangen gedrag tegenover zijn kinder-
meisje, dat hij met zijn benen omklemd hield, niet
veel van zijn leeftijdgenoten.
Een andere tijdgenoot vertelt verontwaardigd: 'De
opvoeding van de kinderen in dit land is niet be-
paald de beste te noemen.' Honderd jaar later kan
men nog steeds dezelfde klacht horen: 'De opvoer
ding van de jeugd is nergens slechter dan in de
Republiek.' En ook in de daaropvolgende tijd ver-
anderde er niet veel aan dit bedroevende feit. Zoals
bekend oefent Amsterdam zelfs vandaag de dag nog
een bijzondere aantrekkingskracht op 'alterna-
tieve'jongeren uit alle delen van de wereld uit.
De ooggetuigen uit die dagen stellen bijna alle-
maal een verkeerde opvoeding verantwoordelijk
voor de misstanden die kennelijk onder de jeugd
heersten. 'De vrijheid in dit land en de overdreven
liefde van de ouders voor hun kinderen zijn er de
oorzaak van dat dejeugd het respect verliest dat zij
voorde ouders zou dienen te hebben', luidt het oor-
deel in de zeventiende eeuw, dat een halve eeuw
later door een iets mildere Duitse reiziger nog
142
'Het was een aardig uitziend jongetje, dat door
een vrouw op de arm werd gedragen die hij met
zijn voeten omklemd hield. Hij droeg een grijs
pakje volgens de Hollandse mode en op zijn hoofd
een zwart fluwelen hoedje met witte veren.'
Het aardige jongetje dat in het jaar 1657 zo'n goede
indruk maakte op de hierboven geciteerde auteur,
was niemand minder dan de zesjarige stadhouder-
prins Willem ui van Oranje. Dat een zo hoogge-
Michael Sweerts (Brussel 1624-1664 Goa, Indië),
De damspelers. Amsterdam, Rijksmuseum
plaatst knaapje gekleed ging als een volwassene,
met een fluwelen baret met witte veren, hoeft nie-
mand te verbazen omdat in die tijd elk prinsje
overal in Europa in dit soort ongemakkelijke kle-
ding werd gestoken. Maar uit de Nederlandse
schilderijen blijkt dat niet alleen zij, maar alle
kinderen hier te lande dit onaangename lot moesten
delen: de arme kleintjes werden ingesnoerd in
korsetten, moesten met ijzerdraad versterkte hoc-
pelrokjes en hinderlijke pofbroeken jakjes en hoed-
jes dragen, net als hun ouders. Tegen hun vader
moesten zij 'mijnheer' zeggen en hun moeder moes-
ten zij met 'mevrouw' aanspreken.
Als men de lieve schepseltjes met hun appelwange-
tjes op de schilderijen uit de zeventiende eeuw
bekijkt, zou men haast denken dat men met de
aardigste kindertjes te maken heeft die er onder de
zon rondlopen. Maar niets was helaas minder waar;
zij waren integendeel 'zeer ongemanierd en los-
bandig', zoals dezelfde reiziger meldt die ook zozeer
geroerd werd door de aanblik van de zesjarige
Willem van Oranje - en zelfs dit kind verschilde
in zijn onbevangen gedrag tegenover zijn kinder-
meisje, dat hij met zijn benen omklemd hield, niet
veel van zijn leeftijdgenoten.
Een andere tijdgenoot vertelt verontwaardigd: 'De
opvoeding van de kinderen in dit land is niet be-
paald de beste te noemen.' Honderd jaar later kan
men nog steeds dezelfde klacht horen: 'De opvoer
ding van de jeugd is nergens slechter dan in de
Republiek.' En ook in de daaropvolgende tijd ver-
anderde er niet veel aan dit bedroevende feit. Zoals
bekend oefent Amsterdam zelfs vandaag de dag nog
een bijzondere aantrekkingskracht op 'alterna-
tieve'jongeren uit alle delen van de wereld uit.
De ooggetuigen uit die dagen stellen bijna alle-
maal een verkeerde opvoeding verantwoordelijk
voor de misstanden die kennelijk onder de jeugd
heersten. 'De vrijheid in dit land en de overdreven
liefde van de ouders voor hun kinderen zijn er de
oorzaak van dat dejeugd het respect verliest dat zij
voorde ouders zou dienen te hebben', luidt het oor-
deel in de zeventiende eeuw, dat een halve eeuw
later door een iets mildere Duitse reiziger nog
142