DOI article:
Jaworski, Rafał: Zastawa paradna wielkich książąt litewskich w świetle spisu z roku 1545
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19890#0168
zastawa paradna, wykorzystywana przy szczególnych
okazjach dworskich. Interesujący nas spis, jak też inne,
wykorzystane w niniejszym tekście inwentarze skarb-
ca oraz kosztowności królewskich, dostarczają niezwy-
kle cennych informacji do badań nad kulturą material-
ną polskiego dworu królewskiego. Dotychczas drukiem
ogłoszono zaledwie kilka tego typu przekazów. W pol-
skich i zagranicznych archiwach i bibliotekach znaj-
duje się wiele podobnych spisów. Podjęto już zakrojo-
ne na szeroką skalę prace nad rejestracją i opracowa-
niem edytorskim wszystkich zachowanych inwentarzy
skarbca koronnego i wielkoksiążęcego' .
ANEKS
Opracowanie edytorskie opiera się na zaleceniach
instrukcji wydawniczej dla nowożytnych źródeł histo-
rycznych, przygotowanej przez Komisję Historyczną
Polskiej Akademii Umiejętności w roku 194938.
Zasady przyjęte przy opracowaniu niniejszej edycji
odbiegają od zaleceń instrukcji w punktach dotyczących
zastosowania nawiasów dla oznaczenia uzupełnień
miejsc zniszczonych lub rozwiązań skróceń - skróce-
nia konwencjonalne rozwiązano milcząco, natomiast
skrócenia nietypowe ujęto w nawiasy okrągłe. Emen-
dacje i koniektury zamieszczono w nawiasach kąto-
wych. Inne uzupełnienia, stosownie do zaleceń instruk-
cji, podano w nawiasach prostokątnych.
37 Prace te prowadzi zespół, na którego czele stoi dr Marek Ja-
nicki.
38 Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do
połowy XIXwieku, red. K. Lepszy, Wrocław 1953.
Specyfika źródła, wynikająca przede wszystkim z je-
go języka, wymaga wielu zabiegów modernizujących,
zastosowano je zatem w pisowni, zastępując znaki nie
występujące we współczesnym alfabecie rosyjskim na
obecnie stosowane. Zrezygnowano z oddawania liter
nadpisanych kursywą, uznając, iż w przypadku tekstów
pochodzących z połowy wieku XVI praktyka ta prowa-
dzi jedynie do skomplikowania grafii edycji39.
Zapiski sporządzone w języku polskim transkrybo-
wano według projektu zasad edycji tekstów staropol-
skich40.
39 Modernizację oparto na zaleceniach instrukcji: Prawiła izda-
nija istorićeskich dokumentom v SSSR, Moskwa 1990, § 93, s. 46.
40 Zasady wydawania tekstów staropolskich. Projekt, Wrocław
1955.
Zygmunt August, król polski i wielki książę litewski,
kwituje Iwana Hornostaja podskarbiego ziemskiego, ze srebra pobranego
ze skarbu ziemskiego
APKk, Oddział III, Zbiór Rusieckich, Dyplomy papierowe, sygn. ZR 157/16, s. 1-3. Oryginał na dwóch kar-
tach. Siady po zgięciach, w kilku miejscach dziury i zabrudzenia uniemożliwiające odczytanie tekstu. Pod tekstem
pieczęć mniejsza litewska (zob. M. Gumowski, Pieczęcie królów polskich, Kraków 1920, s. 28, nr 52; tabl. XV,
nr 52) odciśnięta w wosku czerwonym przez papier. In verso: Spisanie rzeczy, które król Zygmont August pobrał
ze skarbu od podskarbiego ziemskiego pana Iwana Hornostaja i kwit [.......]az tych rzeczy dany (XVI w.); Roku
1545 (XVIw.); Signum srebro (XVI w.). Do oryginału załączona kopia transliterowana alfabetem łacińskim z XVII/
XVIII w. Miejsca nieczytelne w oryginale emendowano na podstawie kopii.
[5. 7]
ŻKhk™moht ABrycT Eo>kk) mhjioctk) Kopon noncKHH,
BeJTHKHH KHB3B J1HTOBCKHH, pyCKHH, npyCKHH, >KOMO-
HTCKHH, Ma30BeUKHH H HHHBIX4'.
Wilno 10II1545
[s- 1]
Zygmunt August, z Bożej łaski, król polski, wielki książę
litewski, ruski, pruski, żmudzki, mazowiecki etc.
a rkps: słowo nieczytelne.
41 Zygmunt II August (1520-1572), wielki książę litewski od
1529, król polski od 1530.
162
okazjach dworskich. Interesujący nas spis, jak też inne,
wykorzystane w niniejszym tekście inwentarze skarb-
ca oraz kosztowności królewskich, dostarczają niezwy-
kle cennych informacji do badań nad kulturą material-
ną polskiego dworu królewskiego. Dotychczas drukiem
ogłoszono zaledwie kilka tego typu przekazów. W pol-
skich i zagranicznych archiwach i bibliotekach znaj-
duje się wiele podobnych spisów. Podjęto już zakrojo-
ne na szeroką skalę prace nad rejestracją i opracowa-
niem edytorskim wszystkich zachowanych inwentarzy
skarbca koronnego i wielkoksiążęcego' .
ANEKS
Opracowanie edytorskie opiera się na zaleceniach
instrukcji wydawniczej dla nowożytnych źródeł histo-
rycznych, przygotowanej przez Komisję Historyczną
Polskiej Akademii Umiejętności w roku 194938.
Zasady przyjęte przy opracowaniu niniejszej edycji
odbiegają od zaleceń instrukcji w punktach dotyczących
zastosowania nawiasów dla oznaczenia uzupełnień
miejsc zniszczonych lub rozwiązań skróceń - skróce-
nia konwencjonalne rozwiązano milcząco, natomiast
skrócenia nietypowe ujęto w nawiasy okrągłe. Emen-
dacje i koniektury zamieszczono w nawiasach kąto-
wych. Inne uzupełnienia, stosownie do zaleceń instruk-
cji, podano w nawiasach prostokątnych.
37 Prace te prowadzi zespół, na którego czele stoi dr Marek Ja-
nicki.
38 Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do
połowy XIXwieku, red. K. Lepszy, Wrocław 1953.
Specyfika źródła, wynikająca przede wszystkim z je-
go języka, wymaga wielu zabiegów modernizujących,
zastosowano je zatem w pisowni, zastępując znaki nie
występujące we współczesnym alfabecie rosyjskim na
obecnie stosowane. Zrezygnowano z oddawania liter
nadpisanych kursywą, uznając, iż w przypadku tekstów
pochodzących z połowy wieku XVI praktyka ta prowa-
dzi jedynie do skomplikowania grafii edycji39.
Zapiski sporządzone w języku polskim transkrybo-
wano według projektu zasad edycji tekstów staropol-
skich40.
39 Modernizację oparto na zaleceniach instrukcji: Prawiła izda-
nija istorićeskich dokumentom v SSSR, Moskwa 1990, § 93, s. 46.
40 Zasady wydawania tekstów staropolskich. Projekt, Wrocław
1955.
Zygmunt August, król polski i wielki książę litewski,
kwituje Iwana Hornostaja podskarbiego ziemskiego, ze srebra pobranego
ze skarbu ziemskiego
APKk, Oddział III, Zbiór Rusieckich, Dyplomy papierowe, sygn. ZR 157/16, s. 1-3. Oryginał na dwóch kar-
tach. Siady po zgięciach, w kilku miejscach dziury i zabrudzenia uniemożliwiające odczytanie tekstu. Pod tekstem
pieczęć mniejsza litewska (zob. M. Gumowski, Pieczęcie królów polskich, Kraków 1920, s. 28, nr 52; tabl. XV,
nr 52) odciśnięta w wosku czerwonym przez papier. In verso: Spisanie rzeczy, które król Zygmont August pobrał
ze skarbu od podskarbiego ziemskiego pana Iwana Hornostaja i kwit [.......]az tych rzeczy dany (XVI w.); Roku
1545 (XVIw.); Signum srebro (XVI w.). Do oryginału załączona kopia transliterowana alfabetem łacińskim z XVII/
XVIII w. Miejsca nieczytelne w oryginale emendowano na podstawie kopii.
[5. 7]
ŻKhk™moht ABrycT Eo>kk) mhjioctk) Kopon noncKHH,
BeJTHKHH KHB3B J1HTOBCKHH, pyCKHH, npyCKHH, >KOMO-
HTCKHH, Ma30BeUKHH H HHHBIX4'.
Wilno 10II1545
[s- 1]
Zygmunt August, z Bożej łaski, król polski, wielki książę
litewski, ruski, pruski, żmudzki, mazowiecki etc.
a rkps: słowo nieczytelne.
41 Zygmunt II August (1520-1572), wielki książę litewski od
1529, król polski od 1530.
162