DOI Heft:
Część 1: Mistrzowie dawni - Mistrzowie nowi
DOI Artikel:Ziemba, Antoni: Mistrzowie dawni: Szkic do dziejów dziewiętnastowiecznego pojęcia
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.54671#0037
Antoni jak na ironię, Neues Kónigliches Museum - bo była nowo zbudowana - potem
Ziemba za§ p0 prostu Kónigliche (lub Kóniglich-Sachsische) Gemalde-Galerie; Starzy
Mistrzowie panują w nazwie galerii od 1956 r.
Jednakowoż alte i neue Meister (w dzisiejszym rozumieniu tej opozycji)
pojawiali się już wcześniej w tytułach dziewiętnastowiecznych katalogów,
książek, artykułów i doniesień prasowych, np. w Verzeichniss der im Konig-
lichen Museum zu Dresden aufgestellten Original-Zeichnungen Alter und Neuer
Meister Ludwiga Grunera (1862), w prasowym tekście Karla Woermanna Neu-
erworbene Bilder alter Meister in der KonigL Gemdldegalerie zu Dresden4 czy
w opracowanym przez niego monumentalnym albumie Handzeichnungen alter
Meister im Koniglichen Kupferstichkabinet zu Dresden (1896-1898). Kolekcja
Neue Meister, zainicjowana w 1843 r. przez Bernharda Augusta von Lindenau,
sekretarza stanu Saksonii i kierownika muzeów królewskich (1830-1834), jako
Moderne Abteilung, mająca gromadzić dzieła „artystów naszej nacji [saskiej,
a niekoniecznie niemieckiej - A.Z.], najlepiej wciąż żyjących”5, znalazła
odrębną, acz prowizoryczną kwaterę w budynku Sekundogenitur na Bruhlsche
Terrasse dopiero w 1931 r., a siedzibę obecną w Albertinum w 1965 r., kiedy
to stała się wydzieloną jednostką wielkiego muzealnego molocha - Staatliche
Kunstsammlungen Dresden6.
Kategoria starych/dawnych mistrzów przewija się przez teksty wczesno-
dziewiętnastowiecznych przewodników turystycznych, począwszy od Travels
in Europę between the years 1824 and 1828 Mariany Starkę (Leghorn 1828),
gdzie Simone Martini i inni dekoratorzy, którym przypisywano wówczas autor-
stwo fresków Andrei di Bonaiuto w Kaplicy Hiszpańskiej przy kościele Santa
Maria Novella we Florencji, określeni są mianem Old Masters. A jeśli przej-
rzymy ówczesną prasę kulturalną, ot choćby londyńskie czasopismo „The Lite-
rary Chronicie and Weekly Review” z 1824 r., to Old Masters snują się po ich
szpaltach, w recenzjach publikacji i relacjach z wystaw7. Na ekspozycji rysunków
„najlepszych dawnych i nowych mistrzów” odbywającej się na Soho Square
są nimi: Rafael, Tycjan, Correggio, Rembrandt, Parmigianino, Annibale Car-
racci, Guido Reni, Rubens, van Dyck, Poussin, Claude Lorraine, van Ostade,
Wouwermans itd.8 W 1824 r. prasa brytyjska i amerykańska donosi o słynnym
zakupie kolekcji Johna Juliusa Angersteina i ufundowaniu National Gallery
w Londynie: „Cała kolekcja obrazów zmarłego Johna Juliusa Angersteina została
4 Karl Woermann, Neuerworbene Bilder alter Meister in der Kdnigl. Gemdldegalerie zu Dresden,
„Kunst-Chronik” 1884, nr 26, kol. 421-424.
5 The Splendor of Dresden: Five Centuries ofArt Collecting. An Exhibitionfrom the State Art
Collections of Dresden, German Democratic Republic [katalog wystawy], National Gallery of
Art, Washington - Metropolitan Museum of Art, New York - Fine Arts Museums of San Fran-
cisco, 1978-1979, New York-New Haven, Conn. 1978, s. 261.
6 Ulrich Bischoff, Dagmar Sommer, Galerie Neue Meister Dresden, Dresden 2010.
7 „The Literary Chronicie and Weekly Review” 1824, nr 246, s. 76; nr 256, s. 238; nr 280,
s. 611; nr 285, s. 698.
8 Ibidem, nr 256, s. 238.
36
Ziemba za§ p0 prostu Kónigliche (lub Kóniglich-Sachsische) Gemalde-Galerie; Starzy
Mistrzowie panują w nazwie galerii od 1956 r.
Jednakowoż alte i neue Meister (w dzisiejszym rozumieniu tej opozycji)
pojawiali się już wcześniej w tytułach dziewiętnastowiecznych katalogów,
książek, artykułów i doniesień prasowych, np. w Verzeichniss der im Konig-
lichen Museum zu Dresden aufgestellten Original-Zeichnungen Alter und Neuer
Meister Ludwiga Grunera (1862), w prasowym tekście Karla Woermanna Neu-
erworbene Bilder alter Meister in der KonigL Gemdldegalerie zu Dresden4 czy
w opracowanym przez niego monumentalnym albumie Handzeichnungen alter
Meister im Koniglichen Kupferstichkabinet zu Dresden (1896-1898). Kolekcja
Neue Meister, zainicjowana w 1843 r. przez Bernharda Augusta von Lindenau,
sekretarza stanu Saksonii i kierownika muzeów królewskich (1830-1834), jako
Moderne Abteilung, mająca gromadzić dzieła „artystów naszej nacji [saskiej,
a niekoniecznie niemieckiej - A.Z.], najlepiej wciąż żyjących”5, znalazła
odrębną, acz prowizoryczną kwaterę w budynku Sekundogenitur na Bruhlsche
Terrasse dopiero w 1931 r., a siedzibę obecną w Albertinum w 1965 r., kiedy
to stała się wydzieloną jednostką wielkiego muzealnego molocha - Staatliche
Kunstsammlungen Dresden6.
Kategoria starych/dawnych mistrzów przewija się przez teksty wczesno-
dziewiętnastowiecznych przewodników turystycznych, począwszy od Travels
in Europę between the years 1824 and 1828 Mariany Starkę (Leghorn 1828),
gdzie Simone Martini i inni dekoratorzy, którym przypisywano wówczas autor-
stwo fresków Andrei di Bonaiuto w Kaplicy Hiszpańskiej przy kościele Santa
Maria Novella we Florencji, określeni są mianem Old Masters. A jeśli przej-
rzymy ówczesną prasę kulturalną, ot choćby londyńskie czasopismo „The Lite-
rary Chronicie and Weekly Review” z 1824 r., to Old Masters snują się po ich
szpaltach, w recenzjach publikacji i relacjach z wystaw7. Na ekspozycji rysunków
„najlepszych dawnych i nowych mistrzów” odbywającej się na Soho Square
są nimi: Rafael, Tycjan, Correggio, Rembrandt, Parmigianino, Annibale Car-
racci, Guido Reni, Rubens, van Dyck, Poussin, Claude Lorraine, van Ostade,
Wouwermans itd.8 W 1824 r. prasa brytyjska i amerykańska donosi o słynnym
zakupie kolekcji Johna Juliusa Angersteina i ufundowaniu National Gallery
w Londynie: „Cała kolekcja obrazów zmarłego Johna Juliusa Angersteina została
4 Karl Woermann, Neuerworbene Bilder alter Meister in der Kdnigl. Gemdldegalerie zu Dresden,
„Kunst-Chronik” 1884, nr 26, kol. 421-424.
5 The Splendor of Dresden: Five Centuries ofArt Collecting. An Exhibitionfrom the State Art
Collections of Dresden, German Democratic Republic [katalog wystawy], National Gallery of
Art, Washington - Metropolitan Museum of Art, New York - Fine Arts Museums of San Fran-
cisco, 1978-1979, New York-New Haven, Conn. 1978, s. 261.
6 Ulrich Bischoff, Dagmar Sommer, Galerie Neue Meister Dresden, Dresden 2010.
7 „The Literary Chronicie and Weekly Review” 1824, nr 246, s. 76; nr 256, s. 238; nr 280,
s. 611; nr 285, s. 698.
8 Ibidem, nr 256, s. 238.
36