DOI issue:
Część 1: Mistrzowie dawni - Mistrzowie nowi
DOI article:Woziński, Andrzej: Co wspólnego ma Wniebowzięcie Marii z Ostatnią Wieczerzą, czyli o genezie formy i ikonografii późnośredniowiecznego obrazu ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu, albo o późnośredniowiecznych metodach tworzenia obrazów z użyciem grafik lub o przenikaniu sztuki Północy na Południe
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.54671#0058
Andrzej Woziński
Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Gdański
ORCID: 0000-0001-8234-0559
Co wspólnego ma Wniebowzięcie Marii z Ostatnią
Wieczerzą, czyli o genezie formy i ikonografii
późnośredniowiecznego obrazu
ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu,
albo o późnośredniowiecznych metodach tworzenia
obrazów z użyciem grafik lub o przenikaniu sztuki
Północy na Południe
DOI: https://doi.org/10.26881/porta.2020.19.02
Wymieniony w tytule niniejszego artykułu obraz w prosty i usankcjonowany
przez tradycję sposób unaocznia obecny w Kościele od VI w. kult Wniebowzię-
cia Marii i przekazuje związane z nim treści (il. I)1. Wysoce zdyscyplinowana
forma podkreśla niezwykłość i powagę wyobrażonej sceny. W centrum widnieje
pusty, „uciekający” w głąb sarkofag, którego wielkość i jasnoszary kolor wyraźnie
wybijają się w kompozycji dzieła. Nad nim unoszą się zwróceni ku sobie en trois
quarts Maria i Chrystus. Oboje mają na głowach złote korony Królewską god-
ność podkreślają ponadto powłóczyste purpurowe (Maria) i bordowe (Chry-
stus) szaty spodnie o gęstych, sztywno załamujących się fałdach oraz obszerne,
rozwiane peleryny podtrzymywane przez parę aniołów w albach - turkusowa
Marii i złota o purpurowej podszewce Chrystusa. U dołu, na silnie wysuniętym
do przodu cokole sarkofagu klęczy zwrócony profilem do widza modlący się
apostoł, z ciemnoblond włosami i brodą, w zielonym płaszczu i purpurowej
szacie spodniej. Obok niego leży otwarta księga. Przy dłuższych bokach sarko-
fagu zebrali się w zwartych grupach pozostali uczniowie Chrystusa. Ich fizjono-
mie są zróżnicowane co do typu i wieku. Wszyscy wydają się skupieni. Dwóch
mężczyzn, usytuowanych w głębi naprzeciwko siebie, możemy zidentyfikować:
1 Nr inw. Mp 1253. Wymiary: 161 x 114 cm. Obraz namalowany na podłożu drewnianym.
Trafił do Muzeum Mielżyńskich w Poznaniu przed 1880 r. W 1933 r. przekazano go jako depozyt
do Muzeum Wielkopolskiego. W 1956 r. wpisany został do inwentarza Muzeum Narodowego
w Poznaniu. Podstawowe dane inwentarzowe, techniczne i historyczne podaję za kartą katalogu
naukowego w Dziale Sztuki Średniowiecznej Muzeum Narodowego w Poznaniu, założoną
w 1977 r. przez Zofię Białłowicz-Krygierową. Obraz nie został dotąd przebadany pod kątem
techniki malarskiej, rodzaju drewna, z którego wykonano podłoże, i konstrukcji.
57
Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Gdański
ORCID: 0000-0001-8234-0559
Co wspólnego ma Wniebowzięcie Marii z Ostatnią
Wieczerzą, czyli o genezie formy i ikonografii
późnośredniowiecznego obrazu
ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu,
albo o późnośredniowiecznych metodach tworzenia
obrazów z użyciem grafik lub o przenikaniu sztuki
Północy na Południe
DOI: https://doi.org/10.26881/porta.2020.19.02
Wymieniony w tytule niniejszego artykułu obraz w prosty i usankcjonowany
przez tradycję sposób unaocznia obecny w Kościele od VI w. kult Wniebowzię-
cia Marii i przekazuje związane z nim treści (il. I)1. Wysoce zdyscyplinowana
forma podkreśla niezwykłość i powagę wyobrażonej sceny. W centrum widnieje
pusty, „uciekający” w głąb sarkofag, którego wielkość i jasnoszary kolor wyraźnie
wybijają się w kompozycji dzieła. Nad nim unoszą się zwróceni ku sobie en trois
quarts Maria i Chrystus. Oboje mają na głowach złote korony Królewską god-
ność podkreślają ponadto powłóczyste purpurowe (Maria) i bordowe (Chry-
stus) szaty spodnie o gęstych, sztywno załamujących się fałdach oraz obszerne,
rozwiane peleryny podtrzymywane przez parę aniołów w albach - turkusowa
Marii i złota o purpurowej podszewce Chrystusa. U dołu, na silnie wysuniętym
do przodu cokole sarkofagu klęczy zwrócony profilem do widza modlący się
apostoł, z ciemnoblond włosami i brodą, w zielonym płaszczu i purpurowej
szacie spodniej. Obok niego leży otwarta księga. Przy dłuższych bokach sarko-
fagu zebrali się w zwartych grupach pozostali uczniowie Chrystusa. Ich fizjono-
mie są zróżnicowane co do typu i wieku. Wszyscy wydają się skupieni. Dwóch
mężczyzn, usytuowanych w głębi naprzeciwko siebie, możemy zidentyfikować:
1 Nr inw. Mp 1253. Wymiary: 161 x 114 cm. Obraz namalowany na podłożu drewnianym.
Trafił do Muzeum Mielżyńskich w Poznaniu przed 1880 r. W 1933 r. przekazano go jako depozyt
do Muzeum Wielkopolskiego. W 1956 r. wpisany został do inwentarza Muzeum Narodowego
w Poznaniu. Podstawowe dane inwentarzowe, techniczne i historyczne podaję za kartą katalogu
naukowego w Dziale Sztuki Średniowiecznej Muzeum Narodowego w Poznaniu, założoną
w 1977 r. przez Zofię Białłowicz-Krygierową. Obraz nie został dotąd przebadany pod kątem
techniki malarskiej, rodzaju drewna, z którego wykonano podłoże, i konstrukcji.
57