DOI issue:
Rozprawy
DOI article:Wąsowicz, Henryk: Najstarszy rzymski kalendarz świąt: =
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.37084#0013
rozprawy
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LII, zeszyt 4 - 2004
HENRYK WĄSOWICZ
NAJSTARSZY RZYMSKI KALENDARZ ŚWIĄT
Jednym z najistotniejszych elementów składowych kościelnej sztuki kom-
putu jest kalendarz świąt. Według niego oznaczony jest rytm świętowanie)
w ciągu roku.
Samodzielną egzystencję rozpoczyna kalendarz od czasów starożytnych.
Stopniowo chrystianizował cykl świąt pogańskich i wprowadził na ich miej-
sce własny rytm świętowania1. Chronologia tego kalendarza zamknięta jest
w cyklu rocznym. W obrębie roku kościelnego czas został zorganizowany
dwudzielnie. Najstarszą część rachuby stanowi ze swoim cyklem ruchome
święto Wielkanocy. Jego najbardziej zewnętrzną granicą początkową stała się
od VI w. niedziela S.iedemdziesiątnicy. Jako centralne zdarzenie zbawienia
świata Pascha stanowi osnowę kalendarza. Jej celebracja od czasów apostol-
skich związana jest z rytmem siedmiodniowym. Przesunięciu ulega środek
ciężkości - dzień Pański, który otrzymuje nowy sens. Nie będzie to dzień
siódmy - sabbatum jako wspomnienie dzieła stworzenia, lecz dzień pierwszy,
czyli komemoracja odkupienia - clies Dominica.
Od VI w. tworzy się w Rzymie, rozpowszechniony później na wszystkie
Kościoły wschodnie i zachodnie, cykl Bożego Narodzenia. Pierwotnie święto
to stało na końcu roku kościelnego jako symbol powrotu Chrystusa. Central-
nym zaś punktem roku było święto Epifanii (Trzech Króli), które przypomi-
1 Rachuba czasu oparta na roku liturgicznym oraz organizujący terminy świąt w obrębie
roku kalendarz kościelny stały się niezbędnym narzędziem w długotrwałym procesie chrystiani-
zacji. Klasycznym przykładem tej chronologii jest struktura i nazwy jednostek czasu krótkiego
Słowian. J. Matuszewski, Słowiański tydzień. Geneza, struktura i nomenklatura. Łódź
1978, s. 66 nn. Tamże zestawiona literatura przedmiotu.
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LII, zeszyt 4 - 2004
HENRYK WĄSOWICZ
NAJSTARSZY RZYMSKI KALENDARZ ŚWIĄT
Jednym z najistotniejszych elementów składowych kościelnej sztuki kom-
putu jest kalendarz świąt. Według niego oznaczony jest rytm świętowanie)
w ciągu roku.
Samodzielną egzystencję rozpoczyna kalendarz od czasów starożytnych.
Stopniowo chrystianizował cykl świąt pogańskich i wprowadził na ich miej-
sce własny rytm świętowania1. Chronologia tego kalendarza zamknięta jest
w cyklu rocznym. W obrębie roku kościelnego czas został zorganizowany
dwudzielnie. Najstarszą część rachuby stanowi ze swoim cyklem ruchome
święto Wielkanocy. Jego najbardziej zewnętrzną granicą początkową stała się
od VI w. niedziela S.iedemdziesiątnicy. Jako centralne zdarzenie zbawienia
świata Pascha stanowi osnowę kalendarza. Jej celebracja od czasów apostol-
skich związana jest z rytmem siedmiodniowym. Przesunięciu ulega środek
ciężkości - dzień Pański, który otrzymuje nowy sens. Nie będzie to dzień
siódmy - sabbatum jako wspomnienie dzieła stworzenia, lecz dzień pierwszy,
czyli komemoracja odkupienia - clies Dominica.
Od VI w. tworzy się w Rzymie, rozpowszechniony później na wszystkie
Kościoły wschodnie i zachodnie, cykl Bożego Narodzenia. Pierwotnie święto
to stało na końcu roku kościelnego jako symbol powrotu Chrystusa. Central-
nym zaś punktem roku było święto Epifanii (Trzech Króli), które przypomi-
1 Rachuba czasu oparta na roku liturgicznym oraz organizujący terminy świąt w obrębie
roku kalendarz kościelny stały się niezbędnym narzędziem w długotrwałym procesie chrystiani-
zacji. Klasycznym przykładem tej chronologii jest struktura i nazwy jednostek czasu krótkiego
Słowian. J. Matuszewski, Słowiański tydzień. Geneza, struktura i nomenklatura. Łódź
1978, s. 66 nn. Tamże zestawiona literatura przedmiotu.