DOI Artikel:
Horzela, Dobrosława: Twórczość rzeźbiarska warsztatu tryptyku Świętej Trójcy w katedrze na Wawelu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19890#0101
18. Matka Boska z Dzieciątkiem. Muszyna, kościół
parafialny (fot. T. Zaucha)
19. Matka Boska z Dzieciątkiem z Freising. Monachium,
Bayensches Nationalmuseum (fot. D. Horzela)
no niewielki układ fałdy wirowej zestawionej z ostrym
zakończeniem płaszcza (figura św. Jadwigi), dlatego
wydaje się, że figury w Muszynie, podobnie jak figura
św. Marii Magdaleny unoszonej przez anioła, pocho-
dząca prawdopodobnie z Olszówki (Muzeum Diecezjal-
ne w Tarnowie; fig. 11), powstały później niż tryptyk
Świętej Trójcy. Temat rzeźby z Olszówki pojawiał się
w rzeźbie niezbyt często, przy tym większość przykła-
dów pochodzi dopiero z przełomu wieków XV i XVI.
Ukazanie świętej en trois ąuart, nietypowe dla rzeźby,
raczej wskazuje na posłużenie się wzorem malarskim.
Drążona od tyłu figura (ok. 135 cm) wypełniała zapew-
ne środkową część retabulum. Jest mało prawdopodob-
40KZSP 1: Województwo krakowskie, red. J. Szabłowski, z. 7:
Powiat limanowski, oprać. J.E. Dutkiewicz, Warszawa 1953,
s. 195; M. Kornecki, Kościół w Olszówce spalony (Kościoły Drew-
niane 11: 1993); B. Kumor, Dzieje diecezji krakowskiej do r. 1795,
t. 1, Kraków 1998, s. 154. Wieś, nad którą patronat należał do króla,
znana jest od r. 1388, nie jest to jednak jednoznaczne z istnieniem
parafii. Z pewnością kaplica powstała tam dopiero w r. 1596. Spalo-
ny w r. 1993 kościół p.w. Św. Anny wzniesiono ok. 1732. Być może
jakiś kościół istniał tam już wcześniej, bo zachował się gotycki ob-
raz tablicowy z przedstawieniem Świętej Rodziny (pocz. w. XVI).
Jeśli więc figura została przeniesiona do Olszówki z innej świątyni,
to zapewne ok. r. 1596 (gdy powstała pierwsza, wymieniana w do-
kumentach, kaplica). Do XVIII-wiecznego kościoła sprawiono nowe
ne, by rzeźba ta była pierwotnie przeznaczona dla świą-
tyni w Olszówce40. Na przynależność figury do oeuvre
warsztatu wskazują rysy twarzy i subtelność gestu świę-
tej, przywodząca na myśl delikatnie opracowane dłonie
śś. Dziewic z tryptyku Świętej Trójcy a także postaci
reliefu z Pokłonem Trzech Króli. Misternie opracowa-
ne bujne włosy ułożone wokół głowy luźno, podobnie
jak w figurze Matki Boskiej w Muszynie wskazują na
ten sam czas powstania Marii Magdaleny z Olszówki.
Ten sam kształt twarzy i swobodny sposób rzeźbienia
włosów znajdujemy w dwóch niewielkich figurach
w kościele Bożego Ciała w Krakowie. Przedstawiające
nieokreśloną świętą i św. Małgorzatę (fig. 13, 14) rzeź-
nastawy. Być może figurę św. Marii Magdaleny przekazano do Mu-
zeum Diecezjalnego w Tarnowie między latami 1890-1895. W r.
1890, w związku ze zdobywaniem eksponatów do nowego mu-
zeum, bp Ignacy Łobos poinformował Grono Konserwatorów Ga-
licji Zachodniej o dziełach sztuki, które oglądał podczas wizyta-
cji, m.in. w Olszówce, zob. W. Szczebak, Muzeum Diecezjalne
w Tarnowie na tle dziejów muzealnictwa kościelnego w Polsce,
Tarnów 2003, s. 108. W r. 1895 kościół w Olszówce oddał do mu-
zeum obraz przedstawiający Matkę Boską depczącą smoka. In-
wentaryzacja kościoła, przeprowadzona w r. 1904 w związku
z planem budowy nowej świątyni, nie wymienia żadnych gotyc-
kich rzeźb (AKM, sygn. APA 226, L.24/1904).
95
parafialny (fot. T. Zaucha)
19. Matka Boska z Dzieciątkiem z Freising. Monachium,
Bayensches Nationalmuseum (fot. D. Horzela)
no niewielki układ fałdy wirowej zestawionej z ostrym
zakończeniem płaszcza (figura św. Jadwigi), dlatego
wydaje się, że figury w Muszynie, podobnie jak figura
św. Marii Magdaleny unoszonej przez anioła, pocho-
dząca prawdopodobnie z Olszówki (Muzeum Diecezjal-
ne w Tarnowie; fig. 11), powstały później niż tryptyk
Świętej Trójcy. Temat rzeźby z Olszówki pojawiał się
w rzeźbie niezbyt często, przy tym większość przykła-
dów pochodzi dopiero z przełomu wieków XV i XVI.
Ukazanie świętej en trois ąuart, nietypowe dla rzeźby,
raczej wskazuje na posłużenie się wzorem malarskim.
Drążona od tyłu figura (ok. 135 cm) wypełniała zapew-
ne środkową część retabulum. Jest mało prawdopodob-
40KZSP 1: Województwo krakowskie, red. J. Szabłowski, z. 7:
Powiat limanowski, oprać. J.E. Dutkiewicz, Warszawa 1953,
s. 195; M. Kornecki, Kościół w Olszówce spalony (Kościoły Drew-
niane 11: 1993); B. Kumor, Dzieje diecezji krakowskiej do r. 1795,
t. 1, Kraków 1998, s. 154. Wieś, nad którą patronat należał do króla,
znana jest od r. 1388, nie jest to jednak jednoznaczne z istnieniem
parafii. Z pewnością kaplica powstała tam dopiero w r. 1596. Spalo-
ny w r. 1993 kościół p.w. Św. Anny wzniesiono ok. 1732. Być może
jakiś kościół istniał tam już wcześniej, bo zachował się gotycki ob-
raz tablicowy z przedstawieniem Świętej Rodziny (pocz. w. XVI).
Jeśli więc figura została przeniesiona do Olszówki z innej świątyni,
to zapewne ok. r. 1596 (gdy powstała pierwsza, wymieniana w do-
kumentach, kaplica). Do XVIII-wiecznego kościoła sprawiono nowe
ne, by rzeźba ta była pierwotnie przeznaczona dla świą-
tyni w Olszówce40. Na przynależność figury do oeuvre
warsztatu wskazują rysy twarzy i subtelność gestu świę-
tej, przywodząca na myśl delikatnie opracowane dłonie
śś. Dziewic z tryptyku Świętej Trójcy a także postaci
reliefu z Pokłonem Trzech Króli. Misternie opracowa-
ne bujne włosy ułożone wokół głowy luźno, podobnie
jak w figurze Matki Boskiej w Muszynie wskazują na
ten sam czas powstania Marii Magdaleny z Olszówki.
Ten sam kształt twarzy i swobodny sposób rzeźbienia
włosów znajdujemy w dwóch niewielkich figurach
w kościele Bożego Ciała w Krakowie. Przedstawiające
nieokreśloną świętą i św. Małgorzatę (fig. 13, 14) rzeź-
nastawy. Być może figurę św. Marii Magdaleny przekazano do Mu-
zeum Diecezjalnego w Tarnowie między latami 1890-1895. W r.
1890, w związku ze zdobywaniem eksponatów do nowego mu-
zeum, bp Ignacy Łobos poinformował Grono Konserwatorów Ga-
licji Zachodniej o dziełach sztuki, które oglądał podczas wizyta-
cji, m.in. w Olszówce, zob. W. Szczebak, Muzeum Diecezjalne
w Tarnowie na tle dziejów muzealnictwa kościelnego w Polsce,
Tarnów 2003, s. 108. W r. 1895 kościół w Olszówce oddał do mu-
zeum obraz przedstawiający Matkę Boską depczącą smoka. In-
wentaryzacja kościoła, przeprowadzona w r. 1904 w związku
z planem budowy nowej świątyni, nie wymienia żadnych gotyc-
kich rzeźb (AKM, sygn. APA 226, L.24/1904).
95