Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (19.2020)

Maciej Kramski
Muzeum Narodowe w Gdańsku
ORCID: 0000-0002-2821-9974
Mirosław Piotr Kruk
Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Gdański, Muzeum Narodowe w Krakowie
ORCID: 0000-0002-8203-5922
Ikona św. Mitrofana z Woroneża w zbiorach
Muzeum Tradycji Szlacheckiej w Waplewie
DOI: https//doi.org/10.26881/porta.2020.19.08
W zbiorach Muzeum Tradycji Szlacheckiej w Waplewie, Oddziale Muzeum
Narodowego w Gdańsku, znajduje się niewielka ikona, której raczej nikt się
nie spodziewa wśród mebli, księgozbioru, portretów szlacheckich i rozmai-
tych pamiątek rodowych. Jest to wizerunek św. Mitrofana (ros. Mumpocfian,
gr. Mr|Tpo(pavr|ę), biskupa woroneżskiego (1632-1703), ikona proweniencji
rosyjskiej, dzieło dość egzotyczne na tle krajobrazu artystycznego Pomorza
Gdańskiego (il. 1).
Wizerunek świętego został opisany na okładzie jako:
C. Mirfp Bopo~.
[= Hierarcha / Pasterz Mitr(ofan) Woro(neżski)]
Identyfikacja pełna, czego należało się spodziewać, została zapisana na ikonie
i jest widoczna po zdjęciu metalowej osłony:
C(Ba™)T(e)7ib XpncTOB'b Mirrpo((|)a)H
n(?epBbin) Ennc(Konb). BopoHe^ccKwfi
[= Hierarcha / Pasterz Chrystusowy Mitrofan
Pierwszy(?) Biskup Woroneżski]
Święty jest ukazany en trois quarts, upozowany frontalnie, z lewym ramie-
niem nieznacznie wysuniętym do przodu, co pozwoliło na uniknięcie sztyw-
ności spotykanej w bardziej konwencjonalnych ujęciach (il. 2, 3). Postać jest
przy tym aż nadto pomniejszona w skali całej kompozycji i zobrazowana na tle
kontrastowo oświetlonych obłoków. Są one bardzo ciemne u dołu i po bokach
świętego, natomiast lewy górny narożnik ikony jest źródłem oślepiającego

158