DOI Artikel:
Jaworski, Rafał: Zastawa paradna wielkich książąt litewskich w świetle spisu z roku 1545
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19890#0169
EbfflHM flBHO CHM HaiUHM JIHCTOM, H>K 33. pOCKa-3aHeM
h BOJieK) OTija Hamoro Kopona Ero Mhjiocth CTap-
rnoro h BejiHKoro KH5na HaBbiinmoro JiHTOBCKoro
}KHKraMOHTa42, B3ajin ecMo 3 cuopóy Hamoro 3eMCKoro
b MapmaaKa jjBopHoro, noucKapóero 3eMCKoro, nucapa
Hamoro, CTapocra cjiohhmhckoto h mcthóotobckoto,
uepncaBUBi ÓHpmTaHCKoro, HopeyHHinbCKoro h 3eaBeHŁ-
CKoro, naHa HBaHa TopHOCTaa43, uepe3 pyKH jio>khh-
HHoro Hamoro CTaHHCJiaBa BjiomKa44, cpeópo h peuu
cpeópoM onpaBeHBi, hhhoto b Hero, b CKapóe, He
30CTaBK)HH, KOTOpbie CpeÓpO 6bIJ10 3flaBHa XOBaHO
b cKap6e HamoM 3cmckom.
HanepBeH por bcjihkhh, cpeópOM onpaBeH, 6e3
no3JiOTbi, Barn nocnony c cpeópOM h 3 poroM uBauuaT
ceM rpHBeH h naraauuaT ckotuob, c uohho>kkom
OTJlOMJieHblM.
/Jpyrau por cpeópOM onpaBJieHbm, óenbiH, Bara h 3
poroM H C CpeÓpOM OCM rpHBeH H HOTbipH CKOTPbl.
Tperaił po>KOK HeBejiHKHH, cpeópOM onpaBeH
h n030Ji0H0H, Bara nocnony c cpeópOM h 3 poroM TpH
rpHBHbl H TpH CKOTHbl.
A TpH pora HeManbix, cpeópOM onpaBeHbi 3 BepmKH
CpeSpHblMH n03J10THCTbIMH: nepBbIH 3 Horom C OpJIOM
h 3 Be[5Kn]noK)a, h 3 BepxoM Ba>KHTb nocnojiy 3 poroM
h cb cpeópOM naTHauua[T rp]HBeHa h nojmeTBepia-
HaąuaTa CKOTua.
/łpyrau ąBa pora ohhbim KurrajiTOM poóneHBi H3
pycKHM nncMOM h 3 BepmKH, Bara y o6eiox h 3 pora
h c cpeópOM nocnony UBauuaT h noTbipn rpHBHbi
h fleBHTHaanaT ckotuob h non CKoma.
PyKOMbin cpeópHbiH, ąBe aKOÓbi mhcbi; oąHa
3 py <p >KaMH c KOTopoe HanHBaiOT b npyryto, 3 HyTpn
no3noTHCTbin; y ohhoh bb>kht, mTO 3 pypKaMH, [s. 2]
HBauuaT h Tpn rpnBHbi n nonnaTa CKOTua, a upyraa
mecTHa^uaT rpHBeH h uBaHaąuaT ckothob 6e3 pypoK
3 rep6bi KoponeBCKHMH.
A upyrau pyKOMbiH TbiMnce oóbinaeM, H3 HyTpa
MecTLiH no3noTHCTO, 3 repSbi żłpocjraBHua: oąHa Banom
H3 pypKaMH ceMUHauuaT rpHBeH h nonTopa CKOTua;
a ąpyraa, hito 6e3 pypoK, naTHaąuaT rpHBeH h uoTbip-
HaąuaT ckothob.
T^Be MHce cpe6peHbix, Barn y hhx ocMbHaąuaT
rpHBeH h HeBaTHannaT ckothob.
a rkps: dziura w papierze; tekst uzupełniony na podstawie trans-
literacji (zob. opis).
42 Zygmunt I Stary (1467-1548), wielki książę litewski od 1506,
król polski od r. 1507.
43 Iwan Ostafiewicz Homostaj h. Hippocentaurus (zm. 1558),
pisarz hospodarski (1512-1558), marszałek hospodarski (1529-
1542), podskarbi ziemski (1531-1558), marszałek nadworny (1542-
1558), sprawca kanclerstwa w 1542, wojewoda nowogrodzki od
1551; zob. Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Li-
Czynimy wiadomym tym naszym listem, że za roz-
kazem i z woli ojca naszego, Króla Jego Miłości star-
szego i wielkiego księcia najwyższego litewskiego Zyg-
munta, wzięliśmy ze skarbu naszego ziemskiego, od
marszałka dwornego, podskarbiego ziemskiego, pisa-
rza naszego, starosty Słonimskiego i mścibohowskiego,
dzierżawcy birsztańskiego, dorsuniskiego i zelweńskie-
go, pana Iwana Homostaj a, przez ręce łożniczego na-
szego Stanisława Włoszka, srebro i rzeczy srebrem opra-
wione, niczego w nim, w skarbie nie zostawiając, które
[to] srebro było z dawna chowane w skarbie naszym
ziemskim.
Najpierw róg wielki, srebrem oprawiony, bez pozło-
ty, wagi pospołu z srebrem i z rogiem dwadzieścia sie-
dem grzywien i piętnaście skojców, z podnóżkiem odła-
manym.
Drugi róg srebrem oprawiony, biały, wagi z rogiem
i z srebrem osiem grzywien i cztery skojce.
Trzeci róg niewielki, srebrem oprawiony i pozłoco-
ny, wagi pospołu z srebrem i z rogiem trzy grzywny
i trzy skojce.
I trzy rogi niemałe, srebrem oprawione, z wiekami
srebrnymi pozłocistymi: pierwszy z nogą z orłem i z
wieżą, i z wiekiem, waży pospołu z rogiem i z srebrem
piętnaście grzywien i trzynaście i pół skojca.
Inne dwa rogi jednym kształtem robione z ruskim
pismem i z wiekami, waga obu z rogami i z srebrem
pospołu dwadzieścia i cztery grzywny i dziewiętnaście
skojców i pół skojca.
R u k o m yj srebrny, dwa j akby naczynia: j edno z rur-
kami, z którego nalewają w drugie, z wnętrzem pozło-
conym; waga jednego, tego z rurkami, [x. 2] dwadzie-
ścia i trzy grzywny i cztery i pół skojca, a drugiego szes-
naście grzywien i dwanaście skojców, bez rurek, z her-
bami królewskimi.
A drugi rukomyj, tymże [samym] sposobem, we-
wnątrz miejscami pozłocony, z herbami Jarosławicza;
jedno [naczynie] waży, [to] z rurkami, siedemnaście grzy-
wien i półtora skojca; a drugie [naczynie], które bez ru-
rek, piętnaście grzywien i czternaście skojców.
Dwie misy srebrne, waga u nich osiemnaście grzy-
wien i dziewiętnaście skojców.
tewskiego XIV-XVIII w. Spisy, oprać. H. Lulewicz i A. Rachu-
ba, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1994, s. 210; zob. też PSB 9,
s. 627-628.
44Stanisław Zachariaszewicz Włoszek h. Pelesz odm. (zm. 1588),
dworzanin JKM, administrator podskarbiostwa dwornego 1549,
podskarbi nadworny (1553-1567). Zob. Urzędnicy centralni...,
s. 160,248; M. Ferenc,Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i lu-
dzie, Kraków 1998, s. 224.
163
h BOJieK) OTija Hamoro Kopona Ero Mhjiocth CTap-
rnoro h BejiHKoro KH5na HaBbiinmoro JiHTOBCKoro
}KHKraMOHTa42, B3ajin ecMo 3 cuopóy Hamoro 3eMCKoro
b MapmaaKa jjBopHoro, noucKapóero 3eMCKoro, nucapa
Hamoro, CTapocra cjiohhmhckoto h mcthóotobckoto,
uepncaBUBi ÓHpmTaHCKoro, HopeyHHinbCKoro h 3eaBeHŁ-
CKoro, naHa HBaHa TopHOCTaa43, uepe3 pyKH jio>khh-
HHoro Hamoro CTaHHCJiaBa BjiomKa44, cpeópo h peuu
cpeópoM onpaBeHBi, hhhoto b Hero, b CKapóe, He
30CTaBK)HH, KOTOpbie CpeÓpO 6bIJ10 3flaBHa XOBaHO
b cKap6e HamoM 3cmckom.
HanepBeH por bcjihkhh, cpeópOM onpaBeH, 6e3
no3JiOTbi, Barn nocnony c cpeópOM h 3 poroM uBauuaT
ceM rpHBeH h naraauuaT ckotuob, c uohho>kkom
OTJlOMJieHblM.
/Jpyrau por cpeópOM onpaBJieHbm, óenbiH, Bara h 3
poroM H C CpeÓpOM OCM rpHBeH H HOTbipH CKOTPbl.
Tperaił po>KOK HeBejiHKHH, cpeópOM onpaBeH
h n030Ji0H0H, Bara nocnony c cpeópOM h 3 poroM TpH
rpHBHbl H TpH CKOTHbl.
A TpH pora HeManbix, cpeópOM onpaBeHbi 3 BepmKH
CpeSpHblMH n03J10THCTbIMH: nepBbIH 3 Horom C OpJIOM
h 3 Be[5Kn]noK)a, h 3 BepxoM Ba>KHTb nocnojiy 3 poroM
h cb cpeópOM naTHauua[T rp]HBeHa h nojmeTBepia-
HaąuaTa CKOTua.
/łpyrau ąBa pora ohhbim KurrajiTOM poóneHBi H3
pycKHM nncMOM h 3 BepmKH, Bara y o6eiox h 3 pora
h c cpeópOM nocnony UBauuaT h noTbipn rpHBHbi
h fleBHTHaanaT ckotuob h non CKoma.
PyKOMbin cpeópHbiH, ąBe aKOÓbi mhcbi; oąHa
3 py <p >KaMH c KOTopoe HanHBaiOT b npyryto, 3 HyTpn
no3noTHCTbin; y ohhoh bb>kht, mTO 3 pypKaMH, [s. 2]
HBauuaT h Tpn rpnBHbi n nonnaTa CKOTua, a upyraa
mecTHa^uaT rpHBeH h uBaHaąuaT ckothob 6e3 pypoK
3 rep6bi KoponeBCKHMH.
A upyrau pyKOMbiH TbiMnce oóbinaeM, H3 HyTpa
MecTLiH no3noTHCTO, 3 repSbi żłpocjraBHua: oąHa Banom
H3 pypKaMH ceMUHauuaT rpHBeH h nonTopa CKOTua;
a ąpyraa, hito 6e3 pypoK, naTHaąuaT rpHBeH h uoTbip-
HaąuaT ckothob.
T^Be MHce cpe6peHbix, Barn y hhx ocMbHaąuaT
rpHBeH h HeBaTHannaT ckothob.
a rkps: dziura w papierze; tekst uzupełniony na podstawie trans-
literacji (zob. opis).
42 Zygmunt I Stary (1467-1548), wielki książę litewski od 1506,
król polski od r. 1507.
43 Iwan Ostafiewicz Homostaj h. Hippocentaurus (zm. 1558),
pisarz hospodarski (1512-1558), marszałek hospodarski (1529-
1542), podskarbi ziemski (1531-1558), marszałek nadworny (1542-
1558), sprawca kanclerstwa w 1542, wojewoda nowogrodzki od
1551; zob. Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Li-
Czynimy wiadomym tym naszym listem, że za roz-
kazem i z woli ojca naszego, Króla Jego Miłości star-
szego i wielkiego księcia najwyższego litewskiego Zyg-
munta, wzięliśmy ze skarbu naszego ziemskiego, od
marszałka dwornego, podskarbiego ziemskiego, pisa-
rza naszego, starosty Słonimskiego i mścibohowskiego,
dzierżawcy birsztańskiego, dorsuniskiego i zelweńskie-
go, pana Iwana Homostaj a, przez ręce łożniczego na-
szego Stanisława Włoszka, srebro i rzeczy srebrem opra-
wione, niczego w nim, w skarbie nie zostawiając, które
[to] srebro było z dawna chowane w skarbie naszym
ziemskim.
Najpierw róg wielki, srebrem oprawiony, bez pozło-
ty, wagi pospołu z srebrem i z rogiem dwadzieścia sie-
dem grzywien i piętnaście skojców, z podnóżkiem odła-
manym.
Drugi róg srebrem oprawiony, biały, wagi z rogiem
i z srebrem osiem grzywien i cztery skojce.
Trzeci róg niewielki, srebrem oprawiony i pozłoco-
ny, wagi pospołu z srebrem i z rogiem trzy grzywny
i trzy skojce.
I trzy rogi niemałe, srebrem oprawione, z wiekami
srebrnymi pozłocistymi: pierwszy z nogą z orłem i z
wieżą, i z wiekiem, waży pospołu z rogiem i z srebrem
piętnaście grzywien i trzynaście i pół skojca.
Inne dwa rogi jednym kształtem robione z ruskim
pismem i z wiekami, waga obu z rogami i z srebrem
pospołu dwadzieścia i cztery grzywny i dziewiętnaście
skojców i pół skojca.
R u k o m yj srebrny, dwa j akby naczynia: j edno z rur-
kami, z którego nalewają w drugie, z wnętrzem pozło-
conym; waga jednego, tego z rurkami, [x. 2] dwadzie-
ścia i trzy grzywny i cztery i pół skojca, a drugiego szes-
naście grzywien i dwanaście skojców, bez rurek, z her-
bami królewskimi.
A drugi rukomyj, tymże [samym] sposobem, we-
wnątrz miejscami pozłocony, z herbami Jarosławicza;
jedno [naczynie] waży, [to] z rurkami, siedemnaście grzy-
wien i półtora skojca; a drugie [naczynie], które bez ru-
rek, piętnaście grzywien i czternaście skojców.
Dwie misy srebrne, waga u nich osiemnaście grzy-
wien i dziewiętnaście skojców.
tewskiego XIV-XVIII w. Spisy, oprać. H. Lulewicz i A. Rachu-
ba, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1994, s. 210; zob. też PSB 9,
s. 627-628.
44Stanisław Zachariaszewicz Włoszek h. Pelesz odm. (zm. 1588),
dworzanin JKM, administrator podskarbiostwa dwornego 1549,
podskarbi nadworny (1553-1567). Zob. Urzędnicy centralni...,
s. 160,248; M. Ferenc,Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i lu-
dzie, Kraków 1998, s. 224.
163